Rola jaką lotniskowce odegrały w trakcie II wojny światowej sprawiła, że w latach 60. nawet radziecka flota postanowiła wprowadzić do eksploatacji tego typu jednostki. Ze względu na brak doświadczenia, pierwsze konstrukcje miały niewiele wspólnego z typowymi lotniskowcami. Dopiero na przełomie lat 80. i 90. zbudowano pierwsze prawdziwe lotniskowce – były to okręty typu Kijew.
Geneza – krążowniki śmigłowcowe typu Moskwa
Radziecka flota, w przeciwieństwie do amerykańskiej i brytyjskiej zainteresowała się lotniskowcami dopiero po II wojnie światowej, przy czym na budowę pierwszych jednostek tej klasy zdecydowano się w latach 60. Główną przeszkodą, stojącą na drodze do powstania tego typu okrętów nie były jednak problemy techniczne, a niechęć władz, zwłaszcza Nikity Chruszczowa do okrętów nawodnych.
Jedynym sposobem na przezwyciężenie tej niechęci było zaprojektowanie okrętu łączącego w sobie lotniskowiec z krążownikiem rakietowym i okrętem przystosowanym do zwalczania okrętów podwodnych. Tak powstał pomysł zbudowania tzw. krążowników śmigłowcowych typu Moskwa.
Oficjalne zamówienie na 3 okręty typu Moskwa złożono w 1959 roku. Prace zlecono stoczni Floty Czarnomorskiej w Nikołajewie na Ukrainie. Stępkę pod pierwszy okręt nazwany Moskwa położono 15 grudnia 1962 roku. W 1965 roku rozpoczęto budowę drugiego okrętu o nazwie Leningrad, a w 1967 zamierzano rozpocząć prace nad trzecim okrętem.
Krążowniki typu Moskwa miały wyporność 17 000 ton i 196 m długości. Napęd stanowiły dwie turbiny parowe o mocy 100 000 KM, zapewniające prędkość 31 węzłów i zasięg 26 000 km przy prędkości 12 węzłów. Uzbrojenie dostosowano do roli, jaką miały pełnić okręty, czyli zwalczania okrętów podwodnych. Składało się ono z dwóch wyrzutni rakiet woda-powietrze SA-N-3 Goblet, dwóch podwójnych armat kalibru 57 mm, wyrzutni pocisków do zwalczania okrętów podwodnych typu SUW-N-1, dwóch wyrzutni rakiet typi RBU-6000 ASW, 10 wyrzutni torped kalibru 533 mm i 18 śmigłowców typu Kamow Ka-25. Załoga liczyła 850 marynarzy.
Ostatecznie do eksploatacji weszły dwie jednostki, które wykorzystywano do połowy lat 90.. Ich eksploatacja wykazała wiele wad projektowych, spowodowanych przede wszystkim brakiem doświadczenia w budowie okrętów tego typu. Przede wszystkim problemem była stabilność okrętów w trakcie rejsów po wzburzonym morzu.
Mimo to Moskwa i Leningrad pozwoliły na zdobycie doświadczenia, potrzebnego do budowy pełnowartościowych lotniskowców.
| Nazwa | Stępka | Wodowanie | Wejście do służby | Los |
| Moskwa | 15 grudnia 1962 roku | 14 stycznia 1965 roku | 25 grudnia 1967 roku | Zezłomowany w stoczni Alang w 1997 roku |
| Leningrad | 15 stycznia 1965 roku | 31 lipca 1969 roku | 2 czerwca 1969 roku | Zezłomowany w Grecji w 1995 roku |
| Kijów | grudzień 1967 roku | – | – | Budowa przerwana w 1969 roku |
