SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Trending
    • Blohm & Voss Ha 137 – zapomniany rywal Sztukasa
    • Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć
    • USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei
    • Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!
    • Odjechane Jednorożce – recenzja
    • Krótka historia kapsli do zamykania butelek
    • Muzyka pop na winylach. Te albumy musisz mieć!
    • Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Featured
      29 stycznia 20230

      Pancerniki typu Iowa

      Recent
      6 lutego 2023

      Blohm & Voss Ha 137 – zapomniany rywal Sztukasa

      4 lutego 2023

      USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

      31 stycznia 2023

      Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Featured
      29 stycznia 20230

      Pancerniki typu Iowa

      Recent
      6 lutego 2023

      Blohm & Voss Ha 137 – zapomniany rywal Sztukasa

      4 lutego 2023

      USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

      2 lutego 2023

      Krótka historia kapsli do zamykania butelek

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Featured
      1 marca 20222

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Recent
      5 lutego 2023

      Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

      1 stycznia 2023

      Muzeum Techniki im. Nikola Tesli w Zagrzebiu

      12 grudnia 2022

      Jak zrobić ładną stronę internetową?

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Featured
      6 maja 20210

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Recent
      2 lutego 2023

      Krótka historia kapsli do zamykania butelek

      1 lutego 2023

      Muzyka pop na winylach. Te albumy musisz mieć!

      14 stycznia 2023

      Piłkarska zapowiedź weekendu – typy na Serie A!

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Featured
      30 grudnia 20190

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Recent
      5 lutego 2023

      Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

      3 lutego 2023

      Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!

      29 grudnia 2022

      Osuszacz powietrza – kiedy warto skorzystać z niego na budowie?

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Filmy
      3. Książki
      4. Sprzęt
      Featured
      9.0
      1 października 20160

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Recent
      9.3
      3 lutego 2023

      Odjechane Jednorożce – recenzja

      19 października 2022

      Plakat – najlepszy pomysł na aranżację Twojego wnętrza

      21 sierpnia 2022

      Fotoksiążka Saal Professional Line – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    You are at:Strona główna » Kraków – od miasteczka do europejskiej metropolii
    Kraków - od miasteczka do europejskiej metropolii
    Kraków - od miasteczka do europejskiej metropolii
    Artykuły

    Kraków – od miasteczka do europejskiej metropolii

    Artykuł PartneraBy Artykuł Partnera7 października 2017Brak komentarzy6 Mins Read
    Na początku 2018 roku zostanie odsłonięty pierwszy pomnik Juliusza Lea. Stanie w symbolicznym miejscu – w dzielnicy Podgórze, u zbiegu ulicy Nadwiślańskiej i Józefińskiej. Miejsce to nie zostało wybrane przypadkowo, to właśnie historyczne połączenie Krakowa z Podgórzem było prawdziwym krokiem milowym w rozwoju stolicy Małopolski.

    Mały – duży Kraków

    Pierwsze postulaty rozbudowania miasta Juliusz Leo wysunął już pod koniec XIX wieku, wtedy, gdy był członkiem Rady Miasta. Kraków wraz z Błoniami miał wówczas niespełna 7 kilometrów kwadratowych. Jednocześnie Europa zmagała się z „wybuchem miast”, które w tym czasie przeżywały swój największy rozwój. Pojawiły się nowe miejsca pracy, hotele i restauracje, w miastach osiedlało się coraz więcej ludzi.

    Prezydent Juliusz Leo (fot. MHK)
    Prezydent Juliusz Leo (fot. MHK)

    Kraków, ze swoimi dość ciasnymi uliczkami, nie był gotowy do takiego skoku cywilizacyjnego. Przez to u progu XX wieku był jednym z najbardziej zaludnionych obszarów w monarchii habsburskiej. Dla wizjonerów takich jak Juliusz Leo jasne  było, że w tych starych murach miasto się już nie rozwinie – komentuje prof. Łukasz Sroka z Uniwersytetu Pedagogicznego.

    Powiększenie udało się jednak dopiero, gdy został prezydentem. Sprawował władzę  nieprzerwanie przez 14 lat, jednocześnie aktywnie uczestnicząc w walce o niepodległą Polskę. Dzięki Leo Kraków zyskał nowe perspektywy rozwoju. Uporządkowane zostały miejskie finanse, wykupiono Wawel z rąk armii austro-węgierskiej, rozbudowano sieć kanalizacyjną, wodociągową i tramwajową oraz utworzono jednostkę miejską, która zajęła się sprzątaniem ulic – komentuje Katarzyna Olesiak, dyrektor Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Miasta Krakowa.

    Krakowskie sukiennice w latach 1900-1915 (fot. fotopolska.eu)
    Krakowskie sukiennice w latach 1900-1915 (fot. fotopolska.eu)

    Plan Juliusza Lea realizowany w latach 1910 – 1915 sprawił, że miasto powiększyło się aż ośmiokrotnie – do 46,9 km², stając się jednocześnie większe od Warszawy. W tamtym czasie Kraków zyskał oblicze nowoczesnej, europejskiej metropolii – dodaje pani Katarzyna Olesiak.

    Jak Kraków stał się miastem na miarę europejskiej czołówki

    Od początku prezydentury Juliusz Leo modernizował Kraków, za wzór przyjmując stolice takie jak Wiedeń czy Paryż. Zwracał szczególną uwagę na wygląd miasta – jego „prawą ręką” i wiceprezydentem był wybitny architekt, Józef Sare. To za prezydentury Juliusza Lea wzniesiono pomnik Grunwaldzki na placu Matejki, a także zbudowano kompleks szpitalny na ulicy Kopernika (obecnie Szpital Uniwersytecki).

    Wykupił również Wawel z rąk armii austro-węgierskiej i przystąpił do jego szerokiej rewitalizacji. Zamek został bowiem w znacznym stopniu zniszczony, pełniąc funkcję koszarów wojskowych. Prezydent skierował do polskich artystów i techników konkurs na plan regulacyjny miasta. Miał on za zadanie zespolić jego starą i nową część. Rozplanowano więc nowe drogi i mosty. Powstały osiedla mieszkaniowe (na Salwatorze i przy pl. Kazimierza Wielkiego), gmachy publiczne (szkoły, takie jak miejska szkoła gotowania i gospodarstwa domowego i Szkoła Przemysłowa, kina „Wanda”, „Uciecha”) oraz zabudowa handlowo – przemysłowa i tereny zielone, m.in. Park Wolski. Nie tylko rozszerzono linie tramwajowe, ale zbudowano także nowe sieci z zastosowaniem nowoczesnych rozwiązań technicznych.

    Wawel - wały obronne nad Smoczą Jamą - 1900 rok (fot. inż. K. Cybulski/fotopolska.eu)
    Wawel – wały obronne nad Smoczą Jamą – 1900 rok (fot. inż. K. Cybulski/fotopolska.eu)

    To wówczas końcowe przystanki zostały wyposażone w pętle, a wszystkie odcinki stały się dwutorowe. Co ciekawe, tramwaje kursowały wówczas co około 30 minut. Plan Regulacyjny Wielkiego Krakowa  był pierwszym takim rozwiązaniem w Polsce. Wyprzedził m.in. Plan Wielkiego Lwowa i Plan Wielkiej Warszawy. Wielu zmian Juliusz Leo nie zdążył wprowadzić. Zmarł w trakcie prezydentury, w wyniku komplikacji po przebytym ataku serca.

    W planach miał  budowę  kanału spławnego Wiedeń – Kraków,  mającego na celu połączenie Dunaju z Wisłą. Drugim nieudanym przedsięwzięciem było przyłączenie Wieliczki do Krakowa. Wieliczka wybroniła się dzięki Kopalni Soli – wspomina wnuk prezydenta, Juliusz Wit Leo.  – Gdyby nie przedwczesna śmierć na pewno powstałoby więcej inwestycji publicznych o charakterze architektonicznym – kamienice, szkoły. Inwestycje budowlane były oczkiem w głowie prezydenta. Dodatkowo rozwijałby też mocniej sieć kanalizacyjną i wodociągową. To była bolączka ówczesnego Krakowa – dodaje prof. Łukasz Sroka.

    Budowa III Mostu na Wiśle, 1910 r. (fot. fotopolska.eu)
    Budowa III Mostu na Wiśle, 1910 r. (fot. fotopolska.eu)

    Mimo niedokończonych inwestycji śmiało można powtórzyć za Tadeuszem Boyem Żeleńskim, iż „dał on miastu ramę dla przyszłego rozwoju na 100 lat”. Mimo to, po śmierci Juliusza Leo Kraków nie rozwijał się już tak dynamicznie. Duży wpływ miała na to sytuacja międzynarodowa (wojna polsko-ukraińska oraz polsko-bolszewicka), a także przeniesienie wszystkich ważnych instytucji do Warszawy. Kraków pozostał jednak ważnym ośrodkiem polskości.

    Wielki Kraków

    Koncepcja Wielkiego Krakowa to najważniejsze dzieło Juliusza Leo. Sam jego inicjator jest postrzegany jako jeden z najwybitniejszych prezydentów autonomicznego Krakowa – komentuje Katarzyna Olesiak. Realizacja planu sprawiła, że miasto powiększyło się o kilkanaście małych gmin oraz kilka obszarów dworskich. W latach 1910 -1915 do Krakowa wcielono m.in.: Zakrzówek, Kapelankę, Dębniki, Czarną Wieś, Kawiory, Zwierzyniec, Prądnik, Grzegórzki czy Płaszów.

    Dworek pod Jeleniem przy Rynku Głównym (Podgórskim), lata 1900-1915. (fot. fotopolska.eu)
    Dworek pod Jeleniem przy Rynku Głównym (Podgórskim), lata 1900-1915. (fot. fotopolska.eu)

    Dlaczego zatem miasta nie powiększono wcześniej? Co sprawiło, że połączenie trwało tak długo? Możemy wyróżnić trzy główne powody. Przede wszystkim przeszkodą było konserwatywne społeczeństwo, które bało się zmian i rozwoju. Pojawiły się obawy przed zniszczeniem miasta i przeświadczenie, że powiększenie miasta nie jest nikomu potrzebne. Ponadto rozszerzenie granic wiązało się z ogromnymi kosztami. Przyłączone tereny, w większości ubogie, wymagały wielu inwestycji – wyjaśnia prof. Łukasz Sroka.

    Prawdziwym wyzwaniem okazały się negocjacje z Podgórzem. Był to rejon dobrze rozwinięty, z doskonałymi terenami pod fabryki. Dlatego burmistrz Podgórza nie od razu przyjął propozycję Juliusza Lea. To Kraków bowiem miał zyskać znacznie więcej niż Podgórze. Jak finalna decyzja o połączeniu z Krakowem wpłynęła na ówczesny rozwój Podgórza?

    Wnętrze kamieniołomu Liban, lata 1910-1920 (fot. fotopolska.eu)
    Wnętrze kamieniołomu Liban, lata 1910-1920 (fot. fotopolska.eu)

    Dzisiaj to ścisłe centrum miasta, które urzeka bogatą ofertą kulturalną i historyczną. Mieszkańcy cenią ten obszar za doskonałą komunikację oraz nowe miejsca pracy. Obok nowoczesnych osiedli mieszkaniowych można tu znaleźć liczne placówki edukacyjne i medyczne, centra sportowe i aktywności gospodarczej. Mieści się tutaj także największa galeria handlowa w Krakowie i nowoczesny kompleks biurowy Bonarka Bussines Park, w którym swoje siedziby mają m.in. firmy takie jak: VSoft, Lufthansa i CryptoTech.

    Rejon ciągle się rozwija, stawiając na inwestycje. Otwierane są kolejne budynki biurowe, powstają nowe miejsca do zamieszkania jak Lokum Vista, realizowane przez Lokum Deweloper. Cieszymy się, że nasza inwestycja powstaje w miejscu o tak ciekawej historii. Ma to istotny wpływ na kształtowanie współczesnych terenów miejskich. Podczas wyboru lokalizacji dla inwestycji Lokum Vista istotne dla nas były przede wszystkim obecne zalety tego obszaru: rozwinięta komunikacja, która pozwala na szybki dojazd do samego serca Krakowa, liczne tereny rekreacyjne, czy najchętniej odwiedzana krakowska galeria handlowa z bogatą ofertą kulturalną i gastronomiczną. To sprawia, że okolica jest niejako miastem w mieście – jest tutaj wszystko, co potrzebne do życia – komentuje Eryk Nalberczyński, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper.

    Czy współczesne perspektywy rozwoju Podgórza mają związek z połączeniem z Krakowem w 1915 roku? Czy Podgórze na przestrzeni tych lat zawsze było ważnym obszarem Krakowa? Odpowiedzi na te pytania znajdą Państwo w kolejnym artykule, który poświęcony będzie historii samego Podgórza.

    Park im. W. Bednarskiego. Zdj. Amalia Krieger, około 1910 (fot. MHK)
    Park im. W. Bednarskiego. Zdj. Amalia Krieger, około 1910 (fot. MHK)

    Related

    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Previous ArticleUSS Pennsylvania – największy amerykański żaglowy okręt liniowy
    Next Article Akademia Nikona w 31. BLT w Krzesinach – galeria
    blank
    Artykuł Partnera

    Related Posts

    USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

    4 lutego 20236 Mins Read

    Amerykański monitor USS Monterey

    13 stycznia 20233 Mins Read

    Destructor – (prawie)pierwszy niszczyciel

    18 grudnia 20223 Mins Read
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    31 stycznia 20230

    Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

    Czołgi FV4201 Chieftain w momencie wejścia do służby uznawane były za najpotężniejsze czołgi podstawowe na…

    Artykuły
    18 stycznia 20230

    Wojenna prowizorka – „niszczyciel czołgów” RSO/PaK 40

    Podczas każdego konfliktu zbrojnego, nawet najlepsze armie często sięgają po prowizoryczne rozwiązania, które w krótkim…

    Artykuły
    30 stycznia 20230

    Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie

    Zbudowany w 1884 roku lodołamacz rzeczny Kuna jest najstarszą wciąż pływającą jednostką tego typu na…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    6 lutego 2023

    Blohm & Voss Ha 137 – zapomniany rywal Sztukasa

    5 lutego 2023

    Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

    4 lutego 2023

    USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

    3 lutego 2023

    Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!

    9.3
    3 lutego 2023

    Odjechane Jednorożce – recenzja

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    28 września 20150

    5 najlepszych czołgów II wojny światowej

    Podczas II wojny światowej czołgi przeszły olbrzymią transformację. W trakcie tego najkrwawszego konfliktu w historii…

    Artykuły
    7 września 20150

    Twórca jako podmiot praw autorskich

    Nasz umysł pozwala tworzyć coraz to nowe rzeczy, które niekiedy są rewolucyjne i na zawsze…

    Artykuły
    8 lipca 20190

    HMS Victoria (1859) – pierwszy i ostatni

    Zbudowany w 1859 roku okręt liniowy HMS Victoria to wyjątkowa jednostka. Chociaż nie zasłynęła w…

    Artykuły
    26 grudnia 20160

    Okręty obrony wybrzeża typu Siegfried i Odyn

    W latach 1888-1896 w Niemczech powstały dwa typy pancerników obrony wybrzeża typu Siegfried (6 okrętów)…

    Artykuły
    21 czerwca 20170

    1948 Tarf Gilera – zapomniany projekt Piero Taruffi

    Włoski kierowca wyścigowy Piero Taruffi zasłynął ustanowieniem w 1937 roku rekordu prędkości dla motocykli, wynoszącego…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    • Regulamin
    • Polityka Prywatności
    • RODO
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.