SmartAge.pl
    Facebook X (Twitter) Instagram LinkedIn
    Facebook X (Twitter) Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Featured
      26 listopada 20237 Mins Read

      MBT-70 – nieudany amerykańsko-niemiecki czołg podstawowy

      Recent
      29 listopada 2023

      BWP Borsuk – bojowy wóz piechoty „made in Poland”

      28 listopada 2023

      31. Baza Lotnictwa Taktycznego (16.11.2023) – galeria

      27 listopada 2023

      RMS Baltic – pechowy ratownik z The Big Four

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Featured
      26 listopada 20237 Mins Read

      MBT-70 – nieudany amerykańsko-niemiecki czołg podstawowy

      Recent
      27 listopada 2023

      RMS Baltic – pechowy ratownik z The Big Four

      26 listopada 2023

      MBT-70 – nieudany amerykańsko-niemiecki czołg podstawowy

      25 listopada 2023

      Ślicznotka z Memphis (1990)

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Featured
      1 marca 20224 Mins Read

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Recent
      28 listopada 2023

      31. Baza Lotnictwa Taktycznego (16.11.2023) – galeria

      23 listopada 2023

      Różnice między zestawami do monitoringu IP a analogowymi – który wybrać?

      22 listopada 2023

      W Orange możesz liczyć na pomoc serwisanta sprzętu

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Featured
      6 maja 20216 Mins Read

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Recent
      23 listopada 2023

      Paznokcie na Święta i Sylwestra 2024 – najmodniejsze kolory lakierów

      22 listopada 2023

      Czy Erik Ten Hag zostanie zwolniony z Manchesteru United?

      21 listopada 2023

      Historia zimnego blond – od arszeniku do domowej farby do koloryzacji

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Featured
      30 grudnia 201910 Mins Read

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Recent
      20 listopada 2023

      Dlaczego ewidencja czasu pracy jest ważna?

      13 listopada 2023

      Facebookowe oświadczenie, czyli wiecznie żywy łańcuszek

      12 listopada 2023

      Zasady odpowiedzialnego korzystania z kredytów: poradnik dla początkujących

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Gry planszowe
      3. Gry karciane
      4. Filmy
      5. Książki
      6. Sprzęt
      Featured
      9.0
      1 października 20164 Mins Read

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Recent
      8.9
      31 października 2023

      Carcassonne – recenzja

      2 października 2023

      Wiedźmin: Stary Świat – dodatki Skellige, Magowie i Legendarne Łowy

      2 października 2023

      Powerbank Joyroom 30000mAh 22.5W

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    You are at:Strona główna » Marzec 1968 – zapomniane wydarzenia które zmieniły Polskę
    Artykuły

    Marzec 1968 – zapomniane wydarzenia które zmieniły Polskę

    Michał BanachBy Michał Banach17 lipca 2017Updated:17 lipca 2017Brak komentarzy6 Mins Read
    Facebook Twitter Email Pinterest LinkedIn Tumblr
    Marzec 1968 - zapomniane wydarzenia które zmieniły Polskę
    Marzec 1968 - zapomniane wydarzenia które zmieniły Polskę
    Chociaż wydarzenia marcowe z 1968 roku miały duży wpływ na kształt polskiego społeczeństwa, ich historia nie jest dobrze znana. W związku z tym wraz z zbliżającą się 50. rocznicą marca ’68, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN przygotowało cykl projektów oraz krótki film upamiętniający wydarzenia, które zmieniły losy tysięcy ludzi.

    Obcy w domu. Kim jesteś bez przyjaciół?

    Akcja filmu rozgrywa się na placu Grzybowskim oraz we wnętrzach Pałacu Kultury i Nauki, w tym w zrujnowanej Sali Kongresowej. Rozpoczyna się spotkaniem czwórki przyjaciół. Niektórzy z nich po chwili zaczynają nagle znikać. Najpierw znika jedna dziewczyna, potem kolejna. Potem znika Twój kumpel. Na koniec zostajesz sam. Czy wiesz jak to jest, nagle czuć się obcym we własnym domu?.

    Geneza

    Wraz z uzyskaniem 14 maja 1948 roku niepodległości przez Izrael, kraj ten rozpoczął długą i okupioną licznymi ofiarami walkę o utrzymanie swojej niezależności. W ciągu kilku lat doszło do wielu konfliktów zbrojnych głównie z Egiptem, Syrią i Jordanią, wspieranymi przez pozostałe Państwa Arabskie. Chociaż Izrael wychodził z tych walk zwycięsko, istnienie kraju było cały czas zagrożone.

    W konflikt ten pośrednio zaczęły angażować się światowe mocarstwa, które dostarczały broń poszczególnym jego uczestnikom. Stany Zjednoczone wraz z swoimi sojusznikami wspierały przede wszystkim Izrael, natomiast Związek Radziecki wspierał Państwa Arabskie. Początkowo lokalny konflikt stał w związku z tym jednym z ważniejszych frontów Zimnej Wojny.

    Izraelskie czołgi w trakcie wojny sześciodniowej w 1967 roku
    Izraelskie czołgi w trakcie wojny sześciodniowej w 1967 roku

    W państwach Bloku Wschodniego, głównie w ZSRR, potęgowane działaniami propagandowymi władz, zaczęły wówczas narastać postawy antyżydowskie, a kolejne sukcesy Izraela przedstawiane były jako przykłady „wrogiej polityki Państw Zachodnich”. Sytuacja uległa zaostrzeniu wraz z wybuchem tzw. wojny sześciodniowej, 5 czerwca 1967 roku. Po znaczącym zwycięstwie Izraela, władze Związku Radzieckiego zdecydowały się na podjęcie bardziej stanowczej polityki antyżydowskiej, czego przykładem było zerwanie stosunków dyplomatycznych z Izraelem zarówno przez ZSRR jak i pozostałe państwa Bloku Wschodniego.

    Równocześnie, zwłaszcza w Polsce, wielu obywateli pochodzenia żydowskiego zaczęło aktywnie wyrażać swoje poparcie wobec stanowczej polityki Izraela, który walczył o utrzymanie swojej niepodległości. Wystąpienia te spotkały się z krytyką ze strony władz, w której dużą rolę odgrywał znany z swoich nacjonalistycznych i antyżydowskich poglądów generał Mieczysław Moczar, oraz skupieni wokół niego politycy i oficerowie LWP.

    Działania propagandowe nasili w społeczeństwie postawy antyżydowskie (fot. marzec1968.pl)
    Działania propagandowe nasili w społeczeństwie postawy antyżydowskie (fot. marzec1968.pl)

    19 czerwca 1967 roku I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka wygłosił przemówienie na VI Kongresie Związków Zawodowych w Warszawie, w którym skrytykował działania Izraela, oraz aktywność osób pochodzenia żydowskiego w Polsce. Największym echem odbiły się jednak jego słowa o tzw. „syjonistycznej V kolumnie”, czyli osobach pochodzenia żydowskiego znajdujących się w Polsce, które miały prowadzić działalność antypolską. Przemówienie to uznaje się za początek represji wobec Żydów w Polsce, prowadzonych od 1967 roku przez władze komunistyczne. Osoby podejrzane o sympatie wobec Izraela traciły pracę i stanowiska.

    Narastające postawy antyżydowskie zbiegły się pod koniec 1967 roku z premierą Dziadów, w reżyserii Kazimierza Dejmka, granych w warszawskim Teatrze Narodowym. Mająca częściowo antyrosyjskie przesłanie twórczość Adama Mickiewicza szybko przykuła uwagę władz, które po 4 pierwszych przedstawieniach wprowadziły ograniczenie liczby spektakli do jednego tygodniowo, a 16 stycznia 1968 roku przekazały informację o zdjęciu sztuki ze sceny 30 stycznia.

    Ekspozycja w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN poświęcona wydarzeniom marcowym w 1968 roku (fot. wikipedia.org)
    Ekspozycja w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN poświęcona wydarzeniom marcowym w 1968 roku (fot. wikipedia.org)

    Decyzja ta spotkała się ze sprzeciwem środowisk inteligenckich i studenckich, które zaczęły krytykować decyzje władzy i sprzeciwiać się wprowadzanej cenzurze. 30 stycznia na ostatnie przedstawienie przybyły setki widzów, znacznie więcej niż było miejsc siedzących. Spektakl był wielokrotnie przerywany oklaskami, a po jego zakończeniu kilkusetosobowa grupa studentów przemaszerowała pod pomnik Adama Mickiewicza w Warszawie, krytykując wprowadzoną cenzurę. Demonstracja została następnie brutalnie stłumiona przez siły Milicji, 35 osób zostało aresztowanych a dwóch studentów – Adama Michnika i Henryka Szlajfera relegowano z uczelni.

    Marzec 1968

    W lutym 1968 roku środowiska akademickie zbierały podpisy pod petycjami do władz, w których sprzeciwiano się decyzji o zdjęciu „Dziadów”, a także prowadziły zbiórki pieniędzy na pokrycie grzywien nałożonych na organizatorów styczniowej manifestacji. 29 lutego miało miejsce zebranie Związku Literatów Polskich, który poparł działania środowisk akademickich. Dzięki poparciu, środowiska akademickie zorganizowały 8 marca w południe na Uniwersytecie Warszawskim wiec w obronie studentów, których usunięto z uczelni po styczniowej manifestacji. Mimo iż wiec odbywał się spokojnie, został on rozpędzony przez oddziały ZOMO. Wydarzenia te były punktem kulminacyjnym, który doprowadził do nasilenia represji wobec środowisk akademickich, oraz wobec osób pochodzenia żydowskiego. Rozpowszechniło się wówczas hasło „Studenci do nauki, literaci do pióra, syjoniści do Syjonu”.

    Krakowskie Przedmieście po interwencji Milicji na Uniwersytecie Warszawskim - 8 marca 1968 roku (fot. Tadeusz Zagodziński)
    Krakowskie Przedmieście po interwencji Milicji na Uniwersytecie Warszawskim – 8 marca 1968 roku (fot. Tadeusz Zagodziński)

    19 marca 1968 roku w Sali Kongresowej w Pałacu Kultury i Nauki miało miejsce kolejne wystąpienie Władysława Gomułki, w którym I sekretarz nie tylko potępił protesty studentów i środowisk literackich, ale również połączył je z krytyką osób pochodzenia żydowskiego mieszkających w Polsce. Według niego, to właśnie Żydzi mieli być odpowiedzialni za całą sytuację w kraju. Gomułka powiedział m.in., że „W wydarzeniach, jakie miały miejsce, aktywny udział wzięła część młodzieży akademickiej pochodzenia lub narodowości żydowskiej. Rodzice wielu z tych studentów zajmują mniej lub bardziej odpowiedzialne, a także wysokie stanowiska w naszym państwie.” 

    Słowa Gomułki w połączeniu z dotychczasową działalnością tzw. moczarowców (polityków i osób związanych z generałem Mieczysławem Moczarem) doprowadziły do nasilenia postaw antysemickich w Polsce. Chociaż w swoim przemówieniu Gomułka próbował przedstawić swoje słowa jako skierowane przeciwko „nacjonalistom żydowskim i syjonistom”, a nie Żydom, miały one wyraźnie antysemicki charakter.

    Władysław Gomułka w trakcie przemówienia - 19 marca 1968 roku (fot. Stanisław Dąbrowiecki)
    Władysław Gomułka w trakcie przemówienia – 19 marca 1968 roku (fot. Stanisław Dąbrowiecki)

    28 marca środowiska akademickie zorganizowały kolejny wiec, na którym uchwalono Deklarację Ruchu Studenckiego, w której żądano swobody zrzeszeń, wolności opinii, zniesienia cenzury, wprowadzenia społecznej kontroli własności państwowej i przestrzegania praw obywatelskich. Deklaracja spotkała się z stanowczą odpowiedzią władz, które usunęły z uczelni kolejnych studentów, oraz rozpoczęły akcję przymusowego wcielania studentów do wojska.

    Represje osłabiły zapał środowisk akademickich i z czasem doprowadziły do wyciszenia protestów. Nie zakończyło to jednak represji wobec osób pochodzenia żydowskiego. Ostatecznie w okresie od 1968 do 1972 roku Polskę opuściło około 15-20 tys. osób pochodzenia żydowskiego. Osoby zmuszone do emigracji zamiast paszportu otrzymywały tzw. dokument podróży – posiadacz takiej karty miał zgodę na opuszczenie kraju, ale nie był uznawany za polskiego obywatela.

    Wydarzenia, które ukształtowały Polskę

    Chociaż już w kwietniu 1968 roku sytuacja w kraju została z punktu widzenia polityków opanowana, wydarzenia marcowe na wiele lat wpłynęły na polskie społeczeństwo. Wielu studentów biorących aktywny udział w wystąpieniach antyrządowych mimo represji zaangażowało się później w dalsze działania przeciwko komunistom, w tym również w tworzenie struktur KOR i Solidarności.

    Tablica na budynku dworca Warszawa Gdańska upamiętniająca osoby zmuszone do opuszczenia Polski po marcu 1968 (fot. Adrian Grycuk)
    Tablica na budynku dworca Warszawa Gdańska upamiętniająca osoby zmuszone do opuszczenia Polski po marcu 1968 (fot. Adrian Grycuk)

    Zapoczątkowane przez komunistyczne władze represje wobec osób pochodzenia żydowskiego nie tylko doprowadziły do dosłownie wyrzucenia z kraju tysięcy osób, ale również wzmocniły drzemiące w społeczeństwie postawy antysemickie. Niestety skutki tych wydarzeń widoczne były przez wiele lat.

    W związku z przypadającą w 2018 roku 50. rocznicą wydarzeń marcowych 1968 roku, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN organizuje cykl wydarzeń w ramach programu „Obcy w domu. Wokół Marca ’68„. Wydarzenia te mają przypomnieć zapomnianą historię marca 1968 roku, kiedy za sprawą polityków wiele niewinnych osób nagle zostało uznanych wrogami narodu, nawet w oczach swoich znajomych.

    Wesprzyj nas: buycoffe.to SmartAge.pl
    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email Reddit WhatsApp
    Previous ArticleKatastrofa MV Fedra u wybrzeży Gibraltaru
    Next Article Blade Runner 2049 – trailer 2
    Michał Banach
    • Website
    • Facebook
    • Instagram
    • LinkedIn

    Gdybym miał spisać wszystkie swoje zainteresowania to nie starczyłoby mi życia. Głównie interesuję się historią, militariami i techniką a także fotografią, ale lista ta mogłaby być znacznie dłuższa. Skończyłem studia na kierunkach stosunki międzynarodowe oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.

    Powiązane

    14 września 20233 Mins Read608 Views

    Hotel Forum – krakowski przykład brutalizmu

    By Michał Banach4
    24 lutego 20237 Mins Read2 423 Views

    Tajemnicza historia okrętu podwodnego K-129

    By Michał Banach3
    19 maja 20227 Mins Read144 Views

    Iljuszyn Ił-12 i Ił-14 – następcy Lisunowów

    By Michał Banach2
    28 kwietnia 20226 Mins Read197 Views

    Izraelskie czołgi M-50 i M-51 Super Sherman (Isherman)

    By Michał Banach0
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    10 listopada 20233 Mins Read

    Wraki japońskich okrętów podwodnych I-201 i I-401

    Wraz z zakończeniem II wojny światowej, Amerykanie przejęli japońskie okręty wojenne, które przetrwały wojnę. Część…

    Artykuły
    11 listopada 202312 Mins Read

    Amerykańskie atomowe okręty podwodne typu Ohio

    Jednym z ważniejszych, jeśli nie najważniejszym elementem strategicznych sił nuklearnych USA są atomowe okręty podwodne…

    Artykuły
    19 listopada 20237 Mins Read

    Junkers G.38 – od samolotu pasażerskiego do tajnego bombowca

    Zbudowany pod koniec lat 20. Junkers G.38 był jednym z największych międzywojennych samolotów na świecie.…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    29 listopada 2023

    BWP Borsuk – bojowy wóz piechoty „made in Poland”

    28 listopada 2023

    31. Baza Lotnictwa Taktycznego (16.11.2023) – galeria

    27 listopada 2023

    RMS Baltic – pechowy ratownik z The Big Four

    26 listopada 2023

    MBT-70 – nieudany amerykańsko-niemiecki czołg podstawowy

    25 listopada 2023

    Ślicznotka z Memphis (1990)

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    19 maja 20214 Mins Read

    Japońskie czołgi wielowieżowe Type 91 i Type 95

    Na początku alt 30. w wielu armiach świata narodziła się fascynacja czołgami wielowieżowymi. Pojazdy w…

    Artykuły
    8 sierpnia 20182 Mins Read

    Casa do Penedo – niesamowity kamienny dom w Portugalii

    Przez lata, zwłaszcza w dobie internetu zdjęcia Casa do Penedo uważane były za fotomontaże. Nic…

    Fotografia
    19 marca 20151 Min Read

    Amerykańskie drogi w latach 20. – zdjęcia

    Stany Zjednoczone to królestwo motoryzacji. Samochody są w tym kraju nie tylko środkiem lokomocji, ale…

    Artykuły
    31 października 20213 Mins Read

    10 ciekawostek o dyniach

    Jak wygląda dynia, każdy wie, przynajmniej w teorii, ponieważ do rodziny dyniowatych należy ponad 1000…

    Artykuły
    5 czerwca 20193 Mins Read

    100 North Main – opuszczony wieżowiec w Memphis

    W Memphis w stanie Tennessee, niedaleko centrum miasta, tuż obok budynków należących do lokalnych władz…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, relacje, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook X (Twitter) Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    • Regulamin
    • Polityka Prywatności
    • RODO
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.

    Używamy ciasteczek, aby zapewnić najlepszą jakość korzystania z naszej witryny.

    Możesz dowiedzieć się więcej o tym, jakich ciasteczek używamy, lub wyłączyć je w .

    SmartAge.pl
    Powered by  Zgodności ciasteczek z RODO
    Przegląd prywatności

    Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.

    Ściśle niezbędne ciasteczka

    Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.

    Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.