Zaprojektowana w 1938 roku i testowana w latach 40. w Szwajcarii lokomotywa Am 4/6 1101 była pierwszą na świecie lokomotywą, w której zastosowano turbinę gazową. Nowatorski napęd dawał wiele korzyści, ale równocześnie był źródłem licznych problemów. Lokomotywa nigdy nie weszła do produkcji seryjnej, a jedyny zbudowany egzemplarz zezłomowano w latach 70.

W 1938 roku firma Brown, Boveri & Cie (BBC) opracowała generator zasilany turbiną gazową, który umieszczono w schronie w mieście Neuchâtel w Szwajcarii. Równocześnie przedstawiciele firmy zaczęli rozważać pomysł zainstalowania turbiny gazowej w lokomotywie. Koncepcja ta została przedstawiona zarządowi szwajcarskich kolei SBB-CFF-FFS, który wyraził zainteresowanie projektem, ale pod pewnymi warunkami. Nowa lokomotywa miała mieć zostać zaprojektowana i sfinansowana przez BBC, ale podzespoły mechaniczne miały być wykonane przez Schweizerische Lokomotiv- und Maschinenfabrik (SLM). Dodatkowym warunkiem rozpoczęcia testów było utrzymanie masy lokomotywy do 92 ton wraz z paliwem.

BBC przystało na te warunki i rozpoczęło budowę lokomotywy. Poza turbiną gazową, większość podzespołów pochodziła z innych, sprawdzonych lokomotyw, aby maksymalnie ułatwić produkcję i eksploatację, oraz wyeliminować ewentualne problemy techniczne. Pierwszy próbny kurs lokomotywa o nazwie Am 4/6 1101 rozpoczęła 5 września 1941 roku. Próby trwały przez kilka lat, ponieważ duże zużycie paliwa i trwająca w Europie wojna sprawiały, że ciągle brakowało paliwa.

SBB-CFF-FFS Am 4/6 1101
SBB-CFF-FFS Am 4/6 1101

W latach 1945-1946 lokomotywa trafiła do Francji, gdzie również sprawdzano jej możliwości. W 1950 roku przez kilka miesięcy Am 4/6 1101 znajdował się natomiast w Niemczech, gdzie również sprawdzano możliwości wykorzystania lokomotyw z turbinami gazowymi. Wszystkie te testy wykazały, że o ile taki napęd daje dobre osiągi, zużycie paliwa jest zbyt duże, aby usprawiedliwić wykorzystanie takich lokomotyw, zwłaszcza w Szwajcarii, gdzie większość tras kolejowych była już w tym czasie w pełni zelektryfikowana.

Prototypowa lokomotywa została przebudowana w latach 1958-1961 na eksperymentalną lokomotywę elektryczną Ae 4/6 III 10851 i w tej wersji eksploatowano ją do 1978 roku, kiedy to z powodu awarii uznano, że jej remont jest nieopłacalny. Ze względu na przeprowadzoną wcześniej przebudowę, lokomotywa nie miała znaczenia historycznego i została zezłomowana. Podobne lokomotywy testowano w innych krajach, oraz eksploatowano w USA, ale większość z nich nie przyjęła się na dłuższa metę z powodu olbrzymiego zużycia paliwa.

Am 4/6 1101 miała 16 m długości i ważyła 92 tony. Zastosowana turbina gazowa zapewniała moc 2170 KM i prędkość maksymalną 110 km/h.

Ae 4/6 III 10851, czyli Am 4/6 1101 po przebudowie na elektryczną lokomotywę (fot. Peter Ackermann)
Ae 4/6 III 10851, czyli Am 4/6 1101 po przebudowie na elektryczną lokomotywę (fot. Peter Ackermann)

Discover more from SmartAge.pl

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Wspieraj SmartAge.pl na Patronite
Udostępnij.
SmartAge.pl
Przegląd prywatności

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.