MS Bore – prom, wycieczkowiec, muzeum i hostel

MS Bore to niepozorny statek o niezwykle bogatej historii. Przez wiele lat pływał po Bałtyku pod różnymi nazwami, pełniąc różne role, od promu pasażersko-samochodwego, przez wycieczkowiec, aż po statek-muzeum i hostel. Obecnie stoi zacumowany przy nabrzeżu w Turku w Finlandii. Zapisał się w historii jako ostatni komercyjny parowiec zbudowany w Skandynawii.

Geneza i budowa

W drugiej połowie lat 50. XX wieku fińskie kompanie żeglugowe stanęły przed wyzwaniem modernizacji swojej floty pasażerskiej, aby sprostać rosnącemu ruchowi turystycznemu i towarowemu, głównie na trasie między Finlandią a Szwecją. Trzy wiodące firmy – Finska Ångfartygs Aktiebolaget (FÅA), Rederi Ab Svea oraz Bore Ångfartygs Aktiebolag (które w 1970 roku weszły w skład konsorcjum Silja Line), postanowiły zainwestować w nowe, większe i nowocześniejsze jednostki. Firma Bore podpisała kontrakt na budowę nowego parowca, który miał otrzymać tradycyjne dla firmy imię „Bore”.

Co ciekawe, do tej pory statki należące do armatora nosiły nazwy Bore I (1898), Bore II (1906) i Bore III (1952), jednak tym razem zdecydowano się na zastosowanie nazwy Bore bez numeru. Budowę zlecono szwedzkiej stoczni Oskarshamns Varv w Oskarshamn. Decyzja o budowie w Szwecji była podyktowana zarówno dostępnością technologii, jak i korzystnymi warunkami finansowymi. Projektanci mieli stworzyć jednostkę, która łączyłaby elegancję i komfort podróży z funkcjonalnością niezbędną do przewozu pasażerów i pojazdów. Wnętrza zaprojektował Ulf Stenhammar. Kabiny podzielono na dwie klasy

Budowę promu rozpoczęto pod koniec lat 50. Prace stoczniowe postępowały sprawnie, a zastosowane technologie i standardy wykończenia miały zapewnić statkowi miano jednego z najnowocześniejszych na Bałtyku. Kadłub zwodowano 19 marca 1959 roku, a w kolejnych miesiącach prowadzono prace wykończeniowe i instalację wyposażenia. Statek, jako ostatni z serii, został zaprojektowany jako klasyczny parowiec (stąd skrót SS – Steamship), co było dosyć oryginalnym rozwiązaniem w dobie rosnącej popularności silników diesla.

Koszt budowy SS Bore wyniósł około 12,5 miliona koron szwedzkich. Po pomyślnym przejściu prób morskich, statek został oficjalnie przekazany armatorowi, Bore Ångfartygs Aktiebolag, 30 września 1960 roku. Do służby wszedł niemal natychmiast, bo już 1 października 1960 roku. Przydzielono go do rejsów na linii Turku–Mariehamn–Sztokholm.

Długa kariera pod różnymi nazwami i banderami

Służba jako SS Bore (1960–1976)

SS Bore wraz z siostrzanymi jednostkami, szybko zyskał renomę dzięki wysokiemu standardowi obsługi, eleganckim wnętrzom i regularności rejsów. Był to ostatni statek parowy zbudowany dla fińskiego armatora i jeden z ostatnich promów pasażerskich z napędem parowym zbudowanych w Skandynawii, co nadawało mu pewnego prestiżu, ale z czasem stało się ekonomicznym obciążeniem z powodu wyższego zużycia paliwa w porównaniu do jednostek motorowych.

Przez 16 lat SS Bore służył na swojej macierzystej trasie, stając się rozpoznawalnym elementem krajobrazu portów w Turku i Sztokholmie. W 1972 roku statek przeszedł kilka drobnych modernizacji, głównie dotyczących wnętrz i systemów bezpieczeństwa, aby sprostać zmieniającym się przepisom i oczekiwaniom pasażerów. Jednak rosnące koszty eksploatacji napędu parowego oraz pojawienie się nowej generacji znacznie większych i bardziej ekonomicznych promów samochodowych sprawiły, że jego przyszłość w ramach Silja Line stanęła pod znakiem zapytania. Do września 1976 roku statek wykonał 2473 rejsów, przewożąc łącznie 1,5 mln pasażerów, po czym wycofano go z eksploatacji w oczekiwaniu na dalszy los.

Służba jako SS Borea (1976–1987)

W 1977 roku SS Bore został sprzedany firmie Jakob Lines i przemianowany na SS Borea. Przy okazji przeprowadzono kilka remontów wnętrz. Do regularnej służby statek wrócił w 1978 roku i zaczął obsługiwać trasę między Jakobstad i Skellefteå. Rejsy odbywały się jednak tylko latem, a przez resztę roku statek stał w porcie. Aby zarobić na siebie, SS Borea był czarterowany jako statek mieszkalny, głównie dla pracowników na platformach wiertniczych.

W kwietniu 1984 roku prom został ponownie sprzedany, tym razem firmie Ab Helsingfors Steamship Company, która wyczarterowała go Finnish Aura Line. Nowy właściciel w czerwcu 1984 roku oddelegował prom do obsługi trasy między Turku a Sztokholmem. Niestety po zakończeniu sezony, ponownie zacumowano go w porcie, gdzie stał do stycznia 1987 roku. W międzyczasie firma Aqua Culture Industries planowała przekształcić go w luksusowy wycieczkowiec, ale planów nie zrealizowano.

Służba jako MS Kristina Regina (1987–2010)

Po latach spędzonych w porcie, wydawało się, że statek zakończy swój żywot w stoczni złomowej. Na szczęście w styczniu 1987 roku pojawiła się dla niego nowa nadzieja. Prom został kupiony przez fińską firmę Rannikkolinjat, która została później przemianowana na Kristina Cruises. Nowy armator dostrzegł potencjał w klasycznej sylwetce i solidnej konstrukcji statku. Jednostka została skierowana na gruntowną przebudowę do stoczni w Wartsila w Kotka.

Modernizacja była niezwykle rozległa. Przede wszystkim, nieekonomiczne turbiny parowe zastąpiono nowoczesnymi silnikami diesla, co wiązało się ze zmianą statusu statku z parowca (SS) na motorowiec (MS). Wnętrza zostały całkowicie odnowione i zaadaptowane na potrzeby luksusowego statku wycieczkowego. Zredukowano liczbę miejsc pasażerskich, usuwając kabiny pozbawione prywatnych łazienek, aby stworzyć bardziej przestronne i komfortowe kabiny. Łącznie wyposażono go w 150 kabin pasażerskich. Statek zyskał nowe restauracje, bary, salony widokowe i pokład słoneczny. Pokład samochodowy przerobiono natomiast na salę konferencyjną. Po przebudowie, w kwietniu 1989 roku, powrócił do służby pod nową nazwą – MS Kristina Regina.

Jako flagowa jednostka Kristina Cruises, statek rozpoczął nowy rozdział swojej kariery. Przez ponad dwie dekady odwiedzał porty Morza Śródziemnego, Wysp Kanaryjskich, Afryki Północnej. Stał się ulubieńcem fińskich turystów, cenionym za kameralną atmosferę i klasyczny, morski styl. W 2001 roku poddano go zakrojonej na szeroką skalę modernizacji, która objęła głównie zaplecze i techniczną stronę jednostki. Wygląd zewnętrzny, a także wnętrza nie uległy większym zmianom.

Wycofanie ze służby

Na początku XXI wieku na horyzoncie pojawiły się nowe wyzwania. Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) wprowadziła nowe, rygorystyczne przepisy bezpieczeństwa w ramach konwencji SOLAS 2010 (Safety of Life at Sea). Wymagały one kosztownych modyfikacji strukturalnych na starszych statkach, zwłaszcza tych, które nie zostały zbudowane zgodnie z najnowszymi standardami dotyczącymi stateczności i ochrony przeciwpożarowej. Dla właścicieli MS Kristina Regina, dostosowanie 50-letniego kadłuba do nowych wymogów okazało się ekonomicznie nieopłacalne.

W związku z tym, firma Kristina Cruises ogłosiła, że sezon 2010 będzie ostatnim dla ich zasłużonej flagowej jednostki. Ostatni komercyjny rejs MS Kristina Regina zakończył się 28 sierpnia 2010 roku. W międzyczasie pojawiły się obawy, że tym razem zostanie on zezłomowany. Na szczęście statek został uratowany przez rodzinę Partanen i Johnna Sida.

Dzięki współpracy z władzami miasta Turku i fundacją Forum Marinum, uratowali jednostkę. W październiku 2010 roku statek został zakupiony przez specjalnie utworzoną firmę Oy S/S Borea Ab. Jednostce przywrócono jej pierwotną, historyczną nazwę – Bore. Po przybyciu do Turku, statek został zacumowany na stałe na rzece Aura, tuż obok siedziby muzeum morskiego Forum Marinum, stając się jego największym i najbardziej imponującym eksponatem. Następnie rozpoczęto prace adaptacyjne, mające na celu przekształcenie go w unikalne połączenie muzeum, hostelu i restauracji.

MS Bore współcześnie

Statek stał się jedną z głównych atrakcji turystycznych Turku i integralną częścią krajobrazu rzeki Aura. Część statku została udostępniona do zwiedzania jako muzeum. Turyści mogą zobaczyć oryginalne, odrestaurowane wnętrza z lat 60., w tym kabiny różnych klas, salony, a także mostek i maszynownię, gdzie wyeksponowano fragmenty oryginalnego napędu parowego. Wystawy multimedialne i tablice informacyjne opowiadają o historii statku, życiu na morzu i ewolucji żeglugi na Bałtyku.

Znaczną część statku zaadaptowano jednak na całoroczny hostel, oferujący łącznie 130 kabin o różnym standardzie – od prostych kabin w stylu marynarskim po bardziej komfortowe apartamenty. Mogą one pomieścić 250 gości. Na pokładzie działają również restauracje i bary, które serwują dania inspirowane kuchnią morską i lokalną, a latem otwierany jest popularny pokład słoneczny z widokiem na rzekę i zamek w Turku. Statek pełni także funkcje konferencyjne i bankietowe.

Dane techniczne

• Nazwy: SS Bore (1960–1977), Borea (1977–1987), MS Kristina Regina (1987–2010), MS Bore (od 2010)
• Stocznia: Oskarshamns Varv, Oskarshamn, Szwecja
• Numer budowy: 365
• Wodowanie: 19 marca 1959 roku
• Wejście do służby: 1 października 1960
• Pojemność brutto: 3 492 BRT (po przebudowie w 1987: 3 878 GT)
• Długość całkowita: 99,83 m
• Szerokość: 15,22 m
• Zanurzenie: 5,00 m
• Napęd pierwotny: 2 turbiny parowe de Laval o łącznej mocy 7500 KM
• Napęd (po 1987): 2 silniki wysokoprężne Wärtsilä 12V22 o łącznej mocy 4660 KM)
• Prędkość maksymalna: 16 węzłów (po 1987: ok. 17,5 węzłów)
• Liczba pasażerów (pierwotnie): 1028 pasażerów w dwóch klasach, około 333 kabin i 65 miejsc na samochody
• Liczba pasażerów po 1972 roku: 742 pasażerów
• Liczba pasażerów po 1988 roku: 245 pasażerów w jednej klasie

Podsumowanie

Bore był ciekawą jednostką, chociaż jej kariera nie obfitowała w ciekawsze wydarzenia. Sam statek miał jednak duże znacznie dla transportu pasażerów i turystów między Szwecją a Finlandią, a później stał się ciekawym przykładem przebudowy promu na wycieczkowiec.

Jego kariera była długa i pełna zmian nazw, właścicieli i ról. Dzięki zaangażowaniu osób prywatnych, udało się go przekształcić zarówno w statek-muzeum jak i hostel. Dzięki temu ostatni zbudowany w Skandynawii parowy statek komercyjny, już jako motorowiec został zachowany.

Źródło zdjęć: Depositphotos.com