Eksperymentalny lekki pojazd powietrznodesantowy ELC AMX

W latach 50. we Francji zainicjowano program budowy lekkiego czołgu dla oddziałów powietrznodesantowych. Pojazd miał być mniejszy i lżejszy od AMX-13, przy okazji zachowując znaczną siłę ognia. Tak powstał program ELC AMX, który jednak nigdy nie wszedł do produkcji.

Prace nad projektem ELC (fr. Engin Léger de Combat, pol. Lekki Pojazd Bojowy) rozpoczęto w 1955 roku. Według założeń, miał powstać pojazd o wadze do 6 ton, na tyle mały, aby możliwe było jego transportowanie drogą powietrzną, uzbrojony w działo bezodrzutowe kalibru 90 mm, lub inne uzbrojenie zdolne do niszczenia czołgów.

Prace nad prototypem zainicjowało konsorcjum składające się z firm GIAT Inudstries i AMX. W 1956 roku zaprezentowano pierwszą wersję pojazdu opartą na podwoziu Hotchkissa, które wykorzystano również do budowy niemieckiego czołgu lekkiego Spähpanzer SP I.C. W toku dalszych prób wprowadzono nieco większe podwozie, które umożliwiało instalację cięższej wieży.

W toku prób powstało łącznie około 10 pojazdów w kilku wersjach różniących się uzbrojeniem. Najważniejszymi wariantami, które poddano próbom były ELC EVEN 30 z podwójnym działkiem Hispano-Suiza kalibru 30 mm, ELC EVEN 90 i ELC EVEN 90 bis z pojedynczym działem kalibru 90 mm, ELC EVEN 120 z czterema lub dwoma działami bezodrzutowymi kalibru 120 mm oraz wersja z czterema wyrzutniami przeciwpancernych kierowanych pocisków SS-11 lub dwiema wyrzutniami typu SS-12.

W trakcie testów pojawił się problem z rozmieszczeniem załogi w tak małych pojazdach. Początkowo zakładano, że załoga zajmie miejsce w wieży, co pozwoli na umieszczenie silnika z przodu, a tym samym zmniejszy długość całego pojazdu. Niestety takie rozwiązanie ograniczało możliwość obracania wieży w trakcie jazdy. W związku z czym ostatecznie stanowisko kierowcy przeniesiono do kadłuba, a silnik przesunięto.

Kolejnym problemem był wariant z działami bezodrzutowymi, które trzeba było ładować ręcznie. Uznano, że najlepszym wyjściem będzie zaprojektowanie wieży tak, aby po obróceniu o 180 stopni, kierowca bez wychodzenia mógł załadować działa przez swój właz. Nie było to najbardziej optymalnym rozwiązaniem więc zaprojektowano wariant z rewolwerowym magazynkiem na 5 pocisków, ale również i ten wariant sprawiał sporo problemów.

Próby pojazdów kontynuowano do 1961 roku, po czym projekt zamknięto. Powodem rezygnacji z budowy pojazdów były piętrzące się problemy z uzbrojeniem i wręcz fatalne warunki w jakich działała załoga (ciasnota kadłuba). Dodatkowo pojazdy nie posiadały opancerzenia, co czyniło je bardzo wrażliwymi na ostrzał. Kolejnym powodem była zmiana sytuacji międzynarodowej w latach 60. i brak dalszego zapotrzebowania francuskiej armii na znaczne siły desantowe (które miały być wykorzystywane wcześniej do działań w koloniach). Do naszych czasów przetrwała część prototypów ELC AMX, które można znaleźć w różnych muzeach we Francji.