Skoda PA-II Zelva – “czechosłowacki żółw”

W okresie międzywojennym Czechosłowacja była jednym z prężniej działających producentów uzbrojenia. Co istotne, projektowane pojazdy powstawały zarówno na zamówienia krajowe jak i zagraniczne. W 1924 roku na zamówienie Czechosłowackiej Armii zbudowano serię 12 samochodów pancernych Skoda PA-II Zelva (pol. żółw).

Na początku lat 20. odradzająca się Czechosłowacja pilnie potrzebowała nowoczesnego uzbrojenia. Siły Zbrojne w szczególności potrzebowały nowe pojazdy pancerne. W odpowiedzi na to zapotrzebowanie w 1923 roku w zakładach Skoda zbudowano prototyp wozu pancernego Skoda PA-I. Pojazd wyróżniał się podwójnym układem sterowania, pozwalającym na jazdę do przodu lub do tyłu z tą samą prędkością bez potrzeby zawracania.

Skoda PA-II Zelva

Projekt zyskał zainteresowanie wojskowych, ale wymagał poprawek. W związku z tym w 1924 roku zaprezentowano kolejny wóz pancerny oznaczony jako PA-II. Pojazd zachował podwójny układ kierowniczy poprzednika, ale wyróżniał się nietypowym ukształtowaniem pancerza. Zamiast skośnych płyt, pancerz był zaokrąglony (i co ciekawe, ręcznie formowany) i miał 5,5 mm grubości.

Pod maską znajdował się czterocylindrowy silnik benzynowy Skoda o mocy 70 KM zapewniający prędkość maksymalną do 70 km/h przy masie pojazdu wynoszącej aż 7,3 tony. PA-II miał 6 m długości, 2 m szerokości i 2,4 m wysokości. Jego uzbrojenie składało się z 4 karabinów maszynowych MG 08 zamontowanych w kadłubie w jarzmach kulowych. Załoga liczyła 5 osób – dwóch strzelców, dwóch kierowców i dowódcę.

Skoda PA-II Zelva

Zbudowano 12 egzemplarzy, które przekazano wojsku w celu przeprowadzenia testów. Ich wyniki nie był zadowalające, w związku z czym armia odrzuciła projekt. Największą wadą były małe zdolności jazdy w terenie oraz słabe uzbrojenie.

Pojazdy wróciły do producenta, który zaczął szukać chętnych do ich zakupu. W 1927 roku Austriacka Policja zakupiła 3 z nich i wykorzystywała aż do aneksji przez Niemcy. Pozostałe 9 wozów ostatecznie trafiło do Czechosłowackiej Policji, chociaż tylko 7 z nich był opancerzonych – 2 pozostałe, nieopancerzone pojazdy wykorzystywano do szkolenia kierowców. Równocześnie pojawił się pomysł przezbrojenia jednego z pojazdów w działo kalibru 75 mm, ale również i ten wariant nie zyskał zainteresowania wojska.

Po zajęciu Czechosłowacji przez Niemców w 1939 roku wszystkie PA-II zostały przejęte i wcielone do służby w Wehrmachcie. Nowy właściciel wykorzystywał je głównie w roli pojazdów łącznikowych. Wszystkie zostały prawdopodobnie zniszczone podczas wojny.