Przeglądasz: XIX wiek

Na północ od Wiednia, niedaleko miasteczka Leobendorf znajduje się zamek Kreuzenstein. Malowniczo położona budowla jest lokalną atrakcją turystyczną, a sam zamek to niesamowite połączenie ruin starego, średniowiecznego zamku z elementami konstrukcji sprowadzonymi z całej Europy w XIX wieku.

Czytaj dalej

Dwa wynalazki zrewolucjonizowały transport morski. Pierwszych z nich był napęd parowy, który umożliwił statkom pływanie bez uzależnienia od wiatru, a drugim była śruba napędowa, która była znacznie praktyczniejsza niż stosowany w pierwszych parowcach napęd bocznokołowy. Zanim jednak śruba napędowa na stałe weszła do powszechnego użytku,…

Czytaj dalej

Wyrażenie „OK”, „okay” lub bardziej po polsku”okej” jest dziś powszechnie używane na całym świecie w wielu językach jako symbol akceptacji, zgody, bądź zrozumienia. Jego pochodzenie jest jednak jednym z najbardziej interesujących i często dyskutowanych aspektów lingwistycznej historii języka angielskiego. Z perspektywy literatury i historii języka,…

Czytaj dalej

Zbudowany w 1840 roku żaglowiec Success przetrwał około 100 lat, pełniąc rolę statku towarowego, hulku więziennego oraz muzeum. Chociaż przez większość swojej kariery pełnił rolę muzealnego statku skazańców, nigdy nim nie był, a jego historia często była błędnie łączona z fregatą HMS Success, zbudowaną w…

Czytaj dalej

Dzięki swojej wysokości, Wieża Eiffla góruje nad panoramą Paryża i jest nieodłącznym elementem miejskiego krajobrazu francuskiej stolicy nieprzerwanie od 1889 roku. Pierwotnie zbudowano ją jednak jako tymczasową konstrukcję, która miała zostać rozebrana po 20 latach. Tak się jednak nie stało i mimo krytyki wielu środowisk…

Czytaj dalej

Na zachód od Brestu we Francji znajduje się zbudowana w XIX wieku latarnia morska Kermorvan. Jest to nie tylko malowniczo położona latarnia morska, ale również najbardziej na zachód wysunięty obiekt tego typu we Francji. Cały czas pozostaje w użyciu, chociaż jest w pełni zautomatyzowana. Dodatkowo…

Czytaj dalej

Esperanto, język stworzony w XIX wieku, ma bogatą historię związaną z międzynarodowym ruchem społecznym i próbami promowania pokoju oraz wzajemnego zrozumienia na świecie. Za jego powstaniem stał Ludwik Zamenhof, okulista z Białegostoku, który żył w czasach niezwykłej złożoności kulturowej i językowej swojego regionu. Białystok, w…

Czytaj dalej

Historia rozwoju budownictwa okrętowego w XIX wieku nie jest najpopularniejszym tematem wśród polskich historyków. W związku z tym rzadko w Polsce pojawiają się książki na ten temat, a już tym bardziej pisane przez Polaków. Tym bardziej książka Wojskowość morska okresu pary i żelaza (1860-1905) Piotra…

Czytaj dalej

Jednym z największych wyzwań dla producentów żywności przez lata było znalezienie sposobu na przechowywanie jedzenia jak najdłużej, bez ryzyka, że się popsuje. Dopiero na początku XIX wieku znaleziono rozwiązanie tego problemu. Za sprawą Nicolasa Apperta powstała metoda konserwowania żywności w szklanych słoikach. W krótkim czasie…

Czytaj dalej

Mówi się, że żucie gumy to najbardziej amerykańska czynność jaką można wykonywać. I chociaż faktycznie to Amerykanie spopularyzowali znaną nam współcześnie gumę do żucia, to jej historia jest zdecydowanie bardziej złożona i międzynarodowa. Żucie niekoniecznie gumy, a częściej żywicy bądź roślin albo innych produktów praktykowane…

Czytaj dalej

Najsłynniejszym okrętem flagowym brytyjskiego admirała Horatio Nelsona jest HMS Victory, który przetrwał do naszych czasów. Nie był to jednak jedyny ciekawy okręt wykorzystywany przez niego. Od czerwca 1799 do czerwca 1800 roku jego okrętem flagowym był HMS Foudroyant. Jednostka wyróżniała się nietypową jak na brytyjską…

Czytaj dalej

Torpeda, czyli podwodny pocisk z napędem, wykorzystywany do atakowania statków i okrętów. To pierwsze co przy chodzi na myśl w odpowiedzi na pytanie czym jest torpeda. Zanim jednak Robert Whitehead opracował w 1866 roku znaną nam współcześnie torpedę, odpowiedź na to pytanie była zupełnie inna.

Czytaj dalej

Francuskie pancerniki z lat 80. i 90. XIX wieku zapisały się w historii jako najdziwniejsze okręty wojenne. Będące efektem rywalizacji między Jeune École (pol. Młoda szkoła) a weteranami francuskiej floty okręty wyróżniały się wręcz karykaturalnym układem nadbudówek i uzbrojenia. Za nietypowym wyglądem szły liczne wady…

Czytaj dalej

Niewiele wypadków kolejowych zapisało się w historii tak jak katastrofa na dworcu Gare Montparnasse w Paryżu, 22 października 1895 roku. Chociaż w jej wyniku zginęła tylko jedna osoba, a pięć zostało rannych, to nie skala wypadku sprawiła, że historią go zapamiętała. Rozgłos zapewniły mu zdjęcia…

Czytaj dalej

Tradycyjnie, statki i okręty mają długi i wąski kadłub. Czasami występują jednostki dwukadłubowe lub większe, ale łączy je większy stosunek długości do szerokości. Pod koniec lat 60. pojawiła się jednak koncepcja zbudowania okrągłych okrętów wojennych. Zapoczątkowana przez Johna Eldera, została wprowadzona w życie przez rosyjskiego…

Czytaj dalej

O ile w przypadku drewnianych okrętów liniowych powstało wiele dwu- i trzyrzędowych jednostek, tak okręty pancerne ze względu na swoją wagę oraz koszty budowano od początku w konfiguracji jednorzędowej. Wyjątkiem były dwa francuskie okręty pancerne typu Magenta – Magenta i Solférino, będące jedynymi dwurzędowymi okrętami…

Czytaj dalej

Pod koniec XVI wieku w północno-wschodnich Włoszech Republika Wenecka rozpoczęła budowę olbrzymiej twierdzy i miasta Palmanova, które miało ochraniać te rejony przed najazdem wojsk Osmańskich. Prace nad twierdzą prowadzono aż do początku XIX wieku.

Czytaj dalej

Chociaż na całym świecie istnieje wiele statków-muzeów, niewiele jest jednostek zbudowanych w XIX wieku lub wcześniej. Na tym tle wyróżnia się żaglowiec Star of India zachowany w Maritime Museum of San Diego w Kalifornii w USA, który zbudowano w 1863 roku i mimo swojego wieku,…

Czytaj dalej

Kariery okrętów pancernych budowanych w drugiej połowie XIX wieku zwykle były krótkie, ponieważ już po kilku latach okręty stawały się przestarzałe. Były jednak wyjątki, a ich najlepszym przykładem był pancernik kazamatowy Redoutable, którego budowę rozpoczęto w 1872 roku i eksploatowano do 1909 roku.

Czytaj dalej

Zbudowany w 1825 roku slup wojenny HMS Mutine byłby jedną z wielu zapomnianych, małych jednostek wojennych wykorzystywanych w XIX wieku do zadań pomocniczych. Praktycznie tak się stało, ale okręt ten zapisał swoją kartkę w historii Tasmanii.

Czytaj dalej

Mimo swojej długiej morskiej tradycji, Portugalia nie przystąpiła do wyścigu zbrojeń zapoczątkowanego w połowie XIX wieku przez pojawienie się okrętów pancernych o napędzie parowym. Jedynym dużym okrętem wojennym jaki wszedł do służby w drugiej połowie XIX wieku był pancernik Vasco da Gama, który pozostawał w…

Czytaj dalej

Zbudowany w 1859 roku parowiec SS Great Eastern był wyjątkową jednostką. Był on ostatnim i największym dziełem Isambarda Kingdoma Brunela. W swoim czasie był największym statkiem na świecie pod każdym względem i utrzymał to miano do końca XIX wieku. Niestety była to również jedna z…

Czytaj dalej

Zbudowany w 1892 roku amerykański krążownik pancernopokładowy USS Olympia to jedyny okręt, który wziął udział w wojnie amerykańsko-hiszpańskiej i przetrwał do naszych czasów. Jest to również najstarszy zachowany w USA okręt wojenny z stalowym kadłubem.

Czytaj dalej

W połowie lat 90. XIX wieku Włosi rozpoczęli budowę serii krążowników pancernych typu Garibaldi. Okręty te jeszcze zanim weszły do służby we włoskiej flocie stały się hitem eksportowym. Cztery okręty trafiły do Argentyny, dwa do Japonii a jeden do Hiszpanii, gdzie otrzymał nazwę Cristóbal Colón.…

Czytaj dalej

W południe 26 sierpnia 1883 roku w cieśninie Sunda doszło do potężnej erupcji wulkanu Krakatau. Seria eksplozji towarzyszących erupcji, które wyrzuciły w powietrze tony skał, pyłu i pumeksu uznawane są za najgłośniejszy dźwięk jaki kiedykolwiek usłyszano. W wyniku fal tsunami i trzęsień ziemi wywołanych erupcją…

Czytaj dalej

Łączący Morze Egejskie z Morzem Jońskim Kanał Koryncki powstał pod koniec XIX wieku, jednak pierwsze nieudane próby jego budowy podejmowano już w I wieku n. e.. Ze względu na swoją konstrukcję, kanał nie przyniósł znaczących korzyści żegludze i obecnie wykorzystywany jest głównie w celach turystycznych.

Czytaj dalej

Po wynalezieniu telefonu w latach 70. XIX wieku, nowy wynalazek bardzo szybko zaczął zyskiwać popularność na całym świecie. Początkowo łączność telefoniczna możliwa była tylko dzięki specjalnym centralom, do których podłączano abonentów bezpośrednio. Rosnąca ilość użytkowników telefonów sprawiła, że  w 1887 roku władze stolicy Szwecji, Sztokholmu,…

Czytaj dalej