Hawker Tornado – zapomniany następca Hurricana

Krótko po wprowadzeniu do służby Hawkera Hurricane, zakłady Hawkera rozpoczęły prace nad jego następcą. Powstały dwie linie maszyn – Hawker Type N i Hawker Type R, różniące się silnikami i szczegółami konstrukcji. Ostatecznie Type N wszedł do produkcji seryjnej jako Hawker Typhoon, a Type R doprowadził do powstania zapomnianego, prototypowego Hawkera Tornado.

Geneza

Chociaż Hawker Hurricane w momencie wejścia do służby był całkiem udaną i nowoczesną konstrukcją, zakłady Hawkera wiedziały, że przyszłość należy do lepiej uzbrojonych i szybszych maszyn. Krótko po wejściu Hurricana do służby, rozpoczęto więc prace nad jego następcą. Początkowo prace prowadzone były z własnej inicjatywy zakładów, jednak po zaprezentowaniu wstępnych założeń, Air Ministry przygotowało specyfikację F.18/37 dla nowego myśliwca.

Hawker Hurricane Mk I

Zakładana ona budowę jednomiejscowego, ciężkiego myśliwca przechwytującego, uzbrojonego w 12 karabinów maszynowych kalibru 7,7 mm (lub 4 działek kalibru 20 mm, w zależności od wersji), mogącej osiągnąć prędkość maksymalną 644 km/h i pułap 10 700 m. Według specyfikacji, samolot miał być wykorzystywany do przechwytywania ciężkich myśliwców eskortowych przeciwnika, oraz do atakowania bombowców.

Prace nad maszyną ruszyły natychmiast i od początku prowadzone były w ramach dwóch oddzielnych projektów. Każdy z nich zakładał wykorzystanie podobnego kadłuba, oraz zupełnie różnych silników. Pierwsza z maszyn rozwijana była w ramach programy Typu N (silnik Napier Sabre II), a druga w ramach programy Type R (silnik Rolls-Royce Vulture). Oficjalnie zamówienie na prototypy wpłynęło 3 marca 1938 roku. Miały powstać cztery maszyny, po dwie każdego typu.

Hawker Tornado (P5219)

Zapomniana rywalizacja

Chociaż oba projekty były realizowane równocześnie w tych samych zakładach, były wobec siebie konkurencyjne. Początkowo najsprawniej szły próby wersji Type R, z silnikiem Vulture. Pierwszy prototyp tej wersji wzbił się w powietrze 6 października 1939 roku. Początkowo podczas lotów wykryto liczne wady techniczne i konstrukcyjne, które należało rozwiązać zanim maszyna rozpoczęłaby dalsze próby.

W trakcie prac zmieniono również wygląd samolotu, zwłaszcza wlotów powietrza (początkowo obudowa silnika była identyczna jak w Hurricanie) oraz owiewki kabiny. Drugi prototyp myśliwca ukończono z opóźnieniem dopiero pod koniec 1940 roku, a jego oblot mial miejsce 5 grudnia. Wersja ta była przystosowana do uzbrojenia w 4 działka kalibru 20 mm (prawdopodobnie żaden z prototypów nigdy nie otrzymał uzbrojenia). W tym czasie Air Ministry zamówiło wstępnie od 500 do 1960 maszyn (źródła nie są zgodne, głównie z powodu równoległych prac nad Typhoonem).

Hawker Tornado (P5224)

Samolot zbudowany według projektu Type R otrzymał nazwę Hawker Tornado, natomiast powstający równolegle prototyp Type N otrzymał nazwę Hawker Typhoon. Tornado miał 10 m długości i 12,8 m rozpiętości skrzydeł. Maksymalna masa startowa wynosiła 4318 kg, a napęd stanowił silnik Rolls-Royce Vulture V (pierwszy prototyp do grudnia 1940 używał silnika Vulture II) o mocy 1760 KM. Zapewniał on prędkość maksymalna 641 km/h.

Próby maszyn prowadzone były bardzo powoli, ponieważ wraz z upadkiem Francji, Air Ministry nakazało wszystkim zakładom produkcyjnym skupić się na pracach nad najważniejszymi, już wykorzystywanymi bojowo maszynami (dotyczyło to zwłaszcza myśliwców Supermarine Spitfire i Hawker Hurricane). Nie zabroniono prac badawczych, pod warunkiem, że nie wpływałyby one na produkcję wspomnianych maszyn.

Hawker Tornado (P5224)

Dopiero w 1941 roku sytuacja na froncie pozwoliła na przyśpieszenie prac. Niestety w lipcu 1941 roku firma Rolls-Royce zdecydowała się na wstrzymanie prac nad silnikami serii Vulture. Głównym powodem były problemy techniczne, których nie udało się wyeliminować w silnikach montowanych w samolotach Avro Manchester. Dodatkowo, Rolls-Royce wolał skupić się na silnik Merlin, które nie sprawiały tyle problemów i dysponowały podobnymi osiągami. Warto jednak dodać, że silniki montowane w prototypach Tornado nie sprawiały większych problemów.

Hawker kontynuował prace nad Tornado do końca roku, jednak ostatecznie projekt zamknięto, a zamówienie wycofano. Do zakończenia prac powstały dwa prototypy z silnikami Vulture (P5219 i P5224), prototyp z silnikiem gwiazdowym Bristol Centaurus C.E.4S (HG641) – z powodu problemów z silnikiem nie rozwijano tej wersji dalej, oraz jeden produkcyjny Tornado z silnikiem Vulture (R7936). Wszystkie maszyny zostały po 1944 roku zmagazynowane i następnie zezłomowane.

Hawker Tornado (P5224)

Chociaż projekt Hawkera Tornado został skasowany, do produkcji wprowadzono ostatecznie Hawkera Typhoona. Wizualnie obie maszyny są do siebie bardzo podobne, jednak różniły się szczegółami konstrukcji, napędem, a w późniejszym czasie kształtem owiewki kabiny.