W latach 50. nastąpił gwałtowny rozwój technologii budowy okrętów podwodnych. Amerykanie jako pierwsi wprowadzili do służby okręt podwodny o napędzie atomowym, ale to Rosjanie pierwsi wprowadzili do służby okręt uzbrojony w pociski balistyczne z głowicami nuklearnymi. Pierwszym amerykańskim okrętem uzbrojonym w pociski balistyczne był USS George Washington (SSBN-598) o napędzie atomowym, zbudowany w 1959 roku.

Geneza

Pierwszym amerykańskim okrętem podwodnym o napędzie atomowym był USS Nautilus (SSN-571) wprowadzony do służby w 1954 roku. Jednostka była jednak prototypem jednostki myśliwskiej, a nie nosiciela pocisków. Równolegle z pracami nad okrętem prowadzono próby kilku typów pocisków manewrujących, które mogły być wyposażone w głowice jądrowe. Ostatecznie do uzbrojenia w 1955 roku wprowadzono system pocisków manewrujących SSM-N-8 Regulus. Broń ta chociaż przyniosła duży skok możliwości ofensywnych amerykańskich okrętów podwodnych, nie była pozbawiona wad.

Wodowanie USS George Washington
Wodowanie USS George Washington

Pociski Regulus miały zasięg 926 km, a ich odpalenie wiązało się z dosyć skomplikowana procedurą startową. Szukano więc sposobu na zastąpienie ich bardziej skutecznymi pociskami balistycznymi. W tym samym czasie w ZSRR prowadzono prace nad instalacją w ramach testów pocisków balistycznych z głowicami nuklearnymi na pokładzie okrętów podwodnych projekt 611 (NATO Zulu). Punktem zwrotnym było jednak opracowanie okrętów podwodnych projektu 629 (NATO Golf). Były to pierwsze zaprojektowane od podstaw okręty uzbrojone w pociski balistyczne z głowicami nuklearnymi. Pierwszy z okrętów tego typu wszedł do służby w 1958 roku.

Amerykanie zdawali sobie sprawę z postępu prac nad nowymi pociskami w ZSRR. W związku z tym równolegle z budową okrętów projektu 629, w USA rozpoczęto prace nad własnym podwodnym nosicielem pocisków balistycznych. Jego uzbrojeniem miał stać się pocisk balistyczny UGM-27 Polaris, przystosowany do odpalania z pokładu zanurzonego okrętu podwodnego (SLBM). O ile prace nad pociskiem ruszyły oficjalnie w 1956 roku, potrzebny był jeszcze sam okręt.

Prototyp

W celu przyśpieszenia prac nad okrętem, dowództwo US Navy podjęło decyzję o wykorzystaniu planów już budowanych okrętów podwodnych typu Skipjack. W niektórych opracowaniach pojawiają się informacje, że wykorzystano podzespoły dla budowanego USS Scorpion (SSN-589), jednak nie ma potwierdzeniach tych informacji. Bardziej prawdopodobne jest wykorzystanie planów części dziobowej i rufowej jednostki tego typu. Połączono je z zaprojektowaną od podstaw częścią środkową kadłuba, w której umieszczono 16 wyrzutni pocisków Polaris.

USS George Washington
USS George Washington

Dzięki temu prace szły szybko, więc po oficjalnym zamówieniu 31 grudnia 1957 roku,  już 1 listopada 1958 roku położono stępkę pod pierwszy, prototypowy okręt, który otrzymał nazwę USS George Washington (SSBN-598). Budowano go w stoczni General Dynamics Electric Boat. Wodowanie miało miejsce 9 czerwca 1959 roku, a do służby jednostka weszła 30 grudnia 1959 roku.

USS George Washington miał 116 m długości i wyporność 6888 ton pod wodą, oraz 6019 ton na powierzchni. Jego napęd stanowił reaktor atomowy S5W PWR zasilający dwie turbiny parowe o mocy 15 000 KM. Zapewniały one prędkość maksymalną 20 węzłów na powierzchni i 25 węzłów pod wodą. Zasięg, jak przystało na okręt o napędzie atomowym uzależniony był tylko od zapasów na pokładzie. Załoga liczyła 120 oficerów i marynarzy w dwóch zespołach – złotym i niebieskim, z których jeden przebywał na pokładzie okrętu, a drugi w porcie. Załogi wymieniały się w trakcie krótkich pobytów w porcie w celu pobrania zaopatrzenia. Uzbrojenie składało się z 6 wyrzutni torped kalibru 533 mm oraz 16 wyrzutni pocisków balistycznych UGM-27 Polaris A1/A3.

Przełomowy moment

Po wejściu formalnie do służby pod koniec 1959 roku, USS George Washington rozpoczął próby morskie i szkolenie załogi. Ostatecznie 28 czerwca 1960 roku okręt pobrał z Cape Canaveral na Florydzie dwa (według niektórych źródeł trzy) pociski balistyczne, z którymi udał się na morski poligon rakietowy, gdzie miało nastąpić ich pierwsze próbne wystrzelenie.

USS George Washington
USS George Washington

Testowe odpalenie miało miejsce 20 lipca 1960 roku, a o godzinie 12:39 lokalnego czasu dowódca okrętu przekazał meldunek prezydentowi Dwightowi Eisenhowerowi o treści From out of the deep to target. Perfect. (pol. Polaris – z głębin do celu. Perfekcyjnie), potwierdzające pozytywny wynik próby. Z powodu drobnych problemów technicznych wystrzelenie pozostałych pocisków zostało przesunięte o dwie godziny. Ostatecznie kolejne wystrzelenia również przebiegły pomyślnie.

Przez kolejne miesiące kontynuowano próby okrętu, aby przygotować go do wejścia do regularnej służby w ramach patroli bojowych. Już 30 lipca wystrzelono kolejne dwa pociski. W tym samym czasie kończono budowę kolejnych 4 okrętów podwodnych typu George Washington, nieznacznie różniących się konstrukcją od pierwowzoru. Wszystkie weszły do służby w 1960 i 1961 roku, zastępując natychmiast okręty uzbrojone w pociski Regulus.

Odpalenie pocisku Polaris
Odpalenie pocisku Polaris

Dalszy los USS George Washington

Próby USS George Washington zakończono 30 sierpnia 1960 roku, po czym okręt przeszedł stosowne naprawy eksploatacyjne i 28 października wyruszył do Naval Weapons Station w Charleston, gdzie załadowano na pokład pełen komplet 16 pocisków Polaris. Równocześnie nastąpiła wymiana załogi złotej na niebieską, a 15 listopada 1960 roku okręt rozpoczął pierwszy operacyjny patrol bojowy z bronią nuklearną na pokładzie.

Patrol zakończył się 21 stycznia 1961 roku. Po powrocie do portu ponownie przeprowadzono niezbędne naprawy, uzupełniono zapasy i już 14 lutego okręt wyruszył w kolejny patrol bojowy. W 1970 roku nastąpiło pierwsze uzupełnienie paliwa w reaktorze, a do tego czasu okręt przebył dystans 100 000 mil morskich (190 000 km). Po uzupełnieniu paliwa USS George Washington został przeniesiony z Atlantyku na Pacyfik, gdzie kontynuował patrole bojowe.

USS George Washington
USS George Washington

9 kwietnia 1981 roku podczas jednego z patroli u wybrzeży Japonii doszło do przypadkowego zderzenia okrętu z japońskim statkiem towarowym Nissho Maru. Amerykańska jednostka wynurzyła się po uderzeniu i w gęstej mgle zauważyła odpływający japoński statek. Następnie okręt zanurzył się i wrócił do portu w celu przeprowadzenia stosownych napraw. Załoga nie wiedziała, że po 15 minutach od zderzenia Nissho Maru zatonął. Uratowano 13 z 15 członków załogi.

Wydarzenie to wywołało kryzys dyplomatyczny między Japonią a USA, głównie z powodu faktu przebywania amerykańskiej jednostki na japońskich wodach bez wiedzy Japonii. Raport z śledztwa przeprowadzonego po wypadku wykazał, że załogi obu jednostek popełniły liczne błędy, przez co doszło do zbiegu czynników, które doprowadziły do katastrofy.

USS George Washington
USS George Washington

Dalsza kariera okrętu przebiegała już spokojnie, ponieważ podjęto decyzję o usunięciu z jego pokładu pocisków balistycznych, a sam okręt przekształcono w jednostkę myśliwską. W tej roli eksploatowano go do 24 stycznia 1985 roku. Następnie 30 kwietnia 1986 roku okręt skreślono z listy floty i przekazano do dalszej dyspozycji jednostce odpowiedzialnej za utylizację atomowych okrętów podwodnych. Proces demontażu USS George Washington trwał do 30 września 1998 roku. Z całej jednostki zachowano jedynie kiosk, który umieszczono przed Submarine Force Library and Museum w Groton w stanie Connecticut. Podczas swojej służby okręt odbył 55 patroli bojowych z pociskami nuklearnymi.

Co ciekawe, pozostałe okręty typu George Washington wycofano wcześniej i również zezłomowano. Ich bezpośrednim następcą były okręty typu Ethan Allen, które… eksploatowano równolegle. Dopiero w 1981 roku do służby weszły jednostki typu Ohio, które cały czas pozostają w eksploatacji.

USS George Washington
USS George Washington

Podsumowanie

USS George Washington był przełomową jednostką zarówno w USA jak i ma świecie. Nie dość, że był to pierwszy amerykański okręt podwodny uzbrojony w pociski balistyczne z głowicami nuklearnymi, to dodatkowo posiadał znacznie większą siłę ognia niż odpowiednie jednostki wprowadzane wówczas do służby w ZSRR. Z czasem możliwości amerykańskich, rosyjskich ale i francuskich oraz brytyjskich okrętów stały się takie same lub podobne.

Tym co wyróżniało amerykański okręt było przede wszystkim zmienienie podejścia do odstraszania nuklearnego. Od momenty wprowadzenia do służby okrętów typu George Washington Amerykanie uzyskali możliwość utrzymywania w gotowości przez cały czas pozostających w ukryciu okrętów z uzbrojeniem nuklearnym, które mogą odpowiedzieć na ewentualny atak, będąc poza zasięgiem potencjalnego uderzenia wyprzedzającego.

Kolejną ważną kwestią jest fakt, żer okręty te znacząco wpłynęły na rozwój amerykańskiego triady nuklearnej. Szacuje się, że obecnie w USA służbie są 264 pociski balistyczne UGM-133 Trident II D5 z głowicami nuklearnymi, stanowiące uzbrojenie 14 okrętów podwodnych typu Ohio.

USS George Washington
USS George Washington

Discover more from SmartAge.pl

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Wspieraj SmartAge.pl na Patronite
Udostępnij.