Podczas pokazów lotniczych zorganizowanych 28 sierpnia 1988 roku w amerykańskiej bazie lotniczej Ramstein w Niemczech doszło do drugiej największej katastrofy lotniczej na pokazach lotniczych (zaraz za katastrofą w Skniłowie). Zginęło 70 osób, w tym 3 pilotów, a setki zostały ranne.
Jedną z atrakcji pokazów lotniczych Flugtag ’88 w bazie Ramstein, zorganizowanych 28 sierpnia 1988 roku był występ włoskiej grupy akrobacyjnej Frecce Tricolori. 4 minuty po starcie samolotów, zespół rozpoczął wykonywanie swojej popisowej figury – przebitego serca. Dwie grupy samolotów – liczące po 5 i 4 samoloty Aermacchi MB-339 zaczęły przy pomocy dymu “malować” serce, a solista, którym był podpułkownik Ivo Nutarelli, miał przelecieć przez środek serca i namalować strzałę.
Moment zderzenia podczas pokazów w Ramstein
Figura wykonywana była wzdłuż pasa startowego, natomiast Nutarelli leciał w kierunku publiczności. O godzinie 15:44 zespół kończył już wykonywanie figury, gdy nagle w mijające się samoloty uderzyła maszyna Nutarelliego (oznaczenie Pony 10). Samolot uszkodził maszynę prowadzącą formację i pilotowaną przez podpułkownika Mario Naldiniego (Pony 1), a jego maszyna uderzyła następnie w samolot pilotowany przez kapitana Giorgio Alessio (Pony 2).
Samolot Naldiniego (który katapultował się, ale zginął kiedy spadł na pas startowy zanim otworzył się spadochron) spadł na pas startowy i następnie uderzył w stojący przy pasie śmigłowiec UH-60 Black Hawk, będący podczas pokazów jedynym śmigłowcem medycznym na miejscu. Maszyna Alessiego rozpadła się na części i również uderzyła w pas startowy. Największych zniszczeń dokonał jednak samolot Nutarelliego, który bezwładnie uderzył w ziemie tuż przed publicznością, a następnie jego wrak i szczątki uderzyły w tłumy widzów.
Moment zderzenia podczas pokazów w Ramstein
Cały wypadek trwał około 7 sekund, przez co nikt z publiczności nie zdołał uciec przed szczątkami samolotów. Na miejscu zginęło 31 widzów oraz 3 pilotów maszyn biorących udział w katastrofie. W ciągu kolejnych kilku tygodni zmarło jeszcze 36 osób, w tym pilot śmigłowca medycznego, w który uderzył samolot Naldiniego. Wśród ofiar katastrofy znalazło się również nienarodzone dziecko jednej z ofiar. 346 osób doznało poważnych obrażeń, a kolejne setki odniosło lżejsze rany. Według różnych źródeł rannych było od 500 do nawet 1000 osób. Warto dodać, że pokazach uczestniczyło około 300 000 widzów.
W wyniku przeprowadzonego śledztwa i analizy dostępnych nagrań oraz zdjęć ustalono, że przyczyną katastrofy był błąd pilota. Nutarelli z nieznanych przyczyn wykonał swój przelot za nisko, przez co znalazł się na kursie kolizyjnym z innymi maszynami. Ze względu na niską wysokość lotu nie mógł przelecieć pod formacją, a próba zwolnienia uniemożliwiła przelot nad formacją.
Wrak samolotu Nutarelliego, który uderzył w tłum
Katastrofa w Ramstein miała bardzo duży wpływ na organizację pokazów lotniczych na całym świecie. Na podstawie ustaleń z śledztwa zakazano wykonywania podczas pokazów lotniczych manewrów w kierunku publiczności. Dodatkowo wprowadzono wymogi zachowania odpowiedniej odległości między strefą pokazów a publicznością. Amerykanie zrezygnowali również z organizowania pokazów lotniczych w bazie Ramstein.
Była to największa katastrofa lotnicza na pokazach lotniczych do 2002 toku i katastrofy na lotnisku w Skniłowie. Jest to również jedna z największych katastrof lotniczych na terytorium Niemiec.
