Most w Maurzycach – pierwszy spawany most

Niewielki, zaledwie 27-metrowy most w Maurzycach w województwie łódzkim na pierwszy rzut oka wygląda jak zwyczajny mały most przerzucony nad niewielką rzeką. W praktyce jest to pierwszy na świecie drogowy most spawany. Zbudowano go w latach 1928-1929, a zaprojektował go Stefan Bryła.

Budowane na początku XX wieku mosty miały różne konstrukcje, ale ich cechą charakterystyczną było łączenie stalowych elementów nitami. Sprawdzona technika miała jednak wiele wad, z których największą była duża masa takich konstrukcji. W latach 20. profesor Stefan Bryła wspólnie z inżynierem Władysławem Trylińskim opracował projekt stalowego mostu, którego elementy były ze sobą zespawane.

Projekt został zrealizowany w latach 1928-1929 przez firmę K. Rudzki i S-ka, a jednoprzęsłowa, 27-metrowa przeprawa została przerzucona nad rzeką Słudwia.  Chociaż początkowo techniki spawalnicze nie przykuwały uwagi inwestorów, przygotowany przez prof. Bryłę projekt zdobył dużą popularność i w krótkim czasie podobne konstrukcje zaczęto budować na całym świecie. Co ciekawe, mimo zdobytej popularności, most w Maurzycach przez lata pozostał jedynym spawanym stalowym mostem drogowym w Polsce.

W 1977 roku lokalne władze uznały, że most nie ma już odpowiedniej przepustowości. Mając jednak na uwadze jego znaczenie historyczne, przesunięto go o 20 metrów na północ, a na jego dotychczasowym miejscu zbudowano nowy most. W 2009 roku ze względu na pogarszający się stan mostu, przeprowadzono jego gruntowną renowację.

Stefan Bryła – urodził się 17 sierpnia 1886 roku w Krakowie, zmarł 3 grudnia 1943 roku w Warszawie. Uznawany jest za pioniera polskiej inżynierii budowlanej oraz spawalnictwa. W trakcie swojej wieloletniej kariery zaprojektował wiele znanych i rozpoznawalnych budynków, m.in. kompleksy budynków Muzeum Narodowego i Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, dom akademicki przy pl. Narutowicza w Warszawie, Prudential w Warszawie, oraz wiele innych budynków biurowych i mieszkalnych w całym kraju.

W trakcie II wojny światowej działał w strukturach polskiego państwa podziemnego. Dzięki swojej wiedzy stworzył instrukcje dla żołnierzy AK, ułatwiające niszczenie mostów. W listopadzie 1943 roku został jednak aresztowany przez Niemców za organizowanie tajnego nauczania. 3 grudnia 1943 roku został wraz z całą swoja rodziną rozstrzelany. Miejsce pochówku nie jest znane – na Starych Powązkach znajduje się obecnie jedynie symboliczny grób.