Wołczańsk to niewielkie miasteczko w obwodzie swierdłowskim w Rosji, znajdujące się 2105 km na wschód od Moskwy i 452 km na północ od Jekaterynburg. Niegdyś duża metropolia, dzisiaj miasto liczy zaledwie 8500 mieszkańców i wyróżnia się tym, że jest najmniejszym miastem w Rosji z własną linią tramwajową.
Historia Wołczańska sięga połowy XIX wieku, kiedy na pojawili się w tym rejonie pierwsi osadnicy. Pod koniec XIX wieku niewielka miejscowość zaczęła się powiększać, ponieważ w jej pobliżu znaleziono złoża węgla. Przez kolejne lata osada rozrastała się, a największy rozwój przeżyła podczas II wojny światowej, kiedy zintensyfikowano wydobycie węgla brunatnego dla pobliskiej elektrociepłowni.
Tramwaj KTM-5 w Wołczańsku (fot. Oleg NT/Wikimedia Commons)
Podczas wojny do miasta sprowadzano niemieckich jeńców, którzy pracowali w kopalniach i przy rozbudowie infrastruktury. Pozostali oni w rejonie Wołczańska przez kolejnych kilkadziesiąt lat. W 1956 roku osadę oficjalnie przekształcono w miasto.W tym czasie liczba mieszkańców sięgnęła 36 000.
W 1951 roku podjęto decyzję o zbudowani uw mieście linii tramwajowej. Jej pierwszy fragment oficjalnie uruchomiono 31 grudnia 1951 roku. W kolejnych latach zbudowano jeszcze dwie linie. Jedna przebiegała przez samo miasto, zapewniając możliwość przemieszczania się z jednej części miasta do drugiej. Kolejna linia łączyła miasto z pobliską kopalnią, a trzecia, uruchomiona w 1953 roku biegła do miasta Karpińsk.
Zajezdnia tramwajowa w Wołczańsku (fot. Oleg NT/Wikimedia Commons)
W kolejnych latach liczba mieszkańców w mieście zaczęła jednak szybko spadać, ponieważ dawni jeńcy stopniowo wracali do Niemiec, a produkcja węgla w rejonie przenosiła się do innych kopalni. 22 kwietnia 1965 roku zamknięto linię łączącą Wołczańsk z Karpońskiem, a jej fragment rozebrano, ponieważ przeszkadzała podczas operacji przetransportowania koparki wielonaczyniowej z jednej kopalni do drugiej.
W 1994 roku zamknięto linię do pobliskiej kopalni, ponieważ doszło do kradzieży kabli elektrycznych, a władz nie było stać na naprawy. Opłacalność linii również pozostawiała wiele do życzenia. W tym czasie liczba mieszkańców miasta spadła do nieco ponad 10 000, w związku z czym zachowano tylko jedną główną linię tramwajową, która cały czas pozostaje w użyciu (7 listopada 2020 roku trasę czasowo zamknięto z powodu remontu torowisk).
Tramwaj KTM-19 w Wołczańsku (fot. Oleg NT/Wikimedia Commons)
Obecnie w Wołczańsku mieszka 8500 osób. W normalnym ruchu tramwaj kursuje co godzinę 1 wykorzystywane są dwa pojazdy. Według dostępnych informacji, w mieście znajduje się 5 tramwajów – dwa KTM-5 i po jednym KTM-8M, KTM-19KT i 71-402 SPEKTR. Pozostałości tramwaju MTW-82 wykorzystywane są natomiast jako magazyn. Ze względu na niewielką liczbę mieszkańców, Wołczańsk uznawany jest za najmniejsze miasto w Rosji, które ma własną linię tramwajową.
