Wrota Piekieł – płonący krater w Derweze w Turkmenistanie

W 1971 roku radziecka ekspedycja geologiczna szukająca złóż ropy dotarła w pobliże wioski Derweze na pustyni Kara-kum w Turkmenistanie. Rejon ten uznawano za bogaty w złoża ropy, w związku z czym rozpoczęto próbne wiercenia. Zamiast znalezienia złóż ropy, geolodzy stworzyli jednak „Wrota Piekieł”.

Nie ma jednoznacznych informacji o tym jak powstał płonący krater w Turkmenistanie. Żadne dostępne dokumenty archiwalne nie podają jednoznacznych informacji. Za najbardziej prawdopodobną teorię na temat jego powstania uznaje się prowadzone w latach 70. badania złóż gazu na pustyni Kara-kum.

Jedna z radzieckich ekspedycji rozpoczęła próbne wiercenia na pustyni Kara-kum w Turkmenistanie w 1971 roku. Krótko po rozpoczęciu prac dowiercono się do podziemnej jaskini wypełnionej gazem ziemnym. Doszło do ulotnienia olbrzymiej ilości gazu, a cały obóz wraz z platformą wiertniczą zapadł się pod ziemię.

W miejscu obozu powstała głęboka na 25 m i mająca 70 m średnicy dziura, z której cały czas ulatniał się gaz z miejscowych złóż. Radzieccy naukowcy uznali, że trujący gaz zagraża okolicznym mieszkańcom, dlatego podjęli decyzję o podpaleniu ulatniającego się gazu, aby wypalić złoże, którego i tak nie dało się eksploatować. Nie wiadomo dlaczego nie zdecydowali się na zasypanie krateru. Pożar miał wypalić gaz ciągu kilku tygodni, ale naukowcy przeliczyli się, ponieważ… płonie do dnia dzisiejszego.

Olbrzymi, płonący od lat krater przez lata nie był dostępny dla osób postronnych z powodu swojego położenia. Po rozpadzie ZSRR sytuacja uległa zmianie. Miejscowość Derweze znalazła się na terytorium Turkmenistanu, a dostęp do krateru stał się łatwiejszy. Okoliczni mieszkańcy, którzy wiedzieli o obecności płonącego krateru nadali mu nazwę „Wrota Piekieł”. Z czasem informacje o nim zaczęły się rozpowszechniać, co przyciągnęło licznych turystów i naukowców, którzy chcieli zobaczyć na własne oczy płonący od dziesięcioleci krater.

Z czasem liczba turystów wzrosła do tego stopnia, że w pobliżu zaczęła powstawać infrastruktura turystyczna, w tym pola kempingowe. Turystów nie odstraszał specyficzny i nieprzyjemny zapach ulatniającego się z krateru gazu. Kolejne ekspedycje badały krater i całą okolicę, dzięki czemu okazało się, że znajdujące się pod kraterem złoże gazu ma olbrzymie rozmiary. Ślady gazu zauważono w wielu innych miejscach, zarówno w jaskiniach jak i kraterach. Co ciekawe, niektóre z nich są zalane wodą, dzięki czemu można zaobserwować bąbelki ulatniającego się gazu.

Władze Turkmenistanu od lat rozważały podjęcie różnych działań w celu zabezpieczenia krateru. Mimo podpalenia ulatniającego się gazu, wytwarzane opary dalej są szkodliwe dla okolicznych mieszkańców i środowiska. W 2010 roku po raz pierwszy zaczęto głośno mówić o zgaszeniu ognia i zasypaniu krateru. W 2013 roku na dno krateru po raz pierwszy zszedł człowiek. Dokonał tego George Kourounis, który przeprowadził ekspedycję badawczą na dno krateru, sponsorowaną przez National Geographic.

Mimo upływu lat władze Turkmenistanu nie zasypały krateru. Mimo podejmowanych debat, nie podjęto żadnych działań. Fakt, że ogień płonie wewnątrz krateru od tak dawna oznacza, że gaz ulatnia się z olbrzymiego złoża, które nadawałoby się do eksploatacji. Najpierw trzeba jednak zabezpieczyć palący się krater, aby zminimalizować ryzyko dalszych pożarów i eksplozji. Do czasu zabezpieczenia płonącego krateru, pozostaje on atrakcja turystyczną, przyciągającą ludzi z całego świata.

Źródło zdjęć: Depositphotos.com