1K17 Kompresja – radziecki kompleks laserowy

W latach 80. zarówno w USA jak i ZSRR rozpoczęto prace nad rozwojem technologii laserowej i jej wykorzystaniem w wojsku jako broni. Rozpoczęte wówczas bardzo kosztowne projekty ostatecznie nie przyniosły większych rezultatów, ale powstało kilka ciekawych prototypów „pojazdów laserowych”. Jednym z nich był radziecki 1K17 Kompresja.

Historia kompleksu 1K17 Kompresja sięga przełomu lat 70. i 80., kiedy centrum naukowemu Astrofizyka zlecono opracowanie systemu bojowego wykorzystania technologii laserowej. Zespołem kierował dyrektor centrum, Igor Wiktorowicz Pticyn oraz Nikołaj Dmitriewicz Ustinow. Opracowali oni program o nazwie SLK 1K11 Sztylet, na którym testowano lasery i szukano sposobu na ich wykorzystanie w praktyce.

Z czasem program 1K11 został jednak zamknięty, a zbudowane prototypy zostały dosłownie porzucone w jednostkach wojskowych. Żołnierze zdemontowali z nich wyposażenie laserowe i wykorzystywali podwozia do innych celów. Mimo to doświadczenie zdobyte w trakcie prób pozwoliło na stworzenie koncepcji wykorzystania promienników laserowych do oślepiania i uszkadzania systemów opto-elektornicznych wykorzystywanych w systemach celowniczych zarówno czołgów jak i śmigłowców i samolotów.

Pod koniec lat 80. rozpoczęto budowę prototypu nowego pojazdu, który otrzymał nazwę 1K17 Kompresja. Jako bazę wybrano podwozie armatohaubicy 2S19 MSTA-S, które dzięki swoim gabarytom pozwalało na zamontowanie ciężkiego i całkiem dużego systemu laserowego. Prace nad pojazdem rozpoczęto prawdopodobnie w 1989 roku i już w kolejnym roku ukończono prototyp.

Napęd pojazdu stanowił silnik W-84A o mocy 770 KM, taki sam jak w 2S19 MSTA-S. Pojazd miał 6 m długości, a w wieży zamiast działa umieszczono system laserowy oraz systemy do wykrywania opromieniowania przez celowniki laserowe, a także zasilanie dla kompleksu laserowego. Uzbrojenie dodatkowe 1K17 składało się z karabiny maszynowego NSW kalibru 12,7 mm. Cechą charakterystyczną systemu laserowego było zastosowanie ważącego 30 kg syntetycznego, walcowanego rubinu pokrytego srebrem oraz ksenonowych lamp błyskowych.

Emitowane przez laser promieniowanie miało „trafić” w wrogie pojazdy i zniszczyć lub oślepić ich systemy opto-elektroniczne, tym samym pozbawiając je systemów celowniczych. Chociaż testy pojazdu przeprowadzone w latach 1990-1991 były całkiem zadowalające, a konstrukcja 1K17 została oficjalnie przyjęta do eksploatacji, koszty produkcji okazały się zbyt duże, a dodatkowo rozpad Związku Radzieckiego całkowicie odciął fundusze na dalsze próby, które przerwano w 1992 roku. Jedyny zbudowany prototyp trafił następnie do muzeum.

Jako ciekawostkę warto dodać, że system 1K17 Kompresja nie był jedynym jaki opracowano w ZSRR. Powstało jeszcze kilka mniejszych pojazdów o podobnym zastosowaniu, w tym jeden na podwoziu ZSU-23-4.