Most w Ozimku – najstarszy żelazny most łańcuchowy w Europie

Można śmiało powiedzieć, że XIX wiek był wiekiem żelaza. Rozwój przemysłu i technologii sprawił, że żelazo stało się jednym z najważniejszych materiałów na świecie. Budowane na początku tamtego stulecia żelazne mosty są tego najlepszym świadectwem. Znajdujący się w Ozimku w województwie Opolskim 31-metrowy most jest najstarszym w Europie kontynentalnej żelaznym mostem wiszącym. Zbudowano go w 1827 roku.

Historia mostu wiąże się bezpośrednio z rozwojem przemysłu hutniczego w w tym rejonie, jeszcze zanim oficjalnie powstała miejscowość Ozimek. Pierwsze piece hutnicze zaczęły powstawać w tym rejonie po 1753 roku za sprawą rozporządzenia wydanego przez króla Prus, Fryderyka II. Początkowo zakłady hutnicze wytapiały żelazo na użytek wojska, jednak na początku XIX wieku rozpoczęto produkcję cywilną.

Z racji zapotrzebowania na coraz solidniejsze mosty, huty zaczęły wytapiać żelazne elementy wykorzystywane do budowy mostów. Pierwszy taki most w tej części Europy powstał w miejscowości Łażany. Był to most łukowy, jednak nie przetrwał do naszych czasów. Lepszy los spotkał zbudowany w 1827 roku most łańcuchowy, zaprojektowany przez prawdopodobnie Carla Schotteliusa.

Stworzył on projekt wykonanego z żelaza mostu łańcuchowego, opartego na żelaznych filarach, ważącego około 55 ton, mającego 31,5 m długości i 6 m szerokości. Zbudowano go z 1600 żelaznych elementów, a jego nośność oceniano początkowo na 2-3 ton. Przeprawa stała się pierwszym w kontynentalnej europie wiszącym mostem żelaznym (najstarszym europejskim mostem wykonanym z żelaza pozostaje jednak Iron Bridge w Wielkiej Brytanii). Koszt budowy wyniósł w 1827 roku 4200 talarów, a oficjalnie do użytku oddano go 12 września 1827 roku.

Most przetrwał liczne powodzie oraz próbę czasu, a także obie wojny światowe, chociaż podczas II wojny światowej uległ znaczącemu uszkodzeniu, gdy 22 stycznia 1945 roku wjechał na niego radziecki czołg (do 1938 roku był jedyną przeprawą przez rzeką Mała Panew w Ozimku). W okresie powojennym most odbudowano, ale nie przywrócono mu nośności pozwalającej na wykorzystywanie go przez pojazdy. Największe prace remontowe przeprowadzono dopiero w latach 2007-2013. Konstrukcję oczyszczono i dosłownie rozebrano na części. Obecnie most jest lokalną atrakcją turystyczną.