Bogowie – recenzja

Jest wiele historii i postaci w Polsce z których możemy być dumni, i które są warte zekranizowania. Niestety nie zawsze wychodzi to nam dobrze. Inaczej jest z filmem Bogowie Łukasza Palkowskiego z którego możemy być tak samo dumni, jak z jego bohatera.

Film Bogowie opowiada historię profesora Zbigniewa Religi, który jako pierwszy w Polsce przeprowadził udany przeszczep serca w 1985 roku. Fabuła rozpoczyna się na kilka lat przed przeprowadzeniem tego nowatorskiego w naszym kraju zabiegu, by zakończyć się pod koniec 1985 roku 5 listopada, wraz z pierwszym udanym przeszczepem. W filmie zobaczymy więc całą ciężką drogę jaką przeszedł profesor, by przeprowadzić ten  zabieg.

Polska lat 80-tych nie była najprzyjemniejszym miejscem dla ludzi o nowatorskich pomysłach, zwłaszcza w medycynie. Gdy na zachodzie podejmowano kolejne udane próby, a następnie przeszczepy serca, w naszym kraju organ ten cały czas uznawany był za świętość. Reżyser wyraźnie zaznaczył to w filmie, nie tylko za sprawą opinii lekarzy, ale również obaw pacjentów i ich rodzin, dla których taka operacja była po prostu nie do zrozumienia.

Religa musi więc przełamać opór starego pokolenia, a także niedowiarków, którzy po prostu nie wierzą w sukces takiego zabiegu. Droga nie była prosta. Gdy nie udało się przekonać przełożonych, Religa dzięki pomocy znajomego lekarza zaczął budowę własnej kliniki, gdzie sam mógłby decydować o przeprowadzaniu takich zabiegów. Niestety problemy finansowe o mały włos nie storpedowały tego pomysłu.

Profesor Religa nie był bohaterem bez skazy. W swojej zawziętej walce o życie ludzi często uciekał się do bardzo skrajnych metod. Palący jak smok i przeklinający jak szewc był w stanie w ułamku sekundy zwolnić swoich pracowników, by po chwili ponownie ich zatrudnić. Mimo swojej ostrej natury był jednak wierny jednej zasadzie – chodzi o ludzkie życie. Jeśli trzeba było zdobyć fundusze na klinikę i nikt nie chciał ich dać, oprócz struktur partyjnych, to nawet z nimi się dogadał.

Nie interesowało go to kogo leczy. Czy był to członek partii, rolnik, czy mała dziewczynka. Nie przywiązywał się również za bardzo do swoich pacjentów, bojąc się, że jeśli nie uda mu się uratować ich życia, nie będzie mógł sobie tego wybaczyć. Ale i bez tego chciał dla nich jak najlepiej, nawet jeśli musiał poświęcać się w każdej mierze, aby tego dokonać.

Gdy mimo prób, nauk i ciężkiej pracy kolejne transplantacje się nie udawały, pogrążony we wściekłości Religa próbował uciec od świata. Praca w klinice w Zabrzu, znajdującej się daleko od Warszawy, gdzie profesor zostawił żonę nie była łatwa, również z powodów osobistych. Mimo przeciwności, żona profesora Anna, wspiera go i znosiła jego nie zawsze odpowiednie zachowanie.

Bogowie to film z gatunku, jakiego próżno szukać w Polskiej kinematografii. Nie jest to historia bohatera bez skazy, który musi walczyć z całym złem tego świata. Jest to historia człowieka, który ma swoje zalety, ale również ma swoje wady, ale to nie one mają znaczenie, tylko to coś większego. Palkowski nie stawia profesorowi Relidze pomnika. Pokazuje go takim, jaki był, a jakiego wielu zwykłych ludzi nie zna. Za to jego współpracownicy znają. Pokazuje jego wady, ale nie buduje na nich historii. One gdzieś tam są, pokazując Zbigniewa Religę jako normalnego człowieka, a nie idealnego bohatera, lub jakiegoś męczennika.

To wszystko podane jest natomiast w iście hollywoodzkim stylu (w pozytywnym tego słowa znaczeniu). Wartka akcja, bez zbyt długich dialogów, ciekawa scenografia i świetna praca kamery idealnie współgrają z znakomitą rolą Tomasza Kota, który wciela się w postać profesora Religi. Wiele osób, które znały profesora osobiście bardzo chwali jego grę, często mówiąc nawet, że momentami Tomasz Kot nie tylko gra, ale po prostu jest profesorem Religą. Charakterystyczny chód, mimika twarzy i niesamowite połączenie ostrej natury profesora z jego wolą walki oraz dobrem i charyzmą, przemawiającym przez niego wypadają na ekranie bardzo prawdziwie. Zresztą nie tylko Tomasz Kot zagrał świetnie. Również pozostali aktorzy zaprezentowali naprawdę świetną grę.

Przez całe dwie godziny filmu, nie było momentu, w którym poczułoby się nawet moment nudy. Jest to nie lada wyczyn, ponieważ pamiętajmy, że to nie jest film akcji, tylko biograficzny i to o tematyce medycznej. Nie jest to popularna nawet na zachodzie tematyka.

W filmie tym pokazano historię taką, jaka była bez prób prawienia morałów albo pokazywania  jakie złe to były czasy. Czasy takie były i koniec, ludzie musieli sobie w nich radzić tak jak tylko umieli. Równocześnie nie ma tu idealizowania kogo- i czegokolwiek. Widzimy zarówno ludzi pijących na umór, no bo kielicha trzeba wypić, jak i młodych ludzi, pełnych ideałów, którzy chcą się rozwijać, mimo czasów tak trudnych.

Film Łukasza Palkowskiego jest bez wątpienia jednym z najlepszych polskich filmów ostatnich lat, a nawet śmiem twierdzić, że jest to jeden z najlepszych polskich filmów w historii. Pod każdym względem. Czy to fabuły, która jest oparta na prawdziwej historii, czy to świetnej gry aktorskiej czy też znakomitego przygotowania technicznego i wspaniałej muzyki.

Scenografie w filmie również wyglądają bardzo dobrze. Stare szpitale, które dają do zrozumienia, że lepiej w nich nie wylądować przeplatają się z przemysłowo-komunistycznymi klimatami PRL-owskiej Polski. Owszem gdzieniegdzie zobaczymy nowoczesne okna albo współczesną karetkę, ale nie ma to najmniejszego wpływu na film (w gruncie rzeczy trzeba się postarać aby to zobaczyć).

Czy warto obejrzeć ten film? Bez wątpienia. Nawet jeśli nie interesują Was klimaty szpitalne i medyczne, to warto dla samej świetnej gry aktorskiej i wciągającej fabuły. Szczerze polecam, ponieważ jest to film, który nareszcie pokazuje, że możemy być z czegoś oraz kogoś dumni.

Myślę, że najlepszą rekomendacją do obejrzenia filmu są opinie rodziny i przyjaciół profesora Religi, którzy odebrali film bardzo pozytywnie. A kto, jak nie oni, może dać świadectwo tego jak wyglądały tamte czasy?