W latach 50. europejski rynek motoryzacyjny zaczynał powoli wracać do życia po zniszczeniach spowodowanych przez II wojnę światową. Ze względu na rosnące zapotrzebowanie na nowe samochody i problemy z produkcją odpowiadającą popytowi, kilku producentów zdecydowało się na budowę nietypowych, tzw. mikrosamochodów.
Mikrosamochody nie zawładnęły drogami, ale na pewno pomogły w zapełnieniu luki między produkcją pełnowymiarowych aut a rosnącym w powojennej Europie zapotrzebowaniem na własne środki transportu. Mikrosamochody jak sama nazwa wskazuje były małe, a do tego tanie i łatwe w produkcji.
Chociaż początki tego segmentu aut sięgają początków motoryzacji, dopiero w latach 50. zyskały większą popularność by już w połowie lat 60. ustąpić miejsca normalnym samochodom. Co ciekawe, współcześnie można zaobserwować ich renesans, spowodowany przede wszystkim niskimi kosztami produkcji i eksploatacji oraz wygodą użytkowania w dużych i zatłoczonych miastach.
Powstało wiele tego typu aut, ale kilka zapisało się w historii w szczególności. Oto 5 najważniejszych, najciekawszych i najbardziej rozpoznawanych mikrosamochodów które na swój sposób królowały na drogach.
BMW Isetta
Jednym z najsłynniejszych i bez wątpienia najpopularniejszych mikrosamochodów w historii jest Isetta. Samochód powstał we Włoszech w 1952 roku z inicjatywy właściciela firmy Iso Autoveicoli, Renzo Rivolta, który chciał poszerzyć ofertę firmy (produkującej niewielkie samochody dostawcze, skutery i… lodówki) o tani i mały samochód dla każdego.
Projekt stworzyli Ermengelido Preti i Pierluigi Ragii. Zaprojektowane przez nich auto miało zaledwie 2,3 m długości i 1,37 m szerokości. Pod maską znalazł się niewielki jednocylindrowy silnik o pojemności 236 cm³ zapewniający prędkość maksymalną 75 km/h. Rozpędzenie do 50 km/h zajmowało 30 sekund.
Wewnątrz mikroskopijnego samochodu w kształcie jajka mogły zmieścić się dwie dorosłe osoby. Isetta posiadała tylko jedne drzwi z przodu, tym samym nie posiadała strefy zgniotu a w razie wypadku (jeśli pasażerowie przeżyli), mogli się wydostać tylko przez otwierany dach.
Do 1955 roku zbudowano 1000 egzemplarzy włoskiej Isetty. W tym samym roku firma sprzedała licencję na jej produkcję do Francji, Brazylii, Wielkiej Brytanii i Niemiec. Mikrosamochód zdobył jednak największą popularność po rozpoczęciu produkcji licencyjnej przez firmę BMW.
Niemiecka wersja wizualnie niewiele różniła się od pierwowzoru, ale pod względem technicznym była zupełnie innym autem. Praktycznie żadne części nie były wymienne z wersją włoską. Pod maską znalazł się mocniejszy jednocylindrowy silnik BMW R25/3 o pojemności 298 cm³ i mocy 12 KM zapewniający prędkość maksymalną 85 km/h.
BMW zbudowało około 161 728 egzemplarzy Isetty a kolejnych kilkadziesiąt tysięcy powstało w pozostałych krajach, które zakupiły włoską licencję. Równocześnie z podstawową wersję Isetty, BMW produkowało wersję powiększoną – BMW Isetta 600, wyposażoną w silnik o pojemności 582 cm³, zapewniający prędkość maksymalną 103 km/h. Łącznie powstało około 34 000 egzemplarzy tej wersji.
Messerschmitt KR200
Pisząc o mikrosamochodach nie można zapomnieć o Messerschmitcie KR200, nazywanym również Kabinenroller. Po zakończeniu II wojny światowej niemieckie zakłady Messerschmitta na mocy porozumień pokojowych nie mogły produkować samolotów. W związku z tym firma zdecydowała się na produkcję m.in. samochodów, a dokładnie mikrosamochodów.
W 1953 roku wspólnie z firmą Fend, Messerschmitt rozpoczął produkcję niewielkiego samochodu Messerschmitt KR175. Auto wywodziło się z projektów samochodów dla osób niepełnosprawnych, a jego projekt stworzył Fritz Fend.
Samochód miał 2,8 m długości i 1,2 m szerokości. Waga wynosiła zaledwie 220 kg, a napęd stanowił jednocylindrowy silnik o pojemności 174 cm³ i mocy 9 KM, pozwalający na rozpędzenie się do 80 km/h. Auto wyróżniało się trzykołowym podwoziem i przeszkloną owiewką kabiny, przypominającą owiewkę myśliwca.
Po wyprodukowaniu w latach 1953-1955 około 20 000 egzemplarzy modelu KR175 do produkcji wprowadzono ulepszoną wersję oznaczoną KR200. Samochód miał takie same wymiary, ale ważył o 10 kg więcej. Napęd stanowił jednocylindrowy silnik o pojemności 191 cm³ i mocy 10 KM, zapewniający prędkość 105 km/h.
Podobnie jak poprzednik, również i ten model okazał się sporym sukcesem.W 1956 roku Messerschmitt otrzymał jednak zgodę na powrót do produkcji lotniczej i firma całkowicie straciła zainteresowanie produkcją mikrosamochodów. Projekty, patenty i większość sprzętu potrzebnego do ich produkcji odsprzedano firmie Fend, która kontynuowała produkcję do 1964 roku. Łącznie powstało 40 000 egzemplarzy KR200. Mimo początkowego sukcesu, w latach 60-tych popularność mikrosamochodów w Niemczech zaczęła szybko spadać wraz z poprawiającą się sytuacją ekonomiczną kraju.
Zündapp Janus
W połowie lat 50. firma Zündapp z RFN, specjalizująca się w produkcji motocykli również postanowiła dołączyć do grona producentów mikrosamochodów. W 1954 roku firma zaprezentowała mikrosamochód Zündapp Janus. Auto miało 2,8 m długości, 1,4 m szerokości i ważyło 425 kg. Pod maską znalazł się jednocylindrowy silnik o pojemności 247 cm³ i mocy 14 KM, zapewniający prędkość maksymalną 80 km/h.
Janus wyróżniał się bardzo nietypowym układem wnętrza. Drzwi znajdowały się z przodu i z tyłu auta, a pasażerowie i kierowca siedzieli na dwóch kanapach ustawionych do siebie tyłem. Samochód okazał się totalną porażką i w połowie 1958 roku zaprzestano jego produkcji po zbudowaniu zaledwie 6902 egzemplarzy.
Vespa 400
Również we Francji zaprojektowano mikrosamochód – Vespa 400. Auto zaprezentowano 26 października 1957 roku (co ciekawe równocześnie zaprezentowano największą ówczesną ciężarówkę na świecie – Berliet T100). Niewielki samochód miał 2,85 m długości, 1,2 szerokości i masę 375 kg. Pod maską znajdował się dwucylindrowy silnik o pojemności 393 cm³ i mocy 14 KM. Zapewniał on prędkość maksymalną około 90 km/h.
Vespa 400 miała tradycyjny układ konstrukcji i przypominała pełnowymiarowe samochody. Chociaż początkowo auto przyjęto pozytywnie, pierwsze egzemplarze spotkały się z krytyką z powodu wysokiego zużycia paliwa i licznych problemów technicznych.
Samochód produkowano jednak do 1961 roku, a łącznie powstało około 28 000 egzemplarzy dwóch wersji – Lusso i Turismo. W trakcie produkcji wprowadzono również kilka modyfikacji i poprawek, eliminujących początkowe problemy z silnikiem.
Mikrus MR-300
Mówiąc o mikrosamochodach nie można zapomnieć o polskim Mikrusie. Mikrus MR-300, bo taką dokładnie nosił nazwę, powstał w 1957 roku z inicjatywy Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu i Rzeszowie. W połowie lat 50. zakłady te z racji braku zamówień lotniczych rozpoczęły prace nad mikrosamochodem.
Szefem zespołu konstruktorów został inżynier Stanisław Duszkiewicz. Silnik samochodu zaprojektował Henryk Jelonek z WSK Rzeszów, natomiast pozostałe elementy były efektem prac WSK Mielec (stąd skrót MR – od Mielec i Rzeszów). Auto miało 3 m długości, 1,3 m szerokości i masę 472 kg. Napęd stanowił dwucylindrowy silnik R2 o pojemności 296 cm³ i mocy 14,5 KM. Zapewniał on prędkość maksymalną około 80 km/h.
Pierwszy prototyp zaprezentowano 22 lipca 1957 roku. W 1958 roku wyprodukowano 225 egzemplarzy Mikrusa. Okazało się, że ich konstrukcja jest niedopracowana i cały projekt wrócił na deski kreślarskie. Po wprowadzeniu stosownych poprawek na krótko wznowiono produkcję. Ostatecznie 20 września 1959 roku podjęto decyzję o zaprzestaniu produkcji Mikrusów – zbudowano zaledwie 1728 egzemplarzy. Powodem porażki była fatalna konstrukcja samochodu i wysokie koszty utrzymania jak na tak małe auto.
