Monobloc – jedno krzesło, które rządzi światem

Krzesło Monobloc to jeden z najbardziej rozpoznawalnych mebli w historii wzornictwa przemysłowego. Jego wszechobecność na całym świecie, od przydomowych ogrodów po kawiarnie na odległych kontynentach, czyni je ikoną masowej produkcji i globalizacji. Pomimo swojej prostej formy, historia krzesła Monobloc jest zaskakująco złożona, pełna innowacji technicznych, ekonomicznych zawirowań i kulturowych ciekawostek.

Od idei do produkcji na masową skalę

Historia krzesła Monobloc sięga końcówki lat 40. XX wieku, kiedy to projektanci zaczęli eksperymentować z nowymi materiałami, takimi jak polipropylen, wtryskując je w formy. Wizja stworzenia mebla, który byłby jednocześnie tani, trwały i łatwy w produkcji, stawała się coraz bardziej realna. Pierwsze próby stworzenia krzesła z jednego kawałka tworzywa sztucznego podjęto już w 1946 roku, jednak ówczesne technologie nie pozwalały na masową produkcję – dopiero w latach 70. krzesła według tego projektu zaczęto wprowadzać do produkcji masowej.

Przełom nastąpił w latach 60., kiedy to austriacki projektant Helmut Bätzner stworzył krzesło Bofinger, wyprodukowane w 1964 roku przez firmę Bofinger. Było to pierwsze krzesło z formowanego tworzywa, wzmocnione włóknem szklanym, przez co jego produkcja była stosunkowo kosztowna. Prawdziwym prekursorem krzesła Monobloc był jednak francuski projektant Henry Massonnet. To właśnie on w 1972 roku zaprojektował i opatentował krzesło Fauteuil 300, które miało być produkowane w całości jako jeden element. Massonnet był właścicielem firmy Groupe Grosfillex, a jego wizja stworzenia krzesła, które byłoby jednocześnie tanie i wygodne, zrewolucjonizowała przemysł meblarski. Krzesło to, będące pierwowzorem współczesnego Monobloca, było początkowo produkowane we Francji i szybko zyskało popularność dzięki swojej funkcjonalności i niskiej cenie.

Kolejną ważną firmą w historii Monobloca była włoska firma Allibert S.A., która na początku lat 80. XX wieku rozpoczęła produkcję własnej wersji krzesła Monobloc. To właśnie ta firma przyczyniła się do jego globalnej ekspansji, wprowadzając udoskonalony model, który był jeszcze lżejszy i bardziej wytrzymały. Warto zaznaczyć, że nazwa „Monobloc” nie jest zastrzeżona, co doprowadziło do tego, że stała się ogólnym określeniem dla tego typu mebli.

Produkcja krzeseł Monobloc?

Głównym materiałem, z którego wykonane jest krzesło Monobloc, jest polipropylen, termoplastyczny polimer, który charakteryzuje się dużą wytrzymałością, odpornością na warunki atmosferyczne i niską wagą. Proces produkcyjny opiera się na technice formowania wtryskowego. Polega on na wtryskiwaniu roztopionego polipropylenu pod bardzo wysokim ciśnieniem do specjalnej, stalowej formy.

Proces produkcji krok po kroku:

1. Przygotowanie surowca: Granulat polipropylenu, często wzbogacany o barwniki i stabilizatory UV, jest wsypywany do maszyny wtryskowej.
2. Nagrzewanie i topienie: Granulat jest transportowany przez ślimak, gdzie pod wpływem wysokiej temperatury (zazwyczaj od 200°C do 270°C) ulega stopieniu.
3. Wtryskiwanie: Roztopiony polipropylen jest wtryskiwany do formy pod dużym ciśnieniem, aby zapewnić odpowiednią gęstość i brak ubytków. Forma jest chłodzona wodą, co pozwala na szybkie utwardzenie tworzywa.
4. Chłodzenie i wyjmowanie: Po zastygnięciu tworzywa, forma otwiera się, a roboty lub pracownicy wyjmują gotowe krzesło. Cały cykl produkcyjny jednego krzesła trwa zazwyczaj od 1 do 2 minut.

Maszyny do formowania wtryskowego, używane do produkcji Monobloców, są ogromne i mogą ważyć nawet kilkadziesiąt ton, generując przy tym siłę docisku formy wynoszącą nawet 1500 ton. Koszt samej formy wtryskowej do krzesła to wydatek od 50 000 do 100 000 dolarów. Jednak dzięki jej trwałości, która pozwala na wyprodukowanie milionów sztuk, koszt jednostkowy krzesła spada do zaledwie kilku dolarów.

Dlaczego krzesło Monobloc jest tak popularne?

Fenomen popularności krzesła Monobloc wynika z kilku kluczowych czynników, które w połączeniu uczyniły je globalnym hitem.

1. Niska cena: Dzięki masowej produkcji i niskim kosztom materiałów, cena jednostkowa krzesła Monobloc jest niezwykle niska. W wielu krajach można je kupić za równowartość kilku euro, co sprawia, że jest dostępne praktycznie dla każdego.
2. Praktyczność i funkcjonalność: Krzesła te są lekkie (zazwyczaj ważą od 2 do 3,5 kg), łatwe w czyszczeniu, odporne na warunki atmosferyczne (deszcz, słońce) i łatwo się je przechowuje, ponieważ można je układać jedno na drugim. Ich uniwersalny design sprawia, że pasują do wielu różnych wnętrz i ogrodów. Są również dosyć wygodne, jak na tak prosty mebel.
3. Trwałość: Polipropylen jest materiałem bardzo wytrzymałym, co sprawia, że krzesła są odporne na pękanie, zarysowania i odkształcenia. Według badań, są w stanie wytrzymać obciążenie do 150 kg.
4. Globalna dystrybucja: Prosty proces produkcji i niska cena transportu sprawiły, że krzesła Monobloc można znaleźć w każdym zakątku świata. Od krajów rozwijających się po zamożne państwa Europy Zachodniej.

Istnieje wiele różnych wersji tego krzesła, a ich design bywa często modyfikowany przez lokalnych producentów. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych wariantów jest model z delikatnymi wcięciami, które pozwalają na lepsze odprowadzanie wody deszczowej z siedziska.

Wady i kontrowersje

Mimo swojej popularności i praktyczności, krzesło Monobloc nie jest wolne od wad i kontrowersji. Krytycy zarzucają mu, że jest przykładem „anty-designu” – masowej, bezdusznej produkcji, która zabija kreatywność i oryginalność. Wielu miłośników designu uważa je za tandetne i szpecące przestrzeń publiczną. Ponadto, produkcja Monobloców wiąże się z wykorzystaniem tworzyw sztucznych, które nie zawsze są poddawane recyklingowi, co budzi obawy ekologiczne. Mimo że polipropylen nadaje się do recyklingu, masowa produkcja i krótki cykl życia (w porównaniu do mebli drewnianych) prowadzą do powstawania dużych ilości odpadów.

Podsumowanie

Krzesło Monobloc to nie tylko mebel – to symbol masowej produkcji i globalizacji. Jego historia, od innowacyjnych pomysłów Henry’ego Massonneta po masową produkcję na całym świecie, pokazuje, jak prosta idea może zrewolucjonizować przemysł. Niezwykle niska cena, praktyczność i trwałość sprawiły, że stało się ono ikoną, obecną w milionach domów, kawiarni i ogrodów na wszystkich kontynentach.

Mimo krytyki i kontrowersji związanych z jego estetyką i wpływem na środowisko, trudno zaprzeczyć jego ogromnemu znaczeniu kulturowemu i ekonomicznemu. Krzesło Monobloc to przykład, że prawdziwie uniwersalny design nie zawsze musi być drogi i luksusowy, a jego siła tkwi w prostocie i dostępności dla każdego.

Źródło zdjęć: Depositphotos.com