Żiguli – radziecki Fiat 124

W połowie lat 60. we Włoszech zaprezentowano bardzo udany samochód osoby Fiat 124. Na jego licencji, w ZSRR zbudowano serię samochodów Żiguli, znanych jako Łada 2101, 2102, 2103, 2104, 2105, 2106 i 2107. Był to jedne z najdłużej produkowanych samochodów w historii.

Włoskie korzenie – Fiat 124

Fiat 124 pojawił się w 1966 roku. Samochód ten był nieco zubożoną wersją Fiata 125 (który stał się podstawą do stworzeni8a w Polsce Fiata 125p, tzw. Dużego Fiata). 124 odziedziczył po swoim bardziej luksusowym odpowiedniku płytę podłogową i ogólny kształt karoserii. Różnił się jednak nieco gorszym wykonaniem, słabszymi silnikami i tym samym niższą ceną.

Model ten produkowano we Włoszech od 1966 roku do 1974 roku. Istniało kilka wersji, różniących się silnikami oraz wyposażeniem. Do najważniejszych należały odmiany 1200, 1400, 1400 Special T, 1600 Special T, Abarth Rally i 2000.

Produkcję licencyjną Fiata 124 podjęto również w Hiszpanii (w latach 1968-1976), gdzie samochód nosił nazwę SEAT 124 i SEAT 124 Coupe, Indiach (w latach 1985-2001), Bułgarii (w latach 1967-1971), Turcji (w latach 1971-1994) oraz Korei (w latach 1970-1975).

W wersji podstawowej Fiat 124 miał silnik R4 o pojemności 1,2 litra i mocy 60 KM pozwalający na osiągnięcie prędkości maksymalnej około 140 km/h. Najmocniejsza odmiana Fiata 124 – Abarth 1800 miała silnik o pojemności 1,8 litra i mocy aż 130 KM.

Samochody te cieszyły się dobrą opinią wśród kierowców, a dzięki przystępnej cenie były jednymi z popularniejszych. Wraz z rozpoczęciem produkcji seryjnej, samochodem zainteresowali się Rosjanie. W sierpniu 1966 roku zakupili oni licencję na zmodyfikowaną Fiata 124.

Żiguli – WAZ/Łada 2101/2102

Rosjanie poprosili Włochów o zmodyfikowanie samochodu na potrzeby trudnych warunków panujących w ZSRR. Rosyjska wersja Fiata 124 otrzymała więc ogrzewanie, a podwozie zostało dodatkowo wzmocnione. Również silnik różnił się konstrukcją od wersji stosowanej w oryginale, chociaż zachował jego parametry.

Nowy samochód otrzymał nazwę WAZ 2101, aczkolwiek w ZSRR zaczęto go nazywać Żiguli (albo Żyguli), a później Łada 2101. Z zewnątrz samochód nieznacznie różnił się od Fiata 124, głównie kształtem zderzaka i klamkami. Produkcję seryjną rozpoczęto w w Wołżańskiej Fabryce Samochodów w Togliatti 19 kwietnia 1970 roku.

Początkowo samochód występował w jednej wersji z silnikiem o pojemności 1,2 litra i mocy 60 KM. Dysponował przyśpieszeniem od 0 do 100 km/h w 20 sekund i prędkością maksymalną 140 km/h a jadąc z prędkością około 80 km/h spalał 8,0 l/100 km. W toku produkcji powstało kilka wersji nadwozia – 2102, czyli wersja kombi i 2103, czyli wersja luksusowa oraz wersje specjalne z mocniejszymi silnikami albo nieznacznie różniące się konstrukcją. Podstawowa wersja kosztowała około 5500 rubli.

Spora część Żiguli trafiła na eksport (zakończony w przypadku tego modelu w 1984 roku). Ostatecznie z taśm montażowych w latach 1970-1988 zjechało 2 710 930 WAZ-ów 2101 a w latach 1974-1981 2 317 272 WAZ-y 21011 z mocniejszymi 1,3-litrowym silnikiem. Wersję kombi (WAZ 2102) produkowano w latach 1971-1985, a łącznie powstało 666 989 samochodów.

WAZ 2103/2106

W 1972 roku zaprezentowano nieco ulepszoną i lepiej wyposażoną wersję seryjnej Żiguli, nazwaną WAZ/Łada 2103. Samochód otrzymał nową chłodnicę, więcej chromowanych elementów oraz lepsze silniki i wyposażenie, takie jak elektryczne spryskiwacze szyb. Przygotowano 3 silniki o pojemności 1,2, 1,3 i 1,5 litra i mocy odpowiednio 64, 69 i 77 KM.

WAZ 2103 był bardziej podobny do Fiata 125p (początkowo nawet Włosi proponowali Rosjanom zakup licencji na Fiata 125, ale z powodu różnic konstrukcyjnych nie skorzystali z propozycji). Samochód ze względu na lepsze wyposażenie był również droższy – kosztował 7500 rubli.

Łącznie w latach 1973-1984 zbudowano 1 304 866 samochodów w wersji 2103. W 1975 roku zaprezentowano zmodernizowaną wersję tego modelu, nazwaną WAZ 2106. Samochód ten miał jeszcze lepsze wyposażenie i znacznie mocniejszy silnik o pojemności 1,6 litra i mocy aż 80 KM. Dzięki temu rozpędzał się do 154 km/h i  przyśpieszał od 0 do 100 km/h w 16 sekund. W porównaniu do wersji 2103 był bardziej dynamiczny.

Podobnie jak poprzednik, również model 2106 był eksportowany na zachód. Co ciekawe, model ten produkowano do… 2006 roku. Zakłady Togliatti zakończyły produkcję 28 grudnia 2001 roku, wytwarzając łącznie 4 175 000 samochodów. Od połowy 2001 do 2006 roku produkcję prowadziły również fabryki IżAwto w Iżewsku i RosŁada w Syzraniu, a także Anto-Rus na Ukrainie.

WAZ 2105/2107/2104

W 1980 roku do produkcji wszedł kolejny model Żiguli – WAZ 2105. Samochód ten był uznawany za bezpośredniego następcę wersji 2101. Od poprzednika WAZ 2105 różnił się nową atrapą chłodnicy i prostokątnymi światłami, a także znacznie nowocześniejszym wnętrzem. Projekt wnętrza przygotował Władimir Stiepanow. Idąc z duchem czasu, zmieniono również silnik na 1,3-litrowy o mocy 69 KM.

Co ciekawe, prace nad tym modelem ruszyły już w grudniu 1977 roku. Prototyp ukończono w sierpniu 1979 roku, a produkcja seryjna rozpoczęła się w styczniu 1980 roku (mimo to kontynuowano produkcję modelu 2101). Pod koniec 1981 roku rozpoczęto jego eksport.

Samochód cieszył się sporą popularnością ze względu na stosunkowo niską cenę i dobre wyposażenie. Mimo to, w porównaniu z nowszymi samochodami zachodnimi był wyraźnie gorszy. Nie przeszkadzało to jednak w eksporcie. Ostatecznie produkcję tego modelu zakończono 30 grudnia 2010 roku. Ostatnie egzemplarze kosztowały 178 000 rubli, co było najniższą ceną za nowy samochód w Rosji. Łącznie z taśm montażowych zjechały ponad 2 mln WAZ-ów 2105.

W 1984 roku rozpoczęto produkcję modelu 2104 – była to wersja kombi modelu 2105 i następca WAZ-a 2102. Zakłady WAZ produkowały ten model do lipca 2003 roku. Wcześniej, w 2002 roku produkcję podjęły również zakłady IżAwto i Anto-Rus, KrASZ oraz ŁuAZ na Ukrainie.

W 1982 roku rozpoczęto produkcję WAZ-a 2107. Był to ostatni model słynnej Żiguli i jedna z najnowocześniejszych odmian tego samochodu. Od swoich poprzedników różnił się nową atrapą chłodnicy, porównywaną (na wyrost) z Mercedesem. Model ten miał lepsze wyposażenie kabiny i wygodniejsze fotele. Zachowano jednak układ jezdny z modelu 2105. Pod koniec produkcji nowy WAZ 2107 kosztował około 192 000 rubli.

Produkowano go do 17 kwietnia 2012 roku praktycznie w niezmienionej formie, przez co uważa się go za jeden z najdłużej produkowanych samochodów w historii (zarówno jako sam model 2107 jak i cała seria od wersji 2101 do 2107).

Długowieczna Łada

Radzieckie Łady Riva (jak nazywane są często nowsze wersje Żiguli) uważane są za jedne z bardziej długowiecznych i wytrzymałych samochodów. Dzięki prostej konstrukcji, totalnemu brakowi elektroniki i unifikacji między poszczególnymi modelami, samochody te idealnie pasowały do radzieckich i rosyjskich warunków.

Jako samochody eksportowe zdobywały popularność dzięki cenie, ponieważ pod każdym innym względem ustępowały samochodom produkcji zachodniej, czy też japońskiej. Do dnia dzisiejszego na całym świecie można spotkać tysiące Ład w różnych wersjach, które mimo często tragicznego stanu, wiernie służą swoim właścicielom. Co ciekawe, samochody te zyskały popularność w krajach byłego ZSRR, ale np. nie w Polsce, gdzie mimo sprowadzenia kilku tysięcy egzemplarzy, zawsze pozostawały w tyle za rodzimymi konstrukcjami.

W maju 2011 roku w zakładach Togliatti zaprezentowano samochód Łada Granta, będący bezpośrednim następcą starych Żiguli. Pod żadnym względem nie przypomina on swojego poprzednika.