Samolot transportowy Savoia-Marchetti S.73

Zaprojektowany w 1934 roku Savoia-Marchetti S.73 powstał z myślę o eksploatacji w liniach lotniczych. Na bazie samolotów tego typu zaprojektowano wersję wojskową, oznaczoną jako Savoia-Marchetti S.81, która służyła w Regia Aeronautica podczas II Wojny Światowej jako samolot transportowy i bombowiec.

Wstępne prace nad S.73 rozpoczęto w 1933 roku, ale budowę prototypu rozpoczęto wiosną 1934 roku. Oblot prototypu miał miejsce 4 lipca 1934 roku, a za sterami zasiadł Adriano Bacula. Samolot miał 17,4 m długości, 23 m rozpiętości skrzydeł i maksymalną masę 9280 kg. Napęd zapewniały 3 silniki – dwa na skrzydłach i jeden na nosie. Prototyp otrzymał silniki Gnome-Rhone 9Kfs o mocy 600 KM, jednak w wersjach seryjnych używane były silniki Piaggio Stella P.IX R.C., Wright R-1820 o mocy 770 KM lub Gnome-Rhone 14K Mistral Major o mocy 900 KM. Prędkość maksymalna wynosiła około 330-345 km/h, przelotowa około 280 km/h, a zasięg 1600 km.

Savoia-Marchetti S.73

S.73 miał mieszaną, metalowo-drewnianą konstrukcję, krytą płótnem i drewnem, oraz stałe podwozie. Silnik na nosie posiadał czterołopatowe śmigło, a silniki na skrzydłach miały dwułopatowe śmigła. Kabina pasażerska mieściła 18 pasażerów. Załoga składała się z dwóch pilotów, radiooperatora i mechanika pokładowego.

Pierwsze próby wykazały, że samolot spisuje się bardzo dobrze i jest łatwy w pilotażu oraz obsłudze nawet na nieutwardzonych lotniskach. Jedynym problemem była mieszana konstrukcja o małej trwałości, stałe podwozie obniżające osiągi, oraz zbyt słabe silniki. Po zakończeniu prób podjęto decyzję o wprowadzeniu maszyny do produkcji seryjnej.

Savoia-Marchetti S.73

Zbudowano wraz z prototypami prawdopodobnie 55 maszyn, które trafiły do eksploatacji w liniach lotniczych SABENA z Belgii (4 maszyny zbudowano we Włoszech, pozostałych 7 na licencji w Belgii), czechosłowackich CSA oraz włoskich liniach Ala Littoria i Avio Linee Italian. Samoloty wykorzystywano głównie na trasach długodystansowych oraz do przewozu poczty. Pod koniec lat 30. S.73 były jednak już całkowicie przestarzałe. Mimo to pozostawały w eksploatacji.

Włoskie cywilne egzemplarze, które przetrwały do wybuchu wojny (kilka uległo wypadkom w toku eksploatacji), zostały przejęte przez Regia Aeronautica i wykorzystywane do zadań transportowych w Afryce. Belgijskie maszyny zostały wycofane do Wielkiej Brytanii gdzie przejął je RAF. Następnie oddelegowano je do Afryki Północnej. Los czechosłowackich maszyn nie jest do końca znany.

Savoia-Marchetti S.73

Wojskowe S.73 eksploatowano prawie do końca wojny. Pojedyncze egzemplarze często zmieniły ręce. Kilka zostało przejętych przez oddziały włoskie współpracujące po 1943 roku z Aliantami, a pozostałe przez oddziały lojalne Mussoliniemu.