Superjednostka – olbrzymi blok w Katowicach

Olbrzymi katowicki blok przy al. W. Korfantego 16-32 to jeden z największych budynków mieszkalnych w Polsce pod względem liczby mieszkańców. Superjednostka, bo tak określa się tego typu konstrukcje powstała w latach 1967-1969.

Katowicki mrówkowiec, termitiera, szafa bądź żyleta, bo z takimi nazwami można się również spotkać powstał jako eksperymentalny, olbrzymi blok mieszkalny, który w zamyśle miał być nie tylko domem dla mieszkańców, ale również miejscem pracy i spędzania wolnego czasu. W budynku miała mieścić się przychodnia, świetlice oraz punkty usługowe i handlowe. Projekt budynku stworzył architekt, Mieczysław Król. Budowę rozpoczęto w 1967 roku i kończono etapami aż do marca 1969 roku. Z racji planowanej formy, nazwano go Superjednostką.

Superjednostka to olbrzymi 15-piętrowy blok o długości187 m i wysokości 58 m. W jego wnętrzu znajdują się 762 mieszkania, w których znajdzie się miejsce dla około 3000 mieszkańców. Budynek posiada 9 klatek schodowych i 12 wind. Niestety jak przystało na zabudowę tego typu, windy zatrzymują się tylko na piętrach 2, 5, 8, 11 i 14. Było to podyktowane chęcią maksymalnego zagospodarowania przestrzeni wywnętrz. Wiele korytarzy w budynku przebiega przez całą jego długość. Jedną z ciekawostek zastosowanych w konstrukcji jest brak kaloryferów. Mieszkania ogrzewane są tzw. „ścianami grzewczymi”. Rury grzewcze są zatopione w ścianach.

Ostateczny projekt budynku różni się od pierwotnych założeń. Według niepotwierdzonych informacji początkowo zakładano, że w mieszkaniach nie będzie kuchni, a mieszkańcy będą stołować się w wspólnych stołówkach. Ostatecznie w Superjednostce znalazły się mieszkania typu M-3, M-4 i M-5 (wszystkie z kuchniami). Na jednym podziemnym poziomie umieszczono miejsca parkingowe i garaże na 173 samochody. Przez krótki czas w bloku funkcjonowała przychodnia, ale nie spełniała ona swoich funkcji zbyt dobrze.

Co ciekawe, chociaż sam budynek nie należy do najładniejszych, a jego rozmiary są przytłaczające, większość mieszkańców, zwłaszcza tych starszych, często mieszkających od początku istnienia bloku, chwali go jako bezpieczny i przyjazny dla mieszkańców. Z drugiej strony mieszkańcy okolicznych terenów nie są do końca zachwyceni z obecności bloku.

Przez wiele lat na jego dachu znajdował się napis „Nasze serca myśli czyny tobie socjalistyczna ojczyzno”, który w 1994 roku zlikwidowano. Napis ten idealnie oddawał pierwotny charakter budynku, który miał pomagać (albo raczej wymuszać) w integracji mieszkańców. W ostatnich latach budynek kilkukrotnie remontowano. W 2014 roku powstał film dokumentalny poświęcony budynkowi i jego mieszkańcom.