Wieża ciśnień w Vukovar – symbol wojny o niepodległość Chorwacji

W mieście Vukovar nad Dunajem, w północno-wschodniej części Chorwacji znajduje się 50-metrowa, zrujnowana wieża ciśnień. Jest ona jednym z najważniejszych symboli krwawych walk podczas 87-dniowego oblężenia miasta w 1991 roku.

Wieża została zaprojektowana przez firmę Plan d.o.o. i zbudowana przez Hidrotehna Zagreb d.o.o. w 1968 roku. Konstrukcja ma 50,3 m wysokości i pojemność 2200 m³ wody. Na szczycie wieży znajdowała się również restauracja zapewniająca wspaniały widok na całą okolicę. Samo miasto Vukovar było spokojną miejscowością z licznymi zabytkami, zamieszkaną przez Chorwatów, Serbów i wiele innych grup etnicznych.

Wieża ciśnień w Vukovar przed wojną

Po wybuchu wojny o niepodległość Chorwacji w marcu 1991 roku, miasto szybko znalazło się na linii frontu. 25 sierpnia liczące około 36 tys. żołnierzy siły jugosłowiańskie i serbskie rozpoczęły trwające 87 dni oblężenie miasta. W tym czasie siły obrońców liczyły około 1800 żołnierzy chorwackiej Gwardii Narodowej, policjantów i ochotników. Ich uzbrojenie składało się z lekkiej broni, podczas gdy atakujące ich oddziały dysponowały ciężkim sprzętem.

W trakcie walk miasto zostało doszczętnie zniszczone. Przyjmuje się, że Vukovar było pierwszym całkowicie zniszczonym miastem od czasu II wojny światowej. W walkach zginęło 879 obrońców, a 777 zostało rannych. Ponadto zginęło 1131 mieszkańców, a kolejnych 31 tys. zostało wysiedlonych bądź zmuszonych do ucieczki. Atakujący stracili około 1103 zabitych i 2500 rannych. Po zajęciu miasta, doszło również do czystek etnicznych. Ostatecznie obrona miasta upadła 18 listopada 1991 roku.

Wieża ciśnień w Vukovar około 2016 roku (fot. Wikimedia Commons)

Po zakończeniu walk, zrujnowane miasto znalazło się w rękach serbskich i dopiero w 1998 roku zostało pokojowo przekazane Chorwacji. Od tego czasu rozpoczął się powolny proces odbudowy tego niegdyś pięknego miasta. Obecnie wiele śladów walk zostało już usuniętych, ale niektóre dalej czekają na remont i odbudowę.

Będąca niegdyś ważnym punktem miasta wieża ciśnień została bardzo poważnie uszkodzona. Niektóre źródła twierdzą, że została trafiona około 600 pociskami różnego kalibru. W trakcie powojennej odbudowy miasta planowano przywrócić wieżę do dawnego stanu, ale ostatecznie władze uznały, że lepiej będzie zostawić ją jako pomnik. W 2017 roku rozpoczęto prace mające na celu przystosowanie wieży i jej okolic do zwiedzania.

Obecnie wieża ciśnień w Vukovar pozostaje jednym z najważniejszych symboli krwawych walk o miasto, jakie miały miejsce w 1991 roku, oraz bohaterstwa obrońców, którzy mimo przewagi atakujących, starali się obronić swoje miasto.