M8 Armored Gun System – prototypowy czołg powietrznodesantowy

W latach 80. podstawowym pojazdem wsparcia amerykańskich oddziałów powietrznodesantowych był czołg lekki M551A1 Sheridan. Mający swoje przywary pojazd wymagał zastąpienia nowszą konstrukcję. W związku z tym rozpoczęto prace nad programem Armored Gun System, który doprowadził do powstania prototypowego M8 AGS.

Geneza

Amerykańskie oddziały powietrznodesantowe i dywizje lekkie wykorzystywały w latach 80. mieszankę różnych pojazdów mających zapewniać wsparcie żołnierzom w trakcie operacji za linią wroga. Podstawowymi pojazdami były czołgi lekkie M551A1 Sheridan wyposażone w oryginalną armatę M81 kalibru 152 mm, przystosowaną do wystrzeliwania przeciwpancernych pocisków kierowanych. Broń ta miała swoje liczne wady, które w połączeniu z aluminiowym „pancerzem” czołgu sprawiały, że Sheridan nie był zbyt udaną konstrukcją.

W związku z tym dowództwo 82 Dywizji Powietrznodesantowej, która była ostatnim użytkownikiem tych pojazdów, podjęło decyzję o rozpoczęciu poszukiwań następcy Sheridanów. Zainicjowano kilka programów, które miały doprowadzić do powstania lekkiego, silnie uzbrojonego pojazdu, zdolnego do wspierania spadochroniarzy, zwalczania pojazdów opancerzonych (niekoniecznie czołgów) i przystosowanego do transportu lotniczego.

Kolejne projekty były jednak odrzucane, głównie z powodu niesprecyzowanych do końca oczekiwań wojskowych. Sytuację zmieniła interwencja w Panamie w 1989 roku, która pokazała wyraźnie wady Sheridana w tego typu operacjach. W związku z tym podjęto decyzję o zintensyfikowaniu prac nad nowym pojazdem w ramach programu Armored Gun System.

Armored Gun System

W ramach programu AGS przygotowano kilka prototypów pojazdów, ale ostatecznie do dalszych prac skierowano projekt United Defense z prototypowym XM8 AGS. Pojazd miał stosunkowo konwencjonalną konstrukcję, ale założenia według których powstał były bardziej nowatorskie. Od początku zakładano, że XM8 nie będzie typowym czołgiem.

Podobnie jak w przypadku Sheridana, kadłub wykonano z aluminium, aby ograniczyć masę pojazdu. Zadbano również o to, aby pojazd mieścił się w ładowni C-130 Hercules, w związku z czym jego kadłub miał 9 m długości (z działem), 2,7 m szerokości i 2,55 m wysokości. Znaczna wysokość podyktowana była planowaną taktyką wykorzystania XM8 w walce. Zamiast operowania „w polu” tak jak normalne czołgi, miał on prowadzić ogień z ukrycia, wystawiając jedynie wieżę.

Napęd czołgu stanowił silnik diesla DDS-6V 92TIA o mocy 550 lub 580 KM, zapewniający prędkość maksymalną 72 km/h na drogach i 48 km/h w terenie, oraz zasięg 450 km. Uzbrojenie stanowiła armata M35 kalibru 105 mm, wyposażona w automat ładujący, przystosowany do wykorzystania również dotychczas używanej amunicji kalibru 105 mm (powstał również prototyp o nazwie Thunderbolt, uzbrojony w armatę kalibru 120 mm). Uzbrojenie dodatkowe stanowiły karabiny maszynowe M240C kalibru 7,62 mm i M2 Browning kalibru 12,7 mm. Załoga liczyła 3 żołnierzy.

Ciekawie rozwiązano również poziom zapewnianej ochrony. W wersji podstawowej, opancerzenie pojazdu określane jako Level I zapewniało jedynie ochronę przed odłamkami. W tej konfiguracji, XM8 mógł być zrzucany na spadochronie z pokładu C-130. Po dopancerzeniu do poziomu Level II, czołg mógł wytrzymać ostrzał z broni lekkiej, ale nie mógł być zrzucany na spadochronie. W najcięższej konfiguracji opancerzenia – Level III, nie mieścił się on już do ładowni C-130 i musiał być transportowany na pokładzie C-5 Galaxy albo C-17 Globemaster III (odpowiednio 5 lub 3 pojazdy na samolot), ale równocześnie mógł wytrzymać ostrzał z działka kalibru 30 mm. Dodatkowe opancerzenie zwiększało również masę pojazdu, która wynosiła odpowiednio 19,25 tony, 22,25 tony i 24,75 tony.

Próby pojazdu przebiegały całkiem sprawnie i w 1996 roku podjęto decyzję o rozpoczęciu jego produkcji seryjnej pod oznaczeniem M8 AGS. Planowano zamówienie na 300 pojazdów, które miały wejść do eksploatacji w kilku jednostkach US Army. Niestety amerykański Kongres obciął fundusze Pentagonu, przez co wojskowi musieli zrezygnować z części projektów. Najprostszym rozwiązaniem była rezygnacja z programu AGS, który nie był jeszcze realizowany.

M8 trafił do „zamrażarki”, z której co kilka lat był wyciągany przy okazji prac nad kolejnymi pojazdami dla amerykańskiej armii (obecnie ponownie rozważa się powrót do realizacji tego projektu, ale dopiero w połowie drugiej dekady XXI wieku maja rozpocząć się ewentualne próby prototypów). W większości jednostek rolę wsparcia wypełniają obecnie kołowe M1128 MGS, zbudowane na podwoziu transporterów opancerzonych Stryker.