Zapomniany bombowiec Douglas XB-42 Mixmaster

W 1943 roku zakłady Douglas Aircraft Corporation rozpoczęły na własną rękę prace nad szybkim samolotem szturmowym i bombowcem dla USAAF. Projekt zyskał akceptację wojska i doprowadził do powstania eksperymentalnego bombowca Douglas XB-42 Mixmaster. Z racji zakończenia wojny, dalsze prace nad maszyną przerwano.

W 1943 roku kierowany przez Eda F. Burtona zespół projektowy zakładów Douglasa rozpoczął prace nad samolotem szturmowym dal amerykańskiej armii. Maszyna miała dysponować oryginalną konstrukcją z dwoma silnikami w układzie pchającym z przeciwbieżnymi śmigłami, umieszczonymi w kadłubie, zapewniającą wysoką prędkość maksymalną, a całe uzbrojenie miało być umieszczone w nosie lub kadłubowej komorze bombowej. Projekt początkowo realizowany był całkowicie samodzielnie, z inicjatywy Douglasa.

W maju wstępny projekt przedstawiono USAAF, które zainteresowało się koncepcją szybkiego samolotu szturmowego i zleciło opracowanie dwóch latających prototypów i jednego przystosowanego do prób na ziemi. Maszyna otrzymała oznaczenie XA-42 i nazwę Mixmaster (nawiązującą podobno do sprzedawanego w tym czasie miksera kuchennego).

Zakładano, że do służby wejdą trzy wersje konfiguracyjne samolotu, uzbrojone w 16 karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm, armatę kalibru 75 mm i dwa karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm albo dwa działka kalibru 37 mm. We wszystkich przypadkach uzbrojenie miało znajdować się w nosie. W trakcie prac, w listopadzie 1943 roku USAAF i Douglas zmieniły oznaczenie samolotu na XB-42, co oznaczało również zmianę przeznaczenia z samolotu szturmowego na bombowiec.

W nowej konfiguracji maszyna miała otrzymać wewnętrzną komorę bombową i uzbrojenie obronne w skrzydłach, skierowane do tyłu (dodatkowo dwa karabiny maszynowe miały być zainstalowane w skrzydłach i skierowane do przodu). Nos samolotu został natomiast przekształcony w stanowisko bombardiera/nawigatora. Prototyp samolotu ukończono bardzo szybko i już 6 maja 1944 roku maszyna wzbiła się w powietrze, a za sterami zasiadł pilot oblatywacz Bob Brush. Pierwsze próby prototypu były udane, a osiągi spełniały wszystkie oczekiwania. Zauważono jedynie drobne problemy aerodynamiczne wymagające dopracowania konstrukcji komory bombowej, statecznika oraz wlotów powietrza umieszczonych w skrzydłach, które były niewydajne, przez co silniki nadmiernie się nagrzewały. 1 sierpnia 1944 roku w powietrze wzbił się drugi prototyp, w którym zainstalowano nowe silniki. Niestety maszyna rozbiła się 16 grudnia podczas jednego z lotów testowych.

Próby XB-42 przebiegały początkowo sprawnie, ale wraz z zmieniającą się sytuacją na froncie i zbliżającym się końcem wojny, ich tempo spadało. Po zakończeniu II wojny światowej zrezygnowano z dalszych prób samolotu w wersji bombowca. Zamiast tego jedyny sprawny prototyp przebudowano, instalując pod skrzydłami silniki turboodrzutowe Westinghouse 19XB-2A. W nowej konfiguracji samolot otrzymał oznaczenie XB-42A, a jego pierwszy lot odbył się 27 maja 1947 roku.

Po serii 22 lotów i spędzeniu w powietrzu 17 godzin, maszyna została 15 sierpnia 1948 roku uszkodzona podczas lądowania. Po naprawach lotów nie wznowiono, a 30 czerwca 1949 roku cały program zamknięto. Prototyp trafił następnie do National Museum of the United States Air Force w Dayton. Rozważano jeszcze opracowanie samolotu pasażerskiego w oparciu o konstrukcję XB-42, ale pomysłu tego nie zrealizowano. Doświadczenie z prac nad samolotem wykorzystano jednak przy pracach na projektem XB-43.

Najważniejszą przyczyną zakończenia programu Mixmastera był brak zapotrzebowania na tego typu maszyny po wojnie, oraz przyśpieszające prace nad samolotami o napędzie odrzutowym, które miały zapewniać o wiele większe osiągi. Sam samolot miał jednak obiecującą konstrukcję, w związku z czym jest bardzo prawdopodobne, iż trafiłby do służby, gdyby wojna trwała dłużej.

Douglas XB-42 miał 16,3 m długości i 21,5 m rozpiętości skrzydeł, a maksymalna masa startowa wynosiła 16 194 kg. Napęd stanowiły dwa dwunastocylindrowe silniki Allison V-1710-125 o mocy 1325 KM każdy, zainstalowane w kadłubie. Każdy z nich napędzał jedno śmigło w układzie przeciwbieżnym. Prędkość maksymalna wynosiła 660 km/h (po zainstalowaniu dodatkowych silników odrzutowych udało się osiągnąć prędkość 785 km/h), a zasięg 2897 km. W wersji bombowej XB-42 miał być uzbrojony w sześć karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm umieszczonych po dwa w wieżyczkach chowanych w skrzydłach i skierowanych do tyłu i dwóch umieszczonych na stałe w skrzydłach i strzelających do przodu. Ładunek bomb w komorze bombowej mógł składać się z kilku bomb o masie łącznej 3600 kg, lub jednej bomby o masie 4536 kg przy częściowo otwartym luku bombowym.

Załoga liczyła 3 osoby – pilot i drugi pilot zajmowali miejsce w kabinie w górnej części kadłuba, a bombardier/nawigator w nosie. Zadaniem drugiego pilota była obsługa zdalnie sterowanych wieżyczek w skrzydłach. Warto dodać, że w pierwszym prototypie, każdy z pilotów miał oddzielną owiewkę, a w drugim zastosowano jedną wspólną.