SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Trending
    • Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć
    • USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei
    • Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!
    • Odjechane Jednorożce – recenzja
    • Krótka historia kapsli do zamykania butelek
    • Muzyka pop na winylach. Te albumy musisz mieć!
    • Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain
    • Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Featured
      29 stycznia 20230

      Pancerniki typu Iowa

      Recent
      4 lutego 2023

      USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

      31 stycznia 2023

      Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

      30 stycznia 2023

      Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Featured
      29 stycznia 20230

      Pancerniki typu Iowa

      Recent
      4 lutego 2023

      USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

      2 lutego 2023

      Krótka historia kapsli do zamykania butelek

      31 stycznia 2023

      Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Featured
      1 marca 20222

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Recent
      5 lutego 2023

      Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

      1 stycznia 2023

      Muzeum Techniki im. Nikola Tesli w Zagrzebiu

      12 grudnia 2022

      Jak zrobić ładną stronę internetową?

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Featured
      6 maja 20210

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Recent
      2 lutego 2023

      Krótka historia kapsli do zamykania butelek

      1 lutego 2023

      Muzyka pop na winylach. Te albumy musisz mieć!

      14 stycznia 2023

      Piłkarska zapowiedź weekendu – typy na Serie A!

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Featured
      30 grudnia 20190

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Recent
      5 lutego 2023

      Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

      3 lutego 2023

      Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!

      29 grudnia 2022

      Osuszacz powietrza – kiedy warto skorzystać z niego na budowie?

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Filmy
      3. Książki
      4. Sprzęt
      Featured
      9.0
      1 października 20160

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Recent
      9.3
      3 lutego 2023

      Odjechane Jednorożce – recenzja

      19 października 2022

      Plakat – najlepszy pomysł na aranżację Twojego wnętrza

      21 sierpnia 2022

      Fotoksiążka Saal Professional Line – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    You are at:Strona główna » Marzec 1968 – zapomniane wydarzenia które zmieniły Polskę
    Marzec 1968 - zapomniane wydarzenia które zmieniły Polskę
    Marzec 1968 - zapomniane wydarzenia które zmieniły Polskę
    Artykuły

    Marzec 1968 – zapomniane wydarzenia które zmieniły Polskę

    Michał BanachBy Michał Banach17 lipca 2017Updated:17 lipca 2017Brak komentarzy6 Mins Read
    Chociaż wydarzenia marcowe z 1968 roku miały duży wpływ na kształt polskiego społeczeństwa, ich historia nie jest dobrze znana. W związku z tym wraz z zbliżającą się 50. rocznicą marca ’68, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN przygotowało cykl projektów oraz krótki film upamiętniający wydarzenia, które zmieniły losy tysięcy ludzi.

    Obcy w domu. Kim jesteś bez przyjaciół?

    Akcja filmu rozgrywa się na placu Grzybowskim oraz we wnętrzach Pałacu Kultury i Nauki, w tym w zrujnowanej Sali Kongresowej. Rozpoczyna się spotkaniem czwórki przyjaciół. Niektórzy z nich po chwili zaczynają nagle znikać. Najpierw znika jedna dziewczyna, potem kolejna. Potem znika Twój kumpel. Na koniec zostajesz sam. Czy wiesz jak to jest, nagle czuć się obcym we własnym domu?.

    Geneza

    Wraz z uzyskaniem 14 maja 1948 roku niepodległości przez Izrael, kraj ten rozpoczął długą i okupioną licznymi ofiarami walkę o utrzymanie swojej niezależności. W ciągu kilku lat doszło do wielu konfliktów zbrojnych głównie z Egiptem, Syrią i Jordanią, wspieranymi przez pozostałe Państwa Arabskie. Chociaż Izrael wychodził z tych walk zwycięsko, istnienie kraju było cały czas zagrożone.

    W konflikt ten pośrednio zaczęły angażować się światowe mocarstwa, które dostarczały broń poszczególnym jego uczestnikom. Stany Zjednoczone wraz z swoimi sojusznikami wspierały przede wszystkim Izrael, natomiast Związek Radziecki wspierał Państwa Arabskie. Początkowo lokalny konflikt stał w związku z tym jednym z ważniejszych frontów Zimnej Wojny.

    Izraelskie czołgi w trakcie wojny sześciodniowej w 1967 roku
    Izraelskie czołgi w trakcie wojny sześciodniowej w 1967 roku

    W państwach Bloku Wschodniego, głównie w ZSRR, potęgowane działaniami propagandowymi władz, zaczęły wówczas narastać postawy antyżydowskie, a kolejne sukcesy Izraela przedstawiane były jako przykłady „wrogiej polityki Państw Zachodnich”. Sytuacja uległa zaostrzeniu wraz z wybuchem tzw. wojny sześciodniowej, 5 czerwca 1967 roku. Po znaczącym zwycięstwie Izraela, władze Związku Radzieckiego zdecydowały się na podjęcie bardziej stanowczej polityki antyżydowskiej, czego przykładem było zerwanie stosunków dyplomatycznych z Izraelem zarówno przez ZSRR jak i pozostałe państwa Bloku Wschodniego.

    Równocześnie, zwłaszcza w Polsce, wielu obywateli pochodzenia żydowskiego zaczęło aktywnie wyrażać swoje poparcie wobec stanowczej polityki Izraela, który walczył o utrzymanie swojej niepodległości. Wystąpienia te spotkały się z krytyką ze strony władz, w której dużą rolę odgrywał znany z swoich nacjonalistycznych i antyżydowskich poglądów generał Mieczysław Moczar, oraz skupieni wokół niego politycy i oficerowie LWP.

    Działania propagandowe nasili w społeczeństwie postawy antyżydowskie (fot. marzec1968.pl)
    Działania propagandowe nasili w społeczeństwie postawy antyżydowskie (fot. marzec1968.pl)

    19 czerwca 1967 roku I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka wygłosił przemówienie na VI Kongresie Związków Zawodowych w Warszawie, w którym skrytykował działania Izraela, oraz aktywność osób pochodzenia żydowskiego w Polsce. Największym echem odbiły się jednak jego słowa o tzw. „syjonistycznej V kolumnie”, czyli osobach pochodzenia żydowskiego znajdujących się w Polsce, które miały prowadzić działalność antypolską. Przemówienie to uznaje się za początek represji wobec Żydów w Polsce, prowadzonych od 1967 roku przez władze komunistyczne. Osoby podejrzane o sympatie wobec Izraela traciły pracę i stanowiska.

    Narastające postawy antyżydowskie zbiegły się pod koniec 1967 roku z premierą Dziadów, w reżyserii Kazimierza Dejmka, granych w warszawskim Teatrze Narodowym. Mająca częściowo antyrosyjskie przesłanie twórczość Adama Mickiewicza szybko przykuła uwagę władz, które po 4 pierwszych przedstawieniach wprowadziły ograniczenie liczby spektakli do jednego tygodniowo, a 16 stycznia 1968 roku przekazały informację o zdjęciu sztuki ze sceny 30 stycznia.

    Ekspozycja w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN poświęcona wydarzeniom marcowym w 1968 roku (fot. wikipedia.org)
    Ekspozycja w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN poświęcona wydarzeniom marcowym w 1968 roku (fot. wikipedia.org)

    Decyzja ta spotkała się ze sprzeciwem środowisk inteligenckich i studenckich, które zaczęły krytykować decyzje władzy i sprzeciwiać się wprowadzanej cenzurze. 30 stycznia na ostatnie przedstawienie przybyły setki widzów, znacznie więcej niż było miejsc siedzących. Spektakl był wielokrotnie przerywany oklaskami, a po jego zakończeniu kilkusetosobowa grupa studentów przemaszerowała pod pomnik Adama Mickiewicza w Warszawie, krytykując wprowadzoną cenzurę. Demonstracja została następnie brutalnie stłumiona przez siły Milicji, 35 osób zostało aresztowanych a dwóch studentów – Adama Michnika i Henryka Szlajfera relegowano z uczelni.

    Marzec 1968

    W lutym 1968 roku środowiska akademickie zbierały podpisy pod petycjami do władz, w których sprzeciwiano się decyzji o zdjęciu „Dziadów”, a także prowadziły zbiórki pieniędzy na pokrycie grzywien nałożonych na organizatorów styczniowej manifestacji. 29 lutego miało miejsce zebranie Związku Literatów Polskich, który poparł działania środowisk akademickich. Dzięki poparciu, środowiska akademickie zorganizowały 8 marca w południe na Uniwersytecie Warszawskim wiec w obronie studentów, których usunięto z uczelni po styczniowej manifestacji. Mimo iż wiec odbywał się spokojnie, został on rozpędzony przez oddziały ZOMO. Wydarzenia te były punktem kulminacyjnym, który doprowadził do nasilenia represji wobec środowisk akademickich, oraz wobec osób pochodzenia żydowskiego. Rozpowszechniło się wówczas hasło „Studenci do nauki, literaci do pióra, syjoniści do Syjonu”.

    Krakowskie Przedmieście po interwencji Milicji na Uniwersytecie Warszawskim - 8 marca 1968 roku (fot. Tadeusz Zagodziński)
    Krakowskie Przedmieście po interwencji Milicji na Uniwersytecie Warszawskim – 8 marca 1968 roku (fot. Tadeusz Zagodziński)

    19 marca 1968 roku w Sali Kongresowej w Pałacu Kultury i Nauki miało miejsce kolejne wystąpienie Władysława Gomułki, w którym I sekretarz nie tylko potępił protesty studentów i środowisk literackich, ale również połączył je z krytyką osób pochodzenia żydowskiego mieszkających w Polsce. Według niego, to właśnie Żydzi mieli być odpowiedzialni za całą sytuację w kraju. Gomułka powiedział m.in., że „W wydarzeniach, jakie miały miejsce, aktywny udział wzięła część młodzieży akademickiej pochodzenia lub narodowości żydowskiej. Rodzice wielu z tych studentów zajmują mniej lub bardziej odpowiedzialne, a także wysokie stanowiska w naszym państwie.” 

    Słowa Gomułki w połączeniu z dotychczasową działalnością tzw. moczarowców (polityków i osób związanych z generałem Mieczysławem Moczarem) doprowadziły do nasilenia postaw antysemickich w Polsce. Chociaż w swoim przemówieniu Gomułka próbował przedstawić swoje słowa jako skierowane przeciwko „nacjonalistom żydowskim i syjonistom”, a nie Żydom, miały one wyraźnie antysemicki charakter.

    Władysław Gomułka w trakcie przemówienia - 19 marca 1968 roku (fot. Stanisław Dąbrowiecki)
    Władysław Gomułka w trakcie przemówienia – 19 marca 1968 roku (fot. Stanisław Dąbrowiecki)

    28 marca środowiska akademickie zorganizowały kolejny wiec, na którym uchwalono Deklarację Ruchu Studenckiego, w której żądano swobody zrzeszeń, wolności opinii, zniesienia cenzury, wprowadzenia społecznej kontroli własności państwowej i przestrzegania praw obywatelskich. Deklaracja spotkała się z stanowczą odpowiedzią władz, które usunęły z uczelni kolejnych studentów, oraz rozpoczęły akcję przymusowego wcielania studentów do wojska.

    Represje osłabiły zapał środowisk akademickich i z czasem doprowadziły do wyciszenia protestów. Nie zakończyło to jednak represji wobec osób pochodzenia żydowskiego. Ostatecznie w okresie od 1968 do 1972 roku Polskę opuściło około 15-20 tys. osób pochodzenia żydowskiego. Osoby zmuszone do emigracji zamiast paszportu otrzymywały tzw. dokument podróży – posiadacz takiej karty miał zgodę na opuszczenie kraju, ale nie był uznawany za polskiego obywatela.

    Wydarzenia, które ukształtowały Polskę

    Chociaż już w kwietniu 1968 roku sytuacja w kraju została z punktu widzenia polityków opanowana, wydarzenia marcowe na wiele lat wpłynęły na polskie społeczeństwo. Wielu studentów biorących aktywny udział w wystąpieniach antyrządowych mimo represji zaangażowało się później w dalsze działania przeciwko komunistom, w tym również w tworzenie struktur KOR i Solidarności.

    Tablica na budynku dworca Warszawa Gdańska upamiętniająca osoby zmuszone do opuszczenia Polski po marcu 1968 (fot. Adrian Grycuk)
    Tablica na budynku dworca Warszawa Gdańska upamiętniająca osoby zmuszone do opuszczenia Polski po marcu 1968 (fot. Adrian Grycuk)

    Zapoczątkowane przez komunistyczne władze represje wobec osób pochodzenia żydowskiego nie tylko doprowadziły do dosłownie wyrzucenia z kraju tysięcy osób, ale również wzmocniły drzemiące w społeczeństwie postawy antysemickie. Niestety skutki tych wydarzeń widoczne były przez wiele lat.

    W związku z przypadającą w 2018 roku 50. rocznicą wydarzeń marcowych 1968 roku, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN organizuje cykl wydarzeń w ramach programu „Obcy w domu. Wokół Marca ’68„. Wydarzenia te mają przypomnieć zapomnianą historię marca 1968 roku, kiedy za sprawą polityków wiele niewinnych osób nagle zostało uznanych wrogami narodu, nawet w oczach swoich znajomych.

    Related

    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Previous ArticleKatastrofa MV Fedra u wybrzeży Gibraltaru
    Next Article Blade Runner 2049 – trailer 2
    blank
    Michał Banach
    • Website
    • Facebook
    • Instagram
    • LinkedIn

    Gdybym miał spisać wszystkie swoje zainteresowania to nie starczyłoby mi życia. Głównie interesuję się historią, militariami i techniką a także fotografią, ale lista ta mogłaby być znacznie dłuższa. Skończyłem studia na kierunkach stosunki międzynarodowe oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.

    Related Posts

    Iljuszyn Ił-12 i Ił-14 – następcy Lisunowów

    19 maja 20227 Mins Read

    Izraelskie czołgi M-50 i M-51 Super Sherman (Isherman)

    28 kwietnia 20226 Mins Read

    Poduszkowce pasażerskie SR.N4 typu Mountbatten

    4 lutego 20224 Mins Read
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    31 stycznia 20230

    Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

    Czołgi FV4201 Chieftain w momencie wejścia do służby uznawane były za najpotężniejsze czołgi podstawowe na…

    Artykuły
    18 stycznia 20230

    Wojenna prowizorka – „niszczyciel czołgów” RSO/PaK 40

    Podczas każdego konfliktu zbrojnego, nawet najlepsze armie często sięgają po prowizoryczne rozwiązania, które w krótkim…

    Artykuły
    30 stycznia 20230

    Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie

    Zbudowany w 1884 roku lodołamacz rzeczny Kuna jest najstarszą wciąż pływającą jednostką tego typu na…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    5 lutego 2023

    Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

    4 lutego 2023

    USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

    3 lutego 2023

    Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!

    9.3
    3 lutego 2023

    Odjechane Jednorożce – recenzja

    2 lutego 2023

    Krótka historia kapsli do zamykania butelek

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    28 listopada 20190

    Zamawianie gadżetów przez Internet – jak to działa

    Spersonalizowane gadżety mogą być ciekawym pomysłem na prezent, który będzie dopasowany do obdarowywanej osoby. Taki…

    Biznes
    10 kwietnia 20180

    Kredyt konsolidacyjny – koło ratunkowe dla zadłużonych!

    Na rynku usług i produktów bankowych dostępny jest kredyt konsolidacyjny, który jest bardzo dobrą alternatywą…

    Artykuły
    25 lipca 20210

    Krążowniki typu Ning Hai – japońskie chińskie krążowniki

    Na początku lat 30. chińska flota prezentowała się fatalnie. Największymi okrętami były całkowicie przestarzałe i…

    Artykuły
    13 września 20150

    Historia Super Mario Bros.

    Dzisiaj mija dokładnie 30 lat od wydania gry Super Mario Bros. na platformę Nintendo. Tytuł…

    Artykuły
    1 października 20180

    Opuszczony szpital Chowrinski w Moskwie

    W dzielnicy Chowrino w Moskwie znajduje się olbrzymi i przerażający opuszczony szpital. Jego budowę rozpoczęto…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    • Regulamin
    • Polityka Prywatności
    • RODO
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.