SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Trending
    • Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć
    • USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei
    • Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!
    • Odjechane Jednorożce – recenzja
    • Krótka historia kapsli do zamykania butelek
    • Muzyka pop na winylach. Te albumy musisz mieć!
    • Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain
    • Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Featured
      29 stycznia 20230

      Pancerniki typu Iowa

      Recent
      4 lutego 2023

      USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

      31 stycznia 2023

      Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

      30 stycznia 2023

      Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Featured
      29 stycznia 20230

      Pancerniki typu Iowa

      Recent
      4 lutego 2023

      USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

      2 lutego 2023

      Krótka historia kapsli do zamykania butelek

      31 stycznia 2023

      Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Featured
      1 marca 20222

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Recent
      5 lutego 2023

      Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

      1 stycznia 2023

      Muzeum Techniki im. Nikola Tesli w Zagrzebiu

      12 grudnia 2022

      Jak zrobić ładną stronę internetową?

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Featured
      6 maja 20210

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Recent
      2 lutego 2023

      Krótka historia kapsli do zamykania butelek

      1 lutego 2023

      Muzyka pop na winylach. Te albumy musisz mieć!

      14 stycznia 2023

      Piłkarska zapowiedź weekendu – typy na Serie A!

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Featured
      30 grudnia 20190

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Recent
      5 lutego 2023

      Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

      3 lutego 2023

      Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!

      29 grudnia 2022

      Osuszacz powietrza – kiedy warto skorzystać z niego na budowie?

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Filmy
      3. Książki
      4. Sprzęt
      Featured
      9.0
      1 października 20160

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Recent
      9.3
      3 lutego 2023

      Odjechane Jednorożce – recenzja

      19 października 2022

      Plakat – najlepszy pomysł na aranżację Twojego wnętrza

      21 sierpnia 2022

      Fotoksiążka Saal Professional Line – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    You are at:Strona główna » Krótka historia żarówki
    Krótka historia żarówki
    Krótka historia żarówki
    Artykuły

    Krótka historia żarówki

    Michał BanachBy Michał Banach5 maja 2020Brak komentarzy6 Mins Read
    „Nieprawdą jest, że poniosłem kilka tysięcy porażek. Po prostu odkryłem kilka tysięcy sposobów jak nie projektować żarówki”. Te słowa, chociaż przypisywane są Thomasowi Edisonowi, nigdy nie padły z jego ust, ale znakomicie oddają początek historii żarówek.

    Jeden wynalazek, wielu ojców

    Najczęściej przyjmuje się, że twórcą żarówki jest Thomas Alva Edison. Brytyjczycy natomiast zgodnie będą powtarzać, że to ich rodak, Joseph Wilson Swan stworzył ten jeden z najważniejszych wynalazków XIX wieku. Prawda jest jednak taka, że chociaż obaj otrzymali patenty na swoje wynalazki i wprowadzili je do użycia, byli tylko kolejnymi z wielu konstruktorów, którzy podjęli się próby stworzenia żarówki.

    Stara żarówka
    Stara żarówka

    Pomysł stworzenia urządzenia wytwarzającego światło i zasilanego energią elektryczną pojawił się na początku XIX wieku za sprawą Humphry’eya Davy, który stworzył urządzenie, w którym platynowy żarnik podłączony do olbrzymiej baterii nagrzewał się i zaczynał żarzyć pod wpływem prądu. Zaprezentowany w 1802 roku wynalazek nie miał żadnego zastosowania praktycznego, ale demonstrował ideę, którą podchwycili kolejni konstruktorzy.

    W ciągu kolejnych lat powstało wiele projektów żarówek. Łączyło je kilka cech – zasilanie było elektryczne a wykonany z topiącego się w bardzo wysokiej temperaturze metalu żarnik znajdował się w szklanej bańce. W 1835 roku taki wynalazek zaprezentował James Bowman Lindsay, który twierdził, że jego żarówka zapewnia takie światło, że może przy niej czytać książkę. Na tym jednak się skończyło.

    Żarówka z tradycyjnym żarnikiem (fot. Jeff Kubina)
    Żarówka z tradycyjnym żarnikiem (fot. Jeff Kubina)

    W 1840 roku Warren de la Rue zaprezentował żarówkę z żarnikiem wykonanym z platyny, umieszczonym w szklanej próżniowej bańce. Takie rozwiązanie miało ułatwiać eksploatację żarówki, zwiększając jej żywotność, oraz eliminując efekt osadzania się na ściankach bańki sadzy z spalającego się żarnika. Jego wynalazek działał w praktyce, ale był tak drogi w produkcji, że nie było mowy o jego szerszym wykorzystaniu.

    Do początku lat 70. XIX wieku podobne żarówki stworzyło jeszcze wielu konstruktorów, ale żaden nie był w stanie przezwyciężyć kilku problemów. Po pierwsze żarówki były drogie w produkcji, zwłaszcza przez zastosowanie platyny, po drugie żywotność żarników wynosiła jedynie kilka do kilkudziesięciu godzin, a po trzecie w szklanej bańce znajdowało się cały czas za dużo gazów, które wchodziły w reakcję z żarnikiem i doprowadzały do powstawania sadzy. Kolejnym problemem było zapewnienie odpowiedniego źródła zasilania.

    Żarówka z tradycyjnym żarnikiem
    Żarówka z tradycyjnym żarnikiem

    Joseph Wilson Swan i Thomas Alva Edison

    Przełom nastąpił w drugiej połowie lat 70. XIX wieku w Wielkiej Brytanii. Eksperymentujący już od lat 50. nad żarówkami Joseph Wilson Swan zastosował w swojej żarówce żarnik wykonany z zwęglonego papieru. Dodatkowo dzięki wydajniejszym pompom możliwe było odessanie całego tlenu z szklanej bańki i zapewnienie jej pełnej szczelności.

    Swan zaprezentował swój wynalazek po raz pierwszy 18 grudnia 1878 roku, a drugi pokaz odbył się 17 stycznia 1879 roku. W trzecim pokazie, który odbył się 3 lutego 1879 roku uczestniczyło około 700 osób. Żarówka Swana zaczęła zyskiwać zainteresowanie, w związku z czym opatentował on swój wynalazek w 1880 roku (są pewne wątpliwości co do tej daty) w Wielkiej Brytanii, a następnie zaczął go wprowadzać do produkcji i instalować najpierw w domach, a później w budynkach publicznych. Wadą jego wynalazku była jednak mała trwałość żarnika, oraz potrzeba tworzenia generatorów, które zapewniałyby zasilanie.

    Żarówka z tradycyjnym żarnikiem
    Żarówka z tradycyjnym żarnikiem

    Kolejnym punktem zwrotnym było pojawienie się żarówki Thomasa Edisona w 1878 roku (pracował nad nią już od pewnego czasu). Jego żarówka posiadała o wiele trwalszy żarnik węglowy, który zapewniał żywotność kilkuset godzin. Patent na swój wynalazek amerykański konstruktor otrzymał 14 października 1878 roku.

    Chociaż w praktyce jego żarówka była bardzo podobna do tej stworzonej przez Swana, a pod względem samego pomysłu niewiele różniła się od innych wcześniejszych projektów, Edison stworzył coś o czym nie pomyśleli inni. Dużym problemem pierwszych żarówek było zapewnienie odpowiedniego źródła zasilania. Edison zaprojektował cały system zasilania – od generatora, przez system dystrybucji energii. Szybko też powstała pierwsza elektrownia zapewniająca stałe źródło prądu (Edison Electric Light Station powstała w 1882 roku w Londynie).

    Żarówka z tradycyjnym żarnikiem
    Żarówka z tradycyjnym żarnikiem

    Mając cały system zasilania pod kontrolą, Edison zaczął stopniowo, aczkolwiek dosyć powoli promować swój wynalazek. Joseph Swan oskarżył jednak Edisona o kradzież patentu, rozpoczynając wieloletnią batalię sądową. W jej trakcie doszło do połączenia brytyjskiego oddziału firmy Edisona z firmą Swana (po przegranym przez Edisona procesie), co doprowadziło do powstania w 1883 roku Edison and Swan United Electric Company. Dopiero w 1889 roku Edison wygrał kolejny proces, dzięki któremu obronił swoje prawo do patentu na żarówkę.

    Nie oznaczało to spowolnienia w rozwoju żarówek. W kolejnych latach inni konstruktorzy dopracowywali wynalazek, wprowadzając takie innowacje jak wolframowy żarnik, tańszy i skuteczniejszy od platynowego i wytrzymalszy od węglowego, oraz wprowadzając gazowe wypełnienie żarówek. Obecnie stosuje się argon z domieszką azotu.

    Żarówka z tradycyjnym żarnikiem
    Żarówka z tradycyjnym żarnikiem

    Z czasem zaczęły też powstawać inne rodzaje żarówek. Kolejne żarówki były coraz trwalsze i zapewniały coraz lepsze światło. Współcześnie na rynku dostępnych jest wiele różnych rodzajów żarówek, natomiast te tradycyjne ze względu na stosunkowo duże zużycie energii zaczęto wycofywać z rynku na mocy międzynarodowych postanowień. Zastąpiono je tzw. żarówkami energooszczędnymi, które początkowo były o wiele droższe od tradycyjnych. Obecnie coraz popularniejsze stają się również żarówki ledowe.

    Spisek żarówkowy

    Pierwsze żarówki miały dosyć krótką żywotność, która stopniowo rosła – pod koniec XIX wieku wynosiła ona około 800 godzin. Producenci żarówek robili jednak wszystko, aby wydłużyć ich cykl życia, prześcigając się kto zrobi najtrwalszą żarówkę (dochodząc do nawet ponad 2500 godzin). Wyścig ten doprowadził jednak do łatwego do przewidzenia, a jednak nie zaplanowanego efektu – w latach 20. XX wieku zaczęła spadać sprzedaż żarówek ponieważ były one tak trwałe, że nie trzeba było ich wymieniać. Producenci żarówek uznali, że produkowanie coraz lepszych żarówek jest dla nich po prostu nieopłacalne.

    Współczesna żarówka (fot. Michał Banach)
    Współczesna żarówka (fot. Michał Banach)

    W tej sytuacji, najwięksi producenci żarówek – m.in. Osram, Philips i General Electric. zawarli potajemne porozumienie, w ramach którego zobowiązali się do produkcji żarówek o żywotności około 1000 godzin. Było to optymalne dla nich rozwiązanie, wymagające regularnego wymieniania zużywających się żarówek, a co za tym idzie stałe przychody, przy stosunkowo niskich kosztach produkcji.

    W ciągu kilku lat inni producenci żarówek musieli dostosować się do narzuconych w ten sposób cen, samemu ograniczając jakość swoich produktów. Uznaje się to za pierwszy znany i zastosowany na szeroką skalę przykład zmowy mającej na celu wprowadzenie tzw. „zaplanowanego starzenia się produktu”.

    Współczesna żarówka
    Współczesna żarówka

    Related

    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Previous ArticleNiesamowita wyspa Mont Saint-Michel
    Next Article Wakacje w Dubaju – co trzeba wiedzieć przed podróżą?
    blank
    Michał Banach
    • Website
    • Facebook
    • Instagram
    • LinkedIn

    Gdybym miał spisać wszystkie swoje zainteresowania to nie starczyłoby mi życia. Głównie interesuję się historią, militariami i techniką a także fotografią, ale lista ta mogłaby być znacznie dłuższa. Skończyłem studia na kierunkach stosunki międzynarodowe oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.

    Related Posts

    USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

    4 lutego 20236 Mins Read

    Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

    31 stycznia 20239 Mins Read

    Pancerniki typu Iowa

    29 stycznia 202323 Mins Read
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    31 stycznia 20230

    Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

    Czołgi FV4201 Chieftain w momencie wejścia do służby uznawane były za najpotężniejsze czołgi podstawowe na…

    Artykuły
    18 stycznia 20230

    Wojenna prowizorka – „niszczyciel czołgów” RSO/PaK 40

    Podczas każdego konfliktu zbrojnego, nawet najlepsze armie często sięgają po prowizoryczne rozwiązania, które w krótkim…

    Artykuły
    30 stycznia 20230

    Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie

    Zbudowany w 1884 roku lodołamacz rzeczny Kuna jest najstarszą wciąż pływającą jednostką tego typu na…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    5 lutego 2023

    Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

    4 lutego 2023

    USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

    3 lutego 2023

    Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!

    9.3
    3 lutego 2023

    Odjechane Jednorożce – recenzja

    2 lutego 2023

    Krótka historia kapsli do zamykania butelek

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    28 listopada 20190

    Zamawianie gadżetów przez Internet – jak to działa

    Spersonalizowane gadżety mogą być ciekawym pomysłem na prezent, który będzie dopasowany do obdarowywanej osoby. Taki…

    Biznes
    10 kwietnia 20180

    Kredyt konsolidacyjny – koło ratunkowe dla zadłużonych!

    Na rynku usług i produktów bankowych dostępny jest kredyt konsolidacyjny, który jest bardzo dobrą alternatywą…

    Artykuły
    25 lipca 20210

    Krążowniki typu Ning Hai – japońskie chińskie krążowniki

    Na początku lat 30. chińska flota prezentowała się fatalnie. Największymi okrętami były całkowicie przestarzałe i…

    Artykuły
    13 września 20150

    Historia Super Mario Bros.

    Dzisiaj mija dokładnie 30 lat od wydania gry Super Mario Bros. na platformę Nintendo. Tytuł…

    Artykuły
    1 października 20180

    Opuszczony szpital Chowrinski w Moskwie

    W dzielnicy Chowrino w Moskwie znajduje się olbrzymi i przerażający opuszczony szpital. Jego budowę rozpoczęto…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    • Regulamin
    • Polityka Prywatności
    • RODO
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.