Krążownik lotniczy Jeanne d’Arc

Na przełomie lat 50. i 60. wraz z wzrostem znaczenia śmigłowców, francuska flota postanowiła wprowadzić do służby nowy okręt, tzw. krążownik lotniczy. Okręt otrzymał nazwę Jeanne d’Arc i pod względem ogólnej koncepcji był bardzo podobny do radzieckich okrętów typu Moskwa.

Krążownik lotniczy

Znaczenie śmigłowców znacząco wzrosło w latach 50., wraz z dopracowywaniem kolejnych konstrukcji i wzrostem ich możliwości bojowych. W przeciwieństwie do samolotów, śmigłowce nie potrzebują pasów startowych, a jedynie stosunkowo niewielkich lądowisk, w związku z czym świetnie spisują się jako wsparcie dla okrętów wojennych.

Dowództwo francuskiej floty podjęło na przełomie lat 50. i 60. decyzję o budowie okrętu wojennego, który łączyłby w sobie cechy lotniskowca przystosowanego do obsługi śmigłowców, krążownika oraz okrętu szkolnego, który wziąłby na siebie ciężar wspierania innych okrętów. Tak rozpoczęła się historia krążownika lotniczego i śmigłowcowca Jeanne d’Arc (R97).

Stępkę pod okręt położono 7 lipca 1960 roku w stoczni w Breście, wodowanie miało miejsce 30 września 1961 roku, a do służby okręt wszedł 16 lipca 1964 roku. Jeanne d’Arc miała 182 m długości i wyporność 13 270 ton. Znajdujący się za nadbudówką pas startowy miał długość 62 m. Napęd stanowiły dwie turbiny parowe o mocy 40 000 KM, zapewniające prędkość 26,5 węzła.

Uzbrojenie okrętu składało się z 4 dział kalibru 100 mm (w trakcie eksploatacji dwa zdemontowano) oraz sześciu rakiet MM-38 Exocet (zamontowane w latach 80.). Grupa lotnicza mogła składać się z maksymalnie 16 śmigłowców (znajdujący się pod pokładem hangar mieścił tylko 8 maszyn), jednak w praktyce przewożono zwykle około 7 śmigłowców różnych typów. Załoga liczyła 627 oficerów i marynarzy, a w trakcie pełnienia zadań szkoleniowych dodatkowo powiększana była o 150 kadetów.

Eksploatacja

Praktycznie od początku eksploatacji głównym zadaniem okrętu było szkolenie kadetów oraz udział w rejsach kurtuazyjnych i oficjalnych wizytach zagranicznych. Jeanne d’Arc kilkukrotnie zawitała również do polskich portów, m.in. 18 marca 1996 roku przed rozpoczęciem manewrów PASSEX’96 (przeprowadzono wówczas pierwsze lądowanie polskiego śmigłowca W-3RM Anakonda na pokładzie śmigłowcowca), oraz w 2004 roku.

Na przełomie lat 80. i 90. okręt przeszedł modernizację, w ramach której unowocześniono wyposażenie elektroniczne. Ze względu na uniwersalny charakter okrętu, w marcu 2003 roku wysłano go do Mozambiku w ramach misji humanitarnej. Po raz kolejny Jeanne d’Arc wzięła udział w podobnej misji w styczniu 2005 roku po słynnym tsunami w Indonezji.

Jedną z ciekawszych operacji, w których okręt brał udział było pojmanie 11 kwietnia 2008 roku sześciu somalijskich piratów, którzy wcześniej porwali luksusowy jacht Le Ponant. Komandosi biorący udział w operacji noszącej kryptonim Thalatine wystartowali z pokładu śmigłowcowca.

Chociaż Jeanne d’Arc nie była eksploatowana aż tak intensywnie jak wiele innych okrętów wojennych francuskiej floty, 1 września 2010 roku podjęto decyzję o wycofaniu jej z eksploatacji. Głównym powodem był wiek okrętu oraz wprowadzenie do służby nowszych, znacznie bardziej użytecznych okrętów, zwłaszcza okrętów desantowych typu Mistral.

Początkowo okręt miał zostać zachowany jako hulk, jednak ostatecznie po usunięciu wyposażenia skreślono go z listy floty w listopadzie 2010 roku, a w 2014 roku podjęto decyzję o złomowaniu, które zakończono w 2016 roku.