Steam tank – amerykański parowy czołg z miotaczem ognia

Wśród wielu eksperymentalnych czołgów opracowanych podczas I wojny światowej znaleźć można sporo bardzo nietypowych konstrukcji. Jedną z nich jest Steam tank, czyli zaprojektowany w USA w 1918 roku czołg z miotaczem ognia, którego napęd stanowiły silniki parowe. Zbudowano jeden prototyp, który okazał się niepraktyczny.

Pierwsze czołgi powstały głównie po to, aby przełamać impas na froncie podczas wojny pozycyjnej. O ile teoretycznie czołgi pozwoliły na bardziej skuteczne przełamywanie pozycji wroga, sytuacja na froncie nie uległa większym zmianom. Zdając sobie z tego sprawę, amerykański generał John A. Johnson postanowił zaprojektować nowy typ bardzo ciężkiego czołgu szturmowego wyposażonego w miotacz ognia.

Jako bazę dla swojego projektu, generał Johnson wykorzystał brytyjskie czołgi romboidalne. Zaprojektował olbrzymi, 10-metrowy czołg ważący kilkadziesiąt ton, którego napęd miały stanowić silniki parowe. Wybór takiego źródła napędu podyktowany był dwoma czynnikami. Po pierwsze ówczesne silniki spalinowe miały zbyt małą moc, aby napędzić tak duży czołg, a po drugie, zainstalowany w pojeździe miotacz ognia miał być zasilany właśnie przez silnik parowy.

Aby zrealizować ambitny projekt, generał nawiązał współpracę z firmą Endicott and Johnson Shoe Company, produkującą… buty. Finansowanie zapewnił natomiast bank Phelan and Ratchesky. Proukcją napędu i montażem pojazdu miała się zająć firma Stanley Motor Carriage Company z Watertown w stanie Massachusetts. Koszt czołgu wyniósł ostatecznie 60 000 dolarów (współcześnie około 1,21 mln dolarów)

Prace nad czołgiem ruszyły na przełomie 1917 i 1918 roku, a prototyp pojazdu, który otrzymał nazwę Steam tank zaprezentowano publicznie w kwietniu 1918 roku. Czołg miał 10,6 m długości, 3,8 m szerokości i 3,2 m wysokości, a masa pojazdu wynosiła aż 50,8 tony. Napęd stanowiły dwa silniki parowe o mocy 500 KM – po jednym na każdą gąsienicę, zapewniające prędkość maksymalną 6 km/h. Dodatkowo zainstalowano niewielki silnik spalinowy o mocy 35 KM, który służył do obsługi miotacza ognia. Jako paliwo wykorzystywano naftę.

Podstawowe uzbrojenie stanowił miotacz ognia o zasięgu około 27 m. Uzbrojenie dodatkowe stanowiły cztery karabiny maszynowe kalibru 7,62 mm umieszczone w bocznych sponsonach. Załoga liczyła 8 żołnierzy. Cechą charakterystyczną pojazdu były szerokie na 60 cm gąsienice oraz kolce umieszczone z przodu, które miały zgarniać nadmiar błota z gąsienic.

Steam tank był początkowo prezentowany na różnych pokazach. Podczas jednego z takich pokazów doszło jednak do awarii na oczach widzów. Mimo to, po usunięciu usterek, czołg został wysłany do Francji w czerwcu 1918 roku. Zamierzano go przetestować w warunkach bojowych, nadając mu przy okazji nazwę własną America. Szybko okazało się, że jego wnętrze było źle zaprojektowane, a silnik spalinowy i dwa silniki parowe generują tak dużo ciepła, że obsługa pojazdu była bardzo trudna.

Również obsługa miotacza ognia była problematyczna, w związku z czym przeniesiono go z otworu z przodu kadłuba do niewielkiej, obrotowej wieżyczki na dachu nadbudówki w przedniej części pojazdu. W trakcie testów zwrócono uwagę również na fakt, że silniki parowe stwarzały ryzyko eksplozji, przez co były niebezpieczne dla samej załogi. Z powodu wszystkich problemów i olbrzymiej masy pojazdu, ostatecznie nie zdecydowano się na jego dalszy rozwój. Po próbach, dalszy los pojazdu nie jest do końca znany. Wiadomo, że w 1925 roku trafił do Aberdeen Proving Ground. Możliwe, że przetrwał do końca lat 40. o czym świadczą niektóre zdjęcia, ale ostatecznie Steam tank i tak został zezłomowany.