Republic XF-84H Thunderscreech – najgłośniejszy samolot w historii

Zbudowany w 1955 roku Republic XF-84H Thunderscreech zapisał się w historii jako nieoficjalnie najszybszy samolot z napędem śmigłowym, oraz jako najgłośniejszy samolot w historii. Maszyna ostatecznie nie weszła do produkcji seryjnej z powodu problemów eksploatacyjnych.

Na początku lat 50. samoloty odrzutowe zyskiwały coraz większą popularność i praktycznie detronizowały samoloty z napędem śmigłowym. Równocześnie zaczęto na coraz szerszą skalę rozwijać silniki turbośmigłowe, które pod względem osiągów przewyższały tradycyjne silniki tłokowe, oraz po odpowiednim dopracowaniu mogły dorównywać ówczesnym silnikom turboodrzutowym.

3 czerwca 1950 roku oblatany został myśliwsko-bombowy oraz rozpoznawczy samolot Republic F-84F Thunderstreak o napędzie odrzutowym, będący daleką modyfikacją samolotu Republic F-84 Thunderjet (największą zmianą było zastosowanie skośnych skrzydeł). Maszyna okazała się dużym sukcesem, czego dowodem jest wyprodukowanie ponad 3400 egzemplarzy.

Równocześnie z pracami nad maszyną, Wright Air Development Center oraz US Navy zainicjowały projekt budowy myśliwca z silnikiem turbośmigłowym. Projekt otrzymał oznaczanie Republic Project 3347 i od początku przeznaczony był do realizacji w zakładach Republic Aviation. Według założeń, celem projektu, docelowo było doprowadzeni do powstania pokładowego myśliwca, który miał dysponować tak dużą mocą silnika aby startować bez pomocy katapulty.

Aby ułatwić prace, jako bazę wykorzystany został Republic F-84F Thunderstreak, w którym zainstalowano silnik turbośmigłowy w miejsce silnika odrzutowego. Aby maksymalnie zwiększyć osiągi, zainstalowano specjalne śmigło o dużych płaskich łopatach, które miał obracać się z prędkością naddźwiękową (w toku testów sprawdzono kilkanaście różnych śmigieł), same końcówki osiągały prędkość 1446 km/h. Aby to uzyskać, zainstalowano potężny silnik turbośmigłowy XT40-A-1 o mocy 5850 KM. Wyposażono go w dopalacz, który dodatkowo zwiększał moc do 7230 KM. Zmieniono również układ statecznika, aby ułatwić przepływ powietrza. Maszyna otrzymała oznaczanie Republic XF-84H Thunderscreech i traktowana była jako rozwinięcie i kolejna wersja F-84F, chociaż zakres zmian był na tyle duży, że w praktyce była to nowa konstrukcja.

XF-84H miał 15,67 m długości i 10,18 m rozpiętości skrzydeł, oraz maksymalną masę startową 12 293 kg. Napęd stanowił silnik turbośmigłowy Allison XT40-A-1 o mocy 5850 KM, zapewniający prędkość maksymalną 837 km/h i zasięg 3200 km. Z racji eksperymentalnego charakteru projektu, maszyna nie miała być uzbrojona. Dodatkowym wyposażeniem była turbina powietrzna, która mogła być wysunięta w trakcie lotu w razie awarii silnika. Zapewniała ona wystarczającą moc do działania podstawowych systemów sterowania na pokładzie samolotu. XF-84H był pierwszym samolotem w którym ją zastosowano (warto jednak dodać, że jej prostsze wersje pojawiały się wcześniej w innych maszynach).

Oblot pierwszego z dwóch prototypów (zamówiono 3 egzemplarze) miał miejsce 22 lipca 1955 roku w bazie Edwards Air Force Base. Testy szybko wykazały, że maszyna nie nadaje się do eksploatacji. Silnik potrzebował aż 30 minut na rozgrzanie się, co całkowicie uniemożliwiało służbę w warunkach bojowych. Dodatkowo generowane przez niego wibracje mogły doprowadzić do szybkiego zmęczenia konstrukcji. Ponadto śmigło obracające się z prędkością naddźwiękową było tak głośne, że pilot miał trudności z wytrzymaniem przez dłuższy czas w kokpicie, a korzystanie z radia było prawie niemożliwe. Kolejnym problemem była fala uderzeniowa wytwarzana przez łopaty śmigła gdy samolot stał na ziemi. Była ona na tyle silna, że mogła powalić człowieka, o czym przekonało się kilku żołnierzy w bazie Edwards. Stąd też nieoficjalna nazwa maszyny – Mighty Ear Banger. Hałas był podobno tak duży, że podczas prób na ziemi, samolot było słychać z odległości 40 km.

Pierwszy z prototypów odbył zaledwie 12 lotów, spędzając w powietrzu 6 godzin i 40 minut. Druga maszyna wykonała jedynie 4 loty. Piętrzące się problemy z silnikiem, wibracjami i hałasem sprawiły, że już we wrześniu 1956 roku prace nad Republic XF-84H Thunderscreech przerwano, a projekt trafił do kosza. Pierwszy z prototypów przez długie lata stał przed Meadows Field Airport w Bakersfield w Kalifornii na postumencie. W 1992 roku przy wsparciu blisko ochotników samolot wyremontowano i umieszczono w muzeum National Museum of the United States Air Force w bazie Wright-Patterson Air Force Base. Drugi prototyp prawdopodobnie zezłomowano krótko po zakończeniu prac.

Republic XF-84H Thunderscreech okazał się ślepą uliczką i stratą czasu. Mimo to maszyna znalazła swoje miejsce w historii. Nieoficjalnie maszyna ta ustanowiła rekord prędkości dla samolotów z napędem śmigłowym (chociaż Księga Rekordów Guinnessa uznała oficjalnie ten wynik). Potwierdzenie tego rekordu było jednak trudne z racji braku dokładnych pomiarów w trakcie lotów, w związku z czym nigdy oficjalnie go nie uznano. Bez wątpienia był to jednak najgłośniejszy samolot w historii, czego dowodem jest potwierdzony wpis w Księdze Rekordów Guinnessa.