USS Franklin (CV-13) – zapomniany weteran

Lotniskowce typu Essex były wołami roboczymi amerykańskiej floty podczas II wojny światowej, uczestnicząc w większości najważniejszych bitew z udziałem lotniskowców. Wśród 24 zbudowanych okrętów, USS Franklin (CV-13) wyróżnił się jako lotniskowiec, który doznał największych uszkodzeń ze wszystkich amerykańskich lotniskowców, ale nie zatonął.

Eksploatacja podczas II wojny światowej

Stępkę pod USS Franklin położono 7 grudnia 1942 roku, wodowanie miało miejsce 14 października 1943 roku, a do służby okręt wszedł 31 stycznia 1944 roku. Był to piąty lotniskowiec typu Essex, w związku z czym należał do pierwszej serii projektowej (tzw. krótkokadłubowej). Okręt miał 265,8 m długości i wyporność maksymalną 36 960 ton. Napęd zapewniały 4 turbiny parowe o mocy 150 000 KM, zapewniające prędkość maksymalną 33 węzłów i zasięg 14 100 mil morskich (26 100 km) przy prędkości 20 węzłów.

USS Franklin (CV-13)

Okręt dysponował grupą lotniczą mogącą składać się z 91-103 samolotów różnych typów. Uzbrojenie obronne Franklina składało się z czterech podwójnych i czterech pojedynczych dział kalibru 127 mm, 8 poczwórnych działek kalibru 40 mm i 46 pojedynczych działek kalibru 20 mm. Lotniskowiec posiadał opancerzenie o grubości 64-102 mm w pasie burtowym, 38 mm na pokładzie, 64 mm na pokładzie hangarów oraz 102 mm na grodziach. Załoga liczyła około 2600 oficerów i marynarzy,

Od początku zakładano, że USS Franklin będzie operował na Pacyfiku. Po zakończeniu prób, w czerwcu 1944 roku lotniskowiec został wysłany w rejon wysp Bonin, aby wspierać działania na Marianach. Okręt uczestniczył w licznych operacjach, głównie wspierania oddziałów lądowych. W październiku okręt wziął udział w działaniach w rejonie wyspy Leyte, a jego samoloty uczestniczyły w ataku na japońskie pancerniki, wśród których znalazł się Musashi.

USS Franklin (CV-13)

30 października okręt został uszkodzony przez kamikadze, który przebił się przez obronę przeciwlotniczą i uderzył w pokład startowy. Zginęło 56 marynarzy, a 60 zostało rannych. Mimo uszkodzeń, po zaledwie 76 minutach naprawiono pokład i wznowiono operacje lotnicze. Kolejne miesiące okręt spędził na naprawach uszkodzeń i zadaniach szkoleniowych.

Atak z 19 marca 1945 roku

W marcu 1945 roku USS Franklin pod dowództwem kapitana Leslie E. Gehresa został wysłany w rejon wysp Japońskich. Okręt znalazł się około 80 km od wybrzeża, kiedy 19 marca został zaatakowany przez pojedynczy bombowiec nurkujący Yokosuka D4Y albo Aichi D3A Val, który lecąc w chmurach śledził amerykańskie samoloty powracające z misji nad terytorium Japonii.

USS Franklin (CV-13) po ataku 19 marca 1945 roku

Bombowiec zrzucił dwie, prawdopodobnie 250-kilogramowe bomby, które trafiły w pokład i przebiły go. Pierwsza wpadła do hangaru, a druga przebiła się przez dwa pokłady zanim eksplodowała. Ze względu na to, że na pokładzie znajdowało się bardzo dużo samolotów, które przygotowywano do startu, a w hangarach uzbrajano kolejne, pożary wywołane eksplozjami bomb szybko ogarnęły samoloty oraz zbiorniki paliwa.

W ciągu kilku minut przez okręt przetoczyła się fala eksplozji samolotów wraz z przenoszonym przez nie uzbrojeniem. Szacuje się, że eksplodowało od 13 do 16 ton uzbrojenia, oraz 31 samolotów i rufowe zbiorniki paliwa lotniczego. Wiele przegotowywanych samolotów uzbrojonych było w rakiety Tiny Tim posiadające głowice bojowe o masie 67,4 kg. O ile w przypadku maszyn stojących na pokładzie w momencie zapłonu, rakiety wylatywały w powietrze i wpadały do wody, tak w przypadku maszyn stojących w hangarach pociski uderzały w ściany hangaru, często odbijając się od nich przed eksplozją.

USS Franklin (CV-13) po ataku 19 marca 1945 roku

Skala zniszczeń była olbrzymia. Kilkuset członków załogi zginęło natychmiast, a kolejni w trakcie walki o uratowanie okrętu. Wielu marynarzy musiało ratować się skokiem do wody, aby nie zginąć w pożarach. Okręt utracił napęd i łączność, ale znajdujące się w pobliżu niszczyciele i krążowniki natychmiast ruszyły na pomoc. Znajdujące się w powietrzu samoloty z Franklina lądowały natomiast na innych lotniskowcach wchodzących w skład grupy uderzeniowej, chociaż aby było to możliwe, kilka maszyn musiało zostać zrzuconych z pokładów, aby zrobić miejsce dla dodatkowych samolotów.

Pozbawiony napędu okręt zaczął się przechylać na burtę, głównie z powodu wody używanej do gaszenia pożarów. Mimo to, po kilku godzinach udało się opanować sytuację. Według wielokrotnie aktualizowanych raportów, w wyniku ataku z 19 marca zginęło 807 marynarzy a 487 zostało rannych. W walce o uratowanie okrętu brało udział prawdopodobnie 704 członków załogi, którzy zostali później określeni jako członkowie “Big Ben 704 Club”.

USS Franklin (CV-13) po ataku 19 marca 1945 roku

Po opanowaniu pożarów, USS Franklin został wzięty na hol przez krążownik USS Pittsburgh, jednak szybko przywrócono napęd i lotniskowiec wyruszył w dalszy rejs o własnych siłach. Okręt najpierw zawinął do bazy na atolu Ulithi, gdzie dokonano prowizorycznych napraw, a następnie skierowano go do Pearl Harbor, gdzie dokonano dalszych napraw. Skala uszkodzeń była jednak tak duża, że okręt musiał trafić do suchego doku.

Z racji tego, że wszystkie doki na zachodnim wybrzeżu były zajęte przez inne uszkodzone okręty, USS Franklin wyruszył w rejs przez Kanał Panamski do Brooklyn Navy Yard w Nowym Jorku, gdzie dotarł 28 kwietnia 1945 roku. Okręt poddano gruntownemu i trwającemu wiele miesięcy remontowi. W związku z tym lotniskowiec nie wrócił już do służby podczas II wojny światowej. USS Franklin doznał największych uszkodzeń z wszystkich amerykańskich lotniskowców podczas II wojny światowej, które nie zatonęły.

USS Franklin (CV-13) po ataku 19 marca 1945 roku

Losy USS Franklin po II wojnie światowej

Po wojnie lotniskowiec udostępniono przez pewien czas zwiedzającym, a 17 lutego 1947 roku przeniesiono go do rezerwy. Będąc w rezerwie, 1 października 1952 roku USS Franklin (CV-13) został przeklasyfikowany na lotniskowiec uderzeniowy (CVA-13). 3 sierpnia 1953 roku przeklasyfikowano natomiast na lotniskowiec zwalczania okrętów podwodnych (CVS-13), a 15 maja 1959 roku na transportowiec samolotów (AVT-8).

Zmiana roli okrętu nie niosła jednak za sobą żadnych zmian w jego konfiguracji i miała znaczenie wyłącznie formalne. W 1958 roku z okrętu wycięto fragment pokładu, który wykorzystano do naprawy lotniskowca USS Valley Forge.

USS Franklin (CV-13) po ataku 19 marca 1945 roku

USS Franklin nigdy nie wrócił do służby. Pozostawiony w rezerwie, stopniowo popadał w zapomnienie, a 1 października 1964 roku został oficjalnie skreślony z rejestru floty. Sprzedano go na złom, ale krótko po tym flota ponownie przejęła okręt aby wymontować z niego część wyposażenia, w tym turbogeneratory. Ponownie sprzedano go na złom w 1966 roku, po czym lotniskowiec został zezłomowany.

USS Franklin (CV-13) w drodze do stoczni remontowej