SS Sussex – statek, który mógł zmienić bieg historii

Historia promu pasażerskiego SS Sussex ogólnie jest krótka i mało ciekawa. Był to jeden z wielu podobnych statków, kursujący przez Kanał La Manche. Jego storpedowanie 24 marca 1916 roku przez niemieckiego u-boota mogło sprawić, że Stany Zjednoczone włączyłyby się do wojny wcześniej niż miało to miejsce.

W połowie lat 90. XIX wieku w brytyjskiej stoczni William Denny & Brothers rozpoczęto budowę promu pasażerskiego SS Sussex. Jednostka miała być wykorzystywana przez London, Brighton and South Coast Railway do obsługi trasy między Wielką Brytanią a Francją przez Kanał La Manche, jako następca utraconego w 1895 roku statku Seaford.

Wodowanie promu miało miejsce 30 kwietnia 1896 roku, a do służby jednostka weszła 17 lipca 1896 roku. Sussex miał 83,8 m długości i tonaż 1117 BRT. Napęd stanowiły dwa silniki parowe o mocy 4772 ihp, zapewniające prędkość maksymalną 20,5 węzła. Załoga liczyła 32-53 osób,a na pokładzie mogło znajdować się 750 pasażerów.

Sussex został oddelegowany do obsługi trasy między Newhaven a Dieppie, a pierwszy rejs miał miejsce 31 lipca 1896 roku. Kariera statku była spokojna aż do marca 1912 roku, kiedy to prom brał udział w akcji ratunkowej po kolizji liniowca Oceana z niemieckim żaglowcem Pisagua. W wyniku zderzenia, liniowiec zatonął, a żaglowiec został poważnie uszkodzony.

W 1913 roku Sussex został oddelegowany do obsługi rejsów wycieczkowych w okolicach Bristolu, ale rejsy okazały się nieopłacalne. W związku z tym prom wycofano ze służby, a w 1914 roku sprzedano francuskiej firmie Compagnie des Chemins de Fer de l’État Français (która miała niewielki udział w finansowaniu budowy promu). Mimo to statek pozostawał pod kontrolą London, Brighton and South Coast Railway.

Podczas I wojny światowej prom pływający pod francuską banderą zaczął obsługiwać trasę między Folkstone a Dieppe, ponieważ Newhaven stało się bazą zaopatrzeniową dla brytyjskiej armii walczącej we Francji.24 marca 1916 roku Sussex odbywał rutynowy rejs z załogą liczącą 53 osób i 325 pasażerami na pokładzie.

W trakcie rejsu prom został zaatakowany bez ostrzeżenia przez niemieckiego u-boota UB-29. Torpeda trafiła w dziób, całkowicie go odrywając. Na szczęście dzięki zastosowanym grodziom, statek utrzymał się na wodzie i został odholowany rufą do przodu do Boulogne-sur-Mer. W wyniku ataku zginęło od 50 do nawet 100 osób (najczęściej podaje się 50 albo 80 ofiar), głównie z powodu utonięcia, ponieważ dwie spuszczone do wody szalupy wywróciły się.

Wśród pasażerów znajdowało się 75 obywateli USA, ale żaden nie zginął. Mimo to Stany Zjednoczone wystosowały kolejny już protest wobec Niemiec (po raz pierwszy zrobiono to po zatopieniu liniowca RMS Lusitania w 1915 roku). W obawie przed włączeniem się USA do wojny, Niemcy wystosowali 4 maja 1916 roku tzw. Sussex pledge, w którym obiecali, że zrezygnują z nieograniczonej wojny podwodnej. Według zapisów, Niemcy mieli zrezygnować z atakowania statków pasażerskich, a statki handlowe miały być atakowane tylko pod warunkiem wykrycia na ich pokładzie broni, a ich załogi miały wcześniej opuścić pokład w bezpieczny sposób. Deklaracja ta przetrwała do stycznia 1917 roku, kiedy to Niemcy wrócili do regularnego atakowania wszystkich statków. Stany Zjednoczone włączyły się ostatecznie do wojny 6 kwietnia 1917 roku.

Uszkodzony SS Sussex czekał na naprawę we Francji, a na początku stycznia 1917 roku holowano go do Dunkierki, gdzie miał przejść remont. W trakcie rejsu statek… uderzył w minę, która jeszcze bardziej go uszkodziła. Ostatecznie w 1919 roku prom wrócił do służby po remoncie, ale już w 1920 roku sprzedano go greckiemu armatorowi D Demetriades, który zmienił jego nazwę na Aghia Sophia. W 1921 roku na pokładzie promu wybuchł pożar, w wyniku którego podjęto decyzję o zezłomowaniu statku.

O ile sam SS Sussex nie miał dużego wkładu w historię, jego storpedowanie mogło zmienić historię. Był to kolejny duży statek na pokładzie którego znajdowali się obywatele USA, który został zaatakowany przez niemieckiego u-boota. Prawdopodobnie gdyby doszło do śmierci amerykańskich obywateli, Stany Zjednoczone włączyłyby się do wojny już w 1916 roku, co mogłoby znacząco wpłynąć na przebieg I wojny światowej.