McDonnell Douglas F-4 Phantom II – weteran Zimnej Wojny

McDonnell Douglas F-4 Phantom II to wręcz ikona lotnictwa. Dzięki swojej charakterystycznej sylwetce i możliwościom, samolot ten stał się symbolem amerykańskiego lotnictwa podczas Zimnej Wojny oraz przede wszystkim podczas wojny w Wietnamie. Przez lata stanowił trzon uzbrojenia wielu eskadr nie tylko w USA, ale również w wielu innych krajach. Wykorzystywano go z powodzeniem w licznych konfliktach zbrojnych na całym świecie. Obecnie pozostaje w eksploatacji jeszcze w trzech krajach – Grecji, Turcji i Iranie, ale jego kariera dobiega końca.

Geneza

W pierwszej połowie lat 50. XX wieku powoli dobiegał końca pierwszy, bardzo chaotyczny etap rozwoju samolotów bojowych o napędzie odrzutowym. Od zakończenia II wojny światowej powstało wiele, często eksperymentalnych i niezbyt udanych maszyn. Większość z nich pozostawała w eksploatacji przez krótki czas, ale mimo to miała olbrzymi wpływ na wypracowanie założeń dla kolejnych generacji samolotów bojowych.

Coraz większy nacisk zaczęto kłaść na wzrost osiągów i możliwości zwalczania różnych celów w często niesprzyjających warunkach. W USA, zwłaszcza w US Navy do uzbrojenia zaczęły wchodzić takie maszyny jak Grumman F-11 Tiger, Vought F-8 Crusader, Douglas A-4 Skyhawk i McDonnell F3H Demon. Dowództwo amerykańskiej floty było przekonane, że maszyny te spełniają oczekiwania i przez dłuższy czas będą wystarczające. Również w USAF dostępne maszyny uważano za wystarczające.

Chociaż żadna z amerykańskich formacji nie zamierzała rozpoczynać kolejnych programów rozwojowych, Jim McDonnell, główny konstruktor w zakładach McDonnell Aircraft uznał, że wkrótce pojawi się zapotrzebowanie na zupełnie nowy typ samolotów bojowych. Według jego koncepcji, potrzebne będą bardziej uniwersalne i przystosowane do większej liczby zadań samoloty. W związku z tym rozpoczęto wówczas prace nad dostosowaniem perspektywicznego, ale wymagającego poprawek samolotu F3H Demon. Przetestowano kilka koncepcji maszyny będącej dalekim rozwinięciem F3H. Różniły się one napędem. Ostatecznie za najbardziej perspektywiczną uznano wersję z dwoma silnikami General Electric J79.

Mając gotową ogólną koncepcję, 19 września 1953 roku przedstawiciele firmy McDonnell zwrócili się do US Navy z propozycją nowego myśliwca określanego jako Super Demon. Maszyna miała być modułowa, do tego stopnia, że możliwe byłoby zmienianie jej konstrukcji w zależności od przewidywanych zadań. Pomysł spotkał się z umiarkowanym zainteresowaniem, ponieważ dowództwo floty uważało, że już prowadzone projekty są wystarczające.

Nowa koncepcja

Mimo braku odpowiedniego zainteresowania, McDonnell kontynuował prace nad nowym samolotem. Tym razem zmieniono jego założenia, tworząc maszynę myśliwsko-bombową. Koncepcja ta zyskała 18 października 1954 roku zainteresowanie US Navy, które zamówiło 2 prototypy takiego samolotu pod oznaczeniem YAH-1. Gdy prace nad samolotem powoli się rozkręcały, 26 maja 1955 roku US Navy przedstawiła kompletnie nowy zestaw wymagań dla samolotu. Tym razem stwierdzono, że potrzebny jest ciężki myśliwiec zdolny do obrony zgrupowań floty. W tym celu maszyna miała otrzymać nowoczesny radar i drugiego członka załogi do jego obsługi. Uzbrojenie maszyny miały stanowić tylko i wyłącznie pociski powietrze-powietrze. Tym samym zrezygnowano z uzbrojenia strzeleckiego, które uznano za nieodpowiednie przy walce coraz szybszych maszyn. Maszyna w takiej konfiguracji otrzymała oznaczenie XF4H-1.

Proces projektowania i budowy prototypu, oznaczonego jako XF4H-1, postępował w szybkim tempie, ale inżynierowie z McDonnell stanęli przed licznymi wyzwaniami. Największym z nich było zintegrowanie potężnych silników General Electric J79 z płatowcem i zapewnienie mu odpowiedniej aerodynamiki przy prędkościach przekraczających dwukrotną prędkość dźwięku. Dodatkowo należało zmieścić ogromny i ciężki radar AN/APQ-50 firmy Westinghouse. Charakterystycznym elementem konstrukcji, który pojawił się na etapie testów w tunelu aerodynamicznym, stały się zadarte o 12 stopni do góry zewnętrzne części skrzydeł oraz opuszczony o 23 stopnie w dół statecznik poziomy. Te unikalne rozwiązania poprawiały stateczność boczną samolotu, zwłaszcza podczas lotu z dużymi kątami natarcia, co było kluczowe podczas operacji z lotniskowców.

25 lipca 1955 roku wpłynęło oficjalne zamówienie na 2 prototypy XF4H-1 i 5 maszyn przedseryjnych YF4H-1. Pierwszy lot prototypu XF4H-1 odbył się 27 maja 1958 roku. Za sterami maszyny zasiadł pilot doświadczalny Robert C. Little. Lot nie był do końca udany, ponieważ problemy techniczne uniemożliwiły schowanie podwozia, ale w kolejnych lotach problem został wyeliminowany.

Na podstawie wniosków z prób, prototypy były wielokrotnie modyfikowane i przerabiane. Zmiany dotyczyły zarówno rozwiązań technicznych jak i samej konstrukcji. Pewnym problemem były również silniki J79, które wymagały dopracowania. Mimo to, 17 grudnia 1958 roku US Navy złożyła pierwsze zamówienie na seryjne maszyny. Wkrótce potem, w 1959 roku, samolot otrzymał swoją oficjalną nazwę – Phantom II, nawiązującą do wcześniejszego myśliwca odrzutowego firmy McDonnell, FH-1 Phantom. Co ciekawe, rozważano początkowo nazwy Satan albo Mithras, ale uznano je za zbyt kontrowersyjne. 15 lutego 1960 roku przeprowadzono udane testy Phantoma II na pokładzie lotniskowca USS Independence.

Początek służby

Pierwsze seryjne F4H-1 (później oznaczone jako F-4A) w liczbie 45 egzemplarzy trafiły głównie do jednostek szkolnych i treningowych 30 grudnia 1960 roku. Wykorzystywano je do zapoznania się z maszyną, która oferowała zupełnie inne możliwości niż dotychczasowe konstrukcje. Samoloty te nie były więc uznawane za pełnowartościowe maszyny bojowe. Dopiero druga wersja, oznaczona jako F4H-1 (F-4B) uznawana była za nadającą się do eksploatacji w jednostkach liniowych. Od pierwszej wersji samoloty różniły się przede wszystkim innym radarem, wyposażeniem elektronicznym i silnikami.

US Navy otrzymała swoje pierwsze F-4B w 1961 roku. Dla US Navy Phantom II był przede wszystkim platformą obrony powietrznej floty, zdolną do przechwytywania radzieckich bombowców i samolotów rozpoznawczych daleko od lotniskowców. Jego potężny radar i pociski AIM-7 Sparrow pozwalały na zwalczanie celów spoza zasięgu widzenia wzrokowego, co było kluczową zdolnością. Z kolei dla US Marine Corps, które równocześnie zaczęło przyjmować Phantomy II do uzbrojenia, była to idealna maszyna wsparcia pola walki. Jego ogromny udźwig, wynoszący ponad 8 ton uzbrojenia pozwalał na przenoszenie szerokiej gamy bomb, rakiet i zasobników strzeleckich.

Równocześnie, sytuacja w USAF była zupełnie inna. Dowództwo sił powietrznych wychodziło z założenia, że woli samolot zaprojektowany według własnych wymagań i nie było zainteresowane Phantomem II. Jadnak pod naciskiem Sekretarza Obrony Roberta McNamary, który dążył do unifikacji uzbrojenia w siłach zbrojnych, USAF zgodziły się na przeprowadzenie oceny porównawczej Phantoma II (oznaczonego tymczasowo jako F-110A Spectre) z ich własnym myśliwcem taktycznym Republic F-105 Thunderchief.

Testy wykazały, że Phantom II przewyższał F-105 pod wieloma względami, zwłaszcza w zakresie udźwigu i wszechstronności. W rezultacie, 17 stycznia 1962 roku, USAF oficjalnie przyjęły Phantoma II na swoje uzbrojenie, nadając mu oznaczenie F-4C. Była to wersja niemal identyczna z morską F-4B, ale przystosowana do operowania z lotnisk lądowych, z podwójnym układem sterowania w obu kabinach. Dla USAF Phantom II szybko stał się prawdziwym wołem roboczym, pełniącym zarówno rolę myśliwca przewagi powietrznej, jak i samolotu myśliwsko-bombowego. Zastąpił w linii takie maszyny jak North American F-100 Super Sabre i F-105 Thunderchief.

Konstrukcja F-4 Phantom II była bardzo podatna na modyfikacje, a dzięki zapasowi mocy silników, możliwe było jej dostosowywanie do różnych celów. W związku z tym, w krótkim czasie zaczęły powstawać kolejne wersje tych maszyn, które wchodziły do służby zarówno w US Navy i USMC jak i również w USAF. Uniwersalny charakter Phantoma II sprawiał, że maszyny te stały się samolotami wielozadaniowymi. Wykorzystywano je zarówno w roli samolotów myśliwskich, szturmowych, bombowych jak i rozpoznawczych. Mogły przenosić zarówno broń konwencjonalną jak i atomową.

Chrzest bojowy

W 1964 roku, gdy doszło do Incydentu w Zatoce Tonkińskiej, który doprowadził do włączenia się Stanów Zjednoczonych do wojny w Wietnamie, 13 z 31 eskadr amerykańskiej floty było wyposażonych w Phantomy II. Swój chrzest bojowy F-4 przeszły 5 sierpnia 1964 roku, ale swoje pierwsze zestrzelenie uzyskały 9 kwietnia 1965 roku, kiedy to F-4B pilotowany przez porucznika Terenca M. Murphiego, wspieranego przez podporucznika Ronalda Fegana zestrzelił chińskiego MiG-a-17. Niestety chwilę później amerykańska maszyna również została zestrzelona, jednak nie do końca wiadomo przez kogo. Wietnamskie źródła sugerują, że zestrzelił go MiG, a amerykańskie, że maszyna padłą ofiarą pocisku AIM-7 Sparrow III, wystrzelonego przez innego Phantoma II.

Piloci USAF swoje pierwsze zestrzelenie uzyskali 10 lipca 1965 roku, strącając dwa MiG-i-17. Phantomy USAF brały udział w największych operacja tej wojny, takich jak operacje Rolling Thunder, Linebacker I i Linebacker II, eskortując bombowce B-52 nad Hanoi i Hajfong, tocząc walki z MiG-ami-17, -19 i -21, a także dokonując precyzyjnych uderzeń na kluczowe cele strategiczne.

W Wietnamie Phantomy II były wykorzystywane bardzo intensywnie zarówno w roli myśliwców jak i maszyn szturmowych. W związku z tym ich straty były stosunkowo wysokie. Według statystyk US Navy, utracono 73 Phantomy II, z których 7 zestrzeliły samoloty wroga, 13 zestrzeliły rakiety ziemia-powietrze, a 53 utracono od ognia artylerii przeciwlotniczej. Kolejne 54 maszyny utracono w wypadkach, Równocześnie Phantomy II zestrzeliły 40 samolotów wroga. Te same statystyki dla USMC były inne. Utracono 79 maszyn, w tym 4 w wyniku wypadków. Większość z nich zestrzeliła artyleria przeciwlotnicza, ponieważ maszyny wykorzystywane przez Piechotę Morską były głównie używane do wsparcia jednostek lądowych, a nie walki z innymi samolotem. Dlatego piloci USMC odnieśli tylko 3 zwycięstwa powietrzne.

Jeszcze inaczej wyglądały statystyki dla USAF. Siły powietrzne utraciły aż 445 Phantomów II. 33 zostały zestrzelone przez wietnamskie samoloty, 30 przez rakiety ziemia-powietrze, a 307 przez artylerię przeciwlotniczą. Pozostałe 75 maszyn utracono w wypadkach. Utracono również 83 RF-4C, czyli rozpoznawcze Phantomy II. Piloci USAF zapisali na swoich kontach łącznie 107,5 zestrzelania. Do najciekawszego zestrzelenia doszło 2 czerwca 1972 roku, kiedy to pilotowany przez majora Phila Handleya Phantom II zestrzelił wietnamskiego MiG-19 przy użyciu działka pokładowego, lecąc z prędkością 1,2 Macha. Było to pierwsze i jedyne zestrzelenie samolotu przy użyciu działka podczas lotu naddźwiękowego.

Wysoki współczynnik strat nie oznaczał, że Phantomy II były złymi maszynami. Wręcz przeciwnie. Był on wynikiem bardzo intensywnej eksploatacji tych maszyn i udziału w wielu misjach wsparcia, gdzie były narażone na ostrzał artylerii przeciwlotniczej na niskich pułapach.

Dalszy los

Po zakończeniu walk w Wietnamie, Phantomy II stanowiły podstawowe uzbrojenie znacznej części amerykańskich eskadr – zarówno US Navy, USMC jak i USAF. Równocześnie na horyzoncie pojawiły się nowe konstrukcje, jeszcze bardziej uniwersalne, które zaczęły zastępować Phantomy II w jednostkach liniowych. W latach 80. US Navy zaczęła zastępować swoje Phantomy II takimi maszynami jak Grumman F-14 Tomcat oraz McDonnell Douglas F/A-18 Hornet. Natomiast w USAF zaczęły się pojawiać General Dynamics F-16 Fighting Falcon i McDonnell Douglas F-15 Eagle.

US Navy wycofała z jednostek liniowych wszystkie swoje Phantomy II do 1984 roku, chociaż ostatni start z pokładu lotniskowca miał miejsce 25 marca 1986 roku, a ostatnie lądowanie 18 października 1986 roku. W 1987 roku wycofano je natomiast z jednostek rezerwowych. Część maszyn przerobiono na latające cele QF-4, które eksploatowano do 2004 roku. USMC swoje Phantomy II wycofało ostatecznie 18 stycznia 1992 roku.

Nieco inaczej wyglądała kariera Phantomów II w USAF. W latach 80. wycofywano je z jednostek liniowych, ale pozostawiono je w jednostkach specjalistycznych. Wykorzystywano samoloty rozpoznawcze RF-4 oraz F-4G Wild Weasel V, służące do atakowania stanowisk radarów i obrony przeciwlotniczej. Maszyny w tej wersji zostały użyte m.in. podczas Operacji Pustynna Burza. Ostatecznie, USAF wycofało swoje Wild Weasel V 26 marca 1996 roku, kończąc eksploatację Phantomów II w USA.

Pozostali użytkownicy

Wielka Brytania była jednym z pierwszych zagranicznych użytkowników. Royal Air Force i Royal Navy zakupiły specjalnie zmodyfikowane wersje (F-4K i F-4M), wyposażone w brytyjskie silniki Rolls-Royce Spey, które zapewniały większy ciąg, zwłaszcza na małych wysokościach. Brytyjskie Phantomy, znane jako Phantom FG.1 i FGR.2, służyły jako myśliwce obrony powietrznej i samoloty uderzeniowe aż do 28 stycznia 1994 roku. Łącznie Wielka Brytania pozyskała 65 Phantomów II.

Izrael był najbardziej aktywnym użytkownikiem Phantomów II, który wykorzystywał je intensywnie w licznych konfliktach. Izraelskie Siły Powietrzne (IAF) otrzymały swoje pierwsze F-4E, nazwane lokalnie „Kurnass” (Młot), w 1969 roku. Phantomy odegrały decydującą rolę w Wojnie na Wyczerpanie oraz w Wojnie Jom Kipur w 1973 roku, gdzie toczyły zacięte walki z egipskimi i syryjskimi MiG-ami, a także dokonywały precyzyjnych uderzeń na cele naziemne. Łącznie Izrael pozyskał od 212 do 222 Phantomów II, które wykorzystywano do 2004 roku.

Niemcy Zachodnie (RFN) stały się największym zagranicznym użytkownikiem Phantomów, zamawiając łącznie 175 maszyn w wersji F-4F, 10 w wersji F-4E oraz 88 w wersji rozpoznawczej RF-4E. Pierwsze maszyny dostarczono 31 sierpnia 1973 roku. Niemieckie Phantomy II zostały wycofane dopiero 29 czerwca 2013 roku.

Japonia, w ramach licencji, wyprodukowała 138 własnych F-4EJ. Inni użytkownicy to: Hiszpania (40 F-4C i 18 RF-4C), Australia (która leasingowała F-4E jako rozwiązanie pomostowe w oczekiwaniu na dostawy F-111 – łącznie 24 egzemplarze), Korea Południowa (27 RF-4C, 92 F-4D i 103 F-4E) oraz Egipt (45 F-4E). Do grona użytkowników Phantomów II należą również Grecja, Turcja i Iran, które w 2025 roku cały czas wykorzystywały maszyny tego typu.

Grecja

Greckie Siły Powietrzne (Polemikí Aeroporía) otrzymały swoje pierwsze F-4E w 1974 roku. Łącznie dostarczono 121 F-4E i RF-4E. Greckie Phantomy II od samego początku odgrywały kluczową rolę w utrzymaniu równowagi sił w rejonie Morza Egejskiego, często biorąc udział w „przechwyceniach” tureckich samolotów. Pod koniec lat 90. Grecja zrealizowała program modernizacyjny „Peace Icarus 2000”, w ramach którego 36 maszyn F-4E zostało gruntownie ulepszonych. Otrzymały one nowy radar AN/APG-65GY (podobny do tego z F/A-18 Hornet), nowoczesną awionikę, systemy nawigacyjne i celownicze oraz zdolność do przenoszenia zaawansowanego uzbrojenia, w tym pocisków AIM-120 AMRAAM.

Zmodernizowane samoloty, określane jako F-4E AUP (Avionics Upgrade Program), służą w 338. i 339. Dywizjonie w bazie Andravida. Grecja planuje wycofać swoje ostatnie Phantomy II w najbliższych latach, prawdopodobnie do 2028 roku, zastępując je nowocześniejszymi samolotami, takimi jak Dassault Rafale i F-35 Lightning II.

Turcja

Tureckie Siły Powietrzne (Türk Hava Kuvvetleri) są jednym z największych użytkowników Phantomów II. W latach 1974-1994 Turcja otrzymała 237 maszyn różnych wersji. Podobnie jak Grecja, Turcja również poddała swoje Phantomy II głębokiej modernizacji. We współpracy z izraelskim przemysłem lotniczym (IAI), 54 tureckie F-4E zostały przebudowane do standardu F-4E 2020 Terminator. Modernizacja objęła wzmocnienie struktury płatowca, instalację nowego radaru Elta EL/M-2032, zaawansowanej awioniki, systemów walki elektronicznej i zdolności do przenoszenia precyzyjnego uzbrojenia, w tym pocisków Popeye.

Tureckie Terminatory specjalizują się w misjach uderzeniowych i są regularnie wykorzystywane w operacjach bojowych przeciwko kurdyjskim separatystom w północnym Iraku i Syrii. Turcja planuje utrzymać swoje Phantomy II w służbie co najmniej do końca obecnej dekady, do czasu wprowadzenia do linii krajowego myśliwca nowej generacji TAI TF Kaan.

Iran

Siły Powietrzne Islamskiej Republiki Iranu (IRIAF) odziedziczyły pokaźną flotę ponad 225 Phantomów II (wersje F-4D, F-4E i RF-4E) zakupionych jeszcze przez Szacha Mohammada Rezę Pahlawiego. Po rewolucji islamskiej w 1979 roku i zerwaniu stosunków z USA, utrzymanie tych samolotów w sprawności stało się ogromnym wyzwaniem. Mimo embarga na części zamienne, irański przemysł lotniczy, dzięki kanibalizacji innych maszyn i inżynierii wstecznej, zdołał utrzymać w linii kilkadziesiąt Phantomów II.

Irańskie F-4 odegrały znaczącą rolę w wojnie z Irakiem w latach 1980-1988, wykonując setki misji bojowych. Obecnie szacuje się, że Iran nadal eksploatuje około 63 Phantomów II, które przeszły lokalne modyfikacje. Ze względu na brak dostępu do nowocześniejszych maszyn, irańskie Phantomy prawdopodobnie pozostaną w służbie tak długo, jak długo będzie to technicznie możliwe.

Główne wersje

Łącznie wyprodukowano 5195 samolotów McDonnell Douglas F-4 Phantom II we wszystkich wersjach. W tym 138 maszyn zbudowano z części dostarczonych do zakładów Mitsubishi w Japonii. USAF otrzymało 2874 Phantomów II, a US Navy i USMC 1264 maszyny. Pozostałe trafiły na eksport, przy czym podobny los spotkał wycofywane z eksploatacji maszyny amerykańskie. Pewna liczba eksportowych Phantomów II również zmieniała właścicieli. Koszt jednostkowy samolotu w wersji F-4E w 1965 roku wynosił około 2,4 mln dolarów (współcześnie około 23,9 mln dolarów).

Najważniejsze wersje produkcyjne:

• F-4A (F4H-1F) – Pierwsza, przedseryjna wersja dla US Navy. Wyposażona w silniki J79-GE-2 i radar AN/APQ-72. Zbudowano 47 sztuk.
• F-4B (F4H-1) – Pierwsza wielkoseryjna wersja dla US Navy i US Marine Corps. Wprowadzono liczne ulepszenia, w tym mocniejsze silniki J79-GE-8. Zbudowano 649 sztuk.
• F-4C (F-110A) – Wersja dla USAF, bazująca na F-4B, ale z podwójnym układem sterowania, szerszymi oponami i gniazdem do tankowania w locie typu „boom”. Zbudowano 583 sztuki.
• F-4D – Ulepszona wersja dla USAF, bazująca na F-4C. Posiadała nowocześniejszą awionikę, w tym radar AN/APQ-109 i system nawigacyjno-bombardierski, co znacznie poprawiło jej zdolności do precyzyjnych ataków na cele naziemne. Zbudowano 825 sztuk (793 dla USAF i 32 dla Iranu).
• F-4E – Najliczniej produkowana wersja, która stała się „klasycznym” Phantomem. Główną zmianą było dodanie wbudowanego, sześciolufowego działka M61A1 Vulcan kal. 20 mm pod nosem samolotu, co było wnioskiem z walk w Wietnamie. Posiadała również mocniejsze silniki J79-GE-17, ulepszony radar AN/APQ-120 oraz, w późniejszych seriach, sloty na krawędzi natarcia skrzydeł, poprawiające manewrowość. Zbudowano 1370 sztuk.
• F-4J – Ulepszona wersja myśliwska dla US Navy i USMC, następca F-4B. Otrzymała ulepszenia wprowadzone w F-4D i F-4E, w tym mocniejsze silniki, nowy, impulsowo-dopplerowski radar AN/APG-59 oraz lepsze właściwości lotne na małych wysokościach. Zbudowano 522 sztuki.
• RF-4C – Nieuzbrojona wersja rozpoznawcza dla USAF, wyposażona w zestaw kamer i sensorów w wydłużonym nosie. Zbudowano 505 sztuk.
• F-4G „Wild Weasel V” – Specjalistyczna wersja do zwalczania obrony przeciwlotniczej (SEAD), przebudowana z F-4E. Wyposażona w system AN/APR-47, zdolny do wykrywania, identyfikacji i lokalizacji wrogich radarów, oraz uzbrojona w pociski przeciwradarowe AGM-88 HARM. Przebudowano 134 maszyny.
• F-4K/M (Phantom FG.1/FGR.2) – Wersje dla brytyjskiej Royal Navy i Royal Air Force, napędzane mocniejszymi silnikami turbowentylatorowymi Rolls-Royce Spey 202/203.

Dane taktyczno-techniczne:

Uzbrojenie, jakie było możliwe do przenoszenia na podwieszeniach pod skrzydłami i kadłubem: 

• bomby, pociski powietrze-powietrze, powietrze-ziemia, przeciwokrętowe, zasobniki rozpoznawcze, walki elektronicznej, dodatkowe zbiorniki paliwa, broń nuklearna, np.
• 4x AIM-9 Sidewinders,
• 4x AIM-7 Sparrow,
• 6x AGM-65 Maverick,
• 4x AGM-62 Walleye,
• 4x AGM-45 Shrike, AGM-88 HARM, AGM-78 Standard ARM,
• 4x bomba GBU-15,
• 18x bomba Mk.82, GBU-12,
• 5x bomba Mk.84, GBU-10,
• 18x bomba CBU-87, CBU-89, CBU-58,
• 12x bomba MK-20 Rockeye,
• bomby nuklearne B28EX, B61, B43 i B57.

Samolot wielu nazw i dwóch zespołów akrobacyjnych

F-4 Phantom II doczekał się wielu przydomków i nazw, nie zawsze przyjemnych i pozytywnych. Ze względu na swoje imponujące rozmiary, moc i niestety, dużą emisję dymu z silników J79, był nazywany „Rhino” (Nosorożec), „Double Ugly” (Podwójnie Brzydki) czy „World’s Leading Distributor of MiG Parts” (Wiodący Światowy Dystrybutor Części do MiG-ów), co było nawiązaniem do jego skuteczności w walce powietrznej. Piloci nazywali go też „Smoker” (Dymiarz) z powodu czarnych smug dymu, które ciągnęły się za samolotem i często zdradzały jego pozycję wrogowi.

Samoloty F-4 Phantom II były także jedynymi maszynami w historii, które były jednocześnie na wyposażeniu dwóch czołowych amerykańskich zespołów akrobacyjnych – Blue Angels (US Navy) i Thunderbirds (USAF). Blue Engelse wykorzystywał w latach 1969-1974 samoloty w wersji F-4J, a Thunderbirds wykorzystywał w latach 1967-1973 samoloty w wersji F-4E.

Podsumowanie

McDonnell Douglas F-4 Phantom II to wręcz symbol zimnej wojny. Były to jedne z pierwszych amerykańskich samolotów wielozadaniowych, które faktycznie były zdolne do wykonywania bardzo różnorodnych zadań – zarówno walki powietrznej jak i atakowania celów na ziemi, czy też prowadzenia działań rozpoznawczych i walki elektronicznej.

Przez wiele lat Phantomy II stanowiły podstawowe uzbrojenie wielu amerykańskich eskadr, biorąc na siebie ciężar walk w Wietnamie. Samoloty te odniosły również sukces zagraniczny, ponieważ przez długi czas (znacznie dłużej niż w USA) były wykorzystywane w silach powietrznych zagranicznych użytkowników z całego świata. Dzięki licznym modernizacjom, samoloty te pozostają jeszcze w służbie w Grecji, Turcji i Iranie, chociaż ich czas powoli dobiega końca.

Charakterystyczna sylwetka tych maszyn, ciągnący się za nimi dym z silników oraz olbrzymie rozmiary sprawiają, że samoloty te są uznawane za zarówno piękne jak i brzydkie maszyny. Na pewno są charakterystyczne i niepowtarzalne.