Yokosuka B4Y – ostatni dwupłatowy bombowiec japońskiej floty

Zaprojektowany w 1935 roku bombowiec Yokosuka B4Y nie był specjalnie udaną konstrukcją, ani nie osiągnął żadnych sukcesów bojowych. Był to jednak ostatni dwupłatowy bombowiec japońskiej floty, bazujący na lotniskowcach.

Historia tego bombowca sięga 1932 roku i zamówienia japońskiej floty na nowy pokładowy bombowiec, które złożono równolegle do zakładów Aichi, Mitsubishi i Nakajima. Zbudowane prototypy nie spełniły oczekiwań wojskowych, w związku z czym w 1934 roku przygotowano nową specyfikację. Nowa maszyna miała zastąpić używane od 1933 roku bombowce Yokosuka B3Y, które uznano za całkowicie przestarzałe.

Prace nad nową maszyną rozpoczął zespół pod kierownictwem Sanae Kawasaki, działający w Arsenale Lotnictwa Morskiego w Yokosuce. Od początku zakładano, że maszyna powinna być tania w produkcji, ponieważ równocześnie prowadzono już prace nad o wiele nowocześniejszymi konstrukcjami, które miały wejść do służby pod koniec lat 30. Nowa maszyna otrzymała oznaczenie Yokosuka B4Y.

Zbudowano łącznie 5 prototypów, różniących się zastosowanymi silnikami. W pierwszej maszynie, która została oblatana w 1935 roku zastosowano dwunastocylindrowy, chłodzony cieczą silnik Hiro Type 91 o mocy 750 KM. Dwa kolejne prototypy otrzymały dziewięciocylindrowe, chłodzone powietrzem silniki Nakajima Kotobuki o mocy 640 KM. Ostatnie dwa prototypy otrzymały również dziewięciocylindrowe, chłodzone powietrzem silniki gwiazdowe Nakajima Hikari-2 o mocy 840 KM.

To właśnie na bazie ostatnich dwóch prototypów przygotowano konfigurację maszyn seryjnych, których produkcję rozpoczęto w 1937 roku równolegle w zakładach Nakajima i Mitsubishi, a później również w zakładach wojskowych w mieście Hiro.

Łącznie zbudowano oprócz 5 prototypów, 200 maszyn seryjnych, z których większość przydzielono do grup lotniczych operujących z lotniskowców Akagi, Hōshō, Kaga, Ryūjō, Sōryū i Unyō. Po raz pierwszy B4Y użyto bojowo w grudniu 1937 roku. W 1940 roku bombowce te zaczęto jednak stopniowo wycofywać i zastępować maszynami typu Nakajima B5N. Wycofywane samoloty wykorzystywano do zadań szkoleniowych. Jedynie na lotniskowcu Hōshō bombowce te wykorzystywano do 1942 roku. Jako ciekawostkę warto dodać, że bombowiec B4Y z lotniskowca Hōshō wykonał podczas bitwy o Midway, 5 czerwca 1942 roku zdjęcia płonącego wraku lotniskowca Hiryū.

Bombowce Yokosuka B4Y miały 10 m długości i 15 m rozpiętości skrzydeł oraz maksymalną masę startową około 3600 kg. Napęd stanowił dziewięciocylindrowy, chłodzony powietrzem, gwiazdowy silnik Nakajima Hikari-2 o mocy 700-840 KM. Zapewniał on prędkość maksymalną 278 km/h i zasięg 1575 km. Uzbrojenie samolotów składało się z pojedynczego karabinu maszynowego kalibru 7,7 mm na ruchomej podstawie oraz ładunku bomb o masie 500 kg, lub jednej torpedy o masie 800 kg. Załoga liczyła 3 osoby – pilot, nawigator, radiooperator/strzelec pokładowy.