Ciężko wyobrazić sobie życie bez zegarków. Chociaż obecnie te noszone na nadgarstku muszą rywalizować z wszechobecnymi smartfonami i smartwatchami, dalej cieszą się dużą popularnością zarówno jako czasomierze jak i pewnego rodzaju biżuteria – damska i męska. Punktem przełomowym w historii zegarków było pojawienie się w 1969 roku pierwszego zegarka kwarcowego – Seiko Quartz Astron 35SQ.
Geneza
Początkowo zegarki kieszonkowe, a później zegarki noszone na nadgarstku wykorzystywały mechanizm wymagający regularnego nakręcania. Z czasem jednak do użycia weszły mechanizmy automatyczne, które nakręcały się same podczas noszenia. O ile znacząco zwiększało to wygodę użytkowania zegarków, dalej miały one swoje wady. Nienoszone wymagały nakręcenia, a sam koszt ich produkcji był dosyć wysoki.
Nadzieję na zmianę tego stanu rzeczy przyniosły badania nad kryształami kwarcowymi, zainicjowane pod koniec XIX wieku, które doprowadziły w latach 20. do powstania w firmie Bell pierwszych zegarów korzystających z technologii kwarcowej. Były to jednak sporej wielkości urządzenia, nadające się tylko do laboratorium.
Przełom nastąpił dopiero pod koniec lat 50. wraz z rozwojem technologii i miniaturyzacją elektroniki. Wiele firm i manufaktur zarówno w Japonii jak i Szwajcarii, oraz w innych krajach zaczęło prace nad stworzeniem naręcznych zegarków kwarcowych. W 1959 roku japońska firma Seiko rozpoczęła tzw. Projekt 59A, który miał doprowadzić do powstania właśnie takiego zegarka zanim zrobi to konkurencja.
Prace szły dosyć powoli, ponieważ posiadaną wiedzę trzeba było wykorzystać do zaprojektowania miniaturowego zegarka. W pierwszej kolejności powstał więc nieco większy zegarek kwarcowy, który wykorzystano podczas Igrzysk Olimpijskich w Tokio w 1964 roku. Zdobyte podczas prac nad nim doświadczenie okazało się kluczowe dla zaprojektowania naręcznego zegarka.
Seiko Quartz Astron 35SQ
Ostatecznie po 10 latach prac, 25 grudnia 1969 roku firma Seiko jako pierwsza na świecie zaprezentowała naręczny zegarek z mechanizmem kwarcowym – model Seiko Quartz Astron 35SQ. Zegarek posiadał 8 kryształów, miniaturowy silnik krokowy, a zastosowany rezonator kwarcowy kształtem przypominający kamerton pracował z częstotliwością 8192 Hz. Mechanizm zapewniał bardzo dużą jak na tamte lata precyzję – +/- 5 sekund na miesiąc. Bateria wystarczała natomiast na rok lub dłużej.
Całość zamknięto w pokrytej 18-karatowym złotem kopercie o średnicy 30 mm i grubości 6,1 mm. Cena zegarka była stosowna do jego wykonania i nowatorskiej technologii, ponieważ wynosiła 450 000 jenów, czyli około 1250 dolarów (współcześnie około 8560 dolarów). Dwa lata później do sprzedaży weszła ulepszona wersja zegarka, w której oscylator pracował już z częstotliwością 16 384 Hz, co zwiększało precyzję mechanizmu.
Chociaż cena zegarka była bardzo wysoka i nie sugerowała rewolucji, Seiko szybko wypuściło swoją technologię na wolny rynek, popularyzując zegarki kwarcowe. Kolejne firmy, które też pracowały nad podobnymi zegarkami pomogły w dopracowaniu technologii i w ciągu kilku lat zegarki kwarcowe zyskały olbrzymią popularność. Niektórzy wieścili nawet koniec zegarków mechanicznych i automatycznych, ale ten nie nastąpił.
Obecnie zegarki kwarcowe są bardzo popularne a ich funkcjonalność w ciągu lat znacząco wzrosła. Tanie i łatwe do pozyskania mechanizmy (Seiko dalej wiedzie prym w ich produkcji) stosowane są na całym świecie przez wiele dużych i małych firm.
Model Seiko Quartz Astron 35SQ szybko ustąpił miejsca bardziej dopracowanym zegarkom, ale mimo to zapisał się w historii jako pierwszy produkowany seryjnie zegarek kwarcowy. Wpisano go nawet do rejestru IEEE (The Institute of Electrical and Electronics Engineers Inc.), jako jeden z technologicznych kamieni milowych w dziedzinie inżynierii elektrycznej. Warto też dodać, że z okazji 50 rocznicy pojawienia się tego zegarka, Seiko wydało edycję limitowaną jego nowej wersji – Seiko Astron SBXD002J.
Bardzo ciekawe zdjęcia mechanizmu Seiko 35A zastosowanego w tym zegarku można znaleźć pod TYM linkiem. Natomiast w TYM artykule znajdziecie ciekawe porównanie oryginalnego i limitowanych edycji Astrona.