Tramwaje typu N – pierwsze powojenne polskie tramwaje

Po II wojnie światowej tabor tramwajowy w Polsce był w opłakanym stanie. Praktycznie wszystkie miasta cierpiały na brak odpowiedniej liczby zarówno wagonów silnikowych jak i doczepnych. W związku z tym w zakładach Konstal w Chorzowie opracowano w 1948 roku tramwaj typu N, który stał się pierwszym polskim powojennym tramwajem i jednym z najdłużej eksploatowanych pojazdów tego typu w Polsce.

Z racji dużego zapotrzebowania na nowe tramwaje w powojennej Polsce, inżynierowie z chorzowskich zakładów Konstal postanowili opracować nowy tramwaj w oparciu o sprawdzone i dostępne w Polsce niemieckie wagony KSW (Kriegsstraßenbahnwagen), zaprojektowane podczas II wojny światowej. Miały one uproszczoną konstrukcję, dzięki czemu ich produkcja była o wiele łatwiejsza.

Ze względu na brak silników elektrycznych, początkowo do produkcji wszedł wagon doczepny ND, które produkowano w Zjednoczonych Fabrykach Maszyn, Kotłów i Wagonów L. Zieleniewski-Fitzner i Gamper, Spółka Akcyjna w Sanoku, a później w zakładach Konstal. Standardowo posiadały 16 miejsc siedzących, ale wraz z miejscami stojącymi możliwe było przewożenie 83 pasażerów. Wagony doczepne mieściły natomiast 81 pasażerów.

Wraz z pojawieniem się odpowiednich podzespołów, opracowano wagon silnikowy, oznaczony jako typ N. W praktyce była to kopia niemieckiego tramwaju KSW, ale z wprowadzonymi drobnymi ulepszeniami oraz zmianami konstrukcyjnymi nastawionymi na implementację dostępnych w Polsce części. Tramwaje te trafiły do eksploatacji praktycznie we wszystkich polskich miastach dysponujących trakcją tramwajową.

Wyprodukowano 516 wagonów silnikowych N. W toku produkcji powstały jednak jego ulepszone warianty (m.in. zrezygnowano z wariantu z drzwiami po obu stronach na rzecz wersji jednostronnej oraz ulepszano hamulce). Ulepszone wersje tramwajów typu N produkowano do 1956 roku. Wagony doczepne pozostawały w produkcji również do 1956 roku. Ostatecznie powstało ich 642,

Z czasem tramwaje tego typu zaczęto zastępować nowszymi konstrukcjami, jednak mimo to wiele pozostało w eksploatacji przez kolejne dziesięciolecia. Obecnie kilka przerobionych wagonów tego typu pozostaje w eksploatacji jako pojazdy techniczne, a dwa egzemplarze obsługują ruch pasażerski w Bytomiu. Kolejnych kilka znajduje się w muzeach. Największą zaleta tych tramwajów była prosta konstrukcja ułatwiająca zarówno produkcję jak i eksploatację i konserwację.