Settebello – FS Class ETR 300 – luksusowy włoski pociąg z lat 50.

Zbudowany w 1952 roku pociąg FS Class ETR 300, nazywany potocznie Settebello, był w swoim czasie jednym z najbardziej luksusowych pociągów w Europie. Przez większość swojej kariery obsługiwał trasę Mediolan-Rzym. Z trzech zbudowanych zespołów, do naszych czasów przetrwał jeden.

Stan włoskiej kolei po II wojnie światowej był wręcz opłakany. W trakcie działań wojennych zniszczono znaczną część infrastruktury i taboru. Nieliczne ocalałe pociągi były przestarzałe i wyeksploatowane. W związku z tym w 1947 roku Ferrovie dello Stato (państwowe włoskie linie kolejowe) zamówiły w zakładach Breda nowy, elektryczny zespół trakcyjny, który otrzymał oznaczenie FS Class ETR 300.

Początkowo zamówiono 8 zespołów składających się z 5 wagonów i dwóch lokomotyw połączonych z przedziałami pasażerskimi. Ze względu na koszty projektu, ostatecznie zamówienie zmniejszono do trzech zespołów. Pierwsze próby ETR 300 przeprowadzono we wrześniu 1952 roku, a 21 listopada 1952 roku oddano do eksploatacji pierwszy w pełni kompletny zespół. ETR 300 miał 165 m długości i ważył 311 ton (wraz z kolejnymi modernizacjami jego masa wzrosła do 333 ton).

Po zapoznaniu się z jego konstrukcją, oraz dostarczeniu drugiego zespołu, 30 marca 1953 roku nowe pociągi rozpoczęły obsługę trasy kolejowej między Mediolanem a Rzymem. Ze względu na możliwość osiągania prędkość aż 160 km/h pociągi nazwano Settebello. Pociągi wyróżniały się nie tylko szybkością, ale również luksusowym wykończeniem wnętrz. Początkowo mieściły 160 pasażerów, a w restauracji na raz mogło przebywać 48, jednak po modernizacji na przełomie lat 50. i 60. liczbę pasażerów zwiększono do 190, a wagon restauracyjny powiększono do 56 miejsc. Najważniejszą cechą pociągu był jednak luksusowy przedział dla 11 pasażerów, wyposażony w panoramiczne okna, znajdujące się pod sterówką maszynistów – ze względu na to, że zespół otwierała i zamykała lokomotywa, przedziały znajdowały się na obu końcach pociągu.

Settebello szybko zyskał sławę nie tylko we włoskich mediach, ale również europejskich. Dzięki wysokiej prędkości mógł pokonać trasę z Mediolanu do Rzymu w 5 godzin i 45 minut. Po modernizacji silników w 1969 roku czas potrzebny na pokonanie tej trasy skrócił się o kolejne 10 minut. Wykorzystując doświadczenia z eksploatacji ETR 300, zbudowano jego pomniejszoną wersję, oznaczoną jako ETR 250.

Pociągi wykorzystywano regularnie do 1982 roku, gdy pojawiły się pierwsze składy ETR 450 (tzw. Pendolino). 2 czerwca 1984 roku oficjalnie zlikwidowano połączenie Settebello, a składy wykorzystano do obsługi innych tras. Ostatecznie na początku lat 90. wycofano je z eksploatacji, a większość zespołów zezłomowano. Zachował się jedynie jeden egzemplarz ETR 300 (ETR 302) oraz jeden ETR 250 (ETR 252). Pierwszy z nich po przejściu gruntownej modernizacji, w trakcie której usunięto oryginalne wyposażenie pozostawał w eksploatacji do 2003 roku.

Odstawiony na boczny tor, ETR 302 szybko został zniszczony przez wandali, ale w 2016 roku podjęto decyzję o jego wyremontowaniu i przywróceniu nie tylko do stanu oryginalnego, ale również do pełnej sprawności. Skład ETR 252 w został odrestaurowany w 2005 roku.