Rosyjski eksperymentalny poduszkowiec pasażerski Sormowicz

Pionierami w dziedzinie budowy pasażerskich poduszkowców byli Brytyjczycy, ale również w ZSRR podjęto próby zbudowania takich pojazdów. Na przełomie lat 60. i 70. Rosjanie zbudowali eksperymentalny poduszkowiec pasażerski Sormowicz. Jego kariera była jednak bardzo krótka.

Prace nad radzieckim poduszkowcem pasażerskim ruszyły na początku lat 60. gdy do ZSRR dotarły informacje i wyniki badań brytyjskiego poduszkowca Saunders-Roe SR-N1. Ich inicjatorem był Rościsław Aleksiejew, znany również z prac nad ekranoplanami. Po serii prób z niewielkimi eksperymentalnymi pojazdami, rozpoczęto prace nad większym, pasażerskim poduszkowcem.

Projekt zaczęto przygotowywać w 1963 roku, a w 1965 roku zbudowano turbinę gazową AI-20K, która miała stać się podstawą napędu poduszkowca. Dopiero w 1968 roku ukończono samą maszynę, którą skierowano na próby. Poduszkowiec otrzymał nazwę Sormowicz i miał 29,2 m długości, 11,3 m szerokości i 7,8 m wysokości, a jego masa wynosiła 37 ton. Główny napęd zapewniała turbina gazowa AI-20K, dzięki której poduszkowiec osiągnął podczas prób prędkość 120 km/h. Wnętrze pojazdu przystosowano do przewożenia 50 pasażerów i 3 członków załogi.

Po trwających kilka lat próbach, w 1971 roku poduszkowiec oddelegowano do obsługi liczącej 274 km trasy pasażerskiej między leżącymi nad Wołgą miastami Gorki a Czeboksary. W okresie zimowym, poduszkowiec przeszedł próby poruszania się po oblodzonych i zaśnieżonych trasach. W trakcie testów wyszły na jaw różne usterki techniczne, ale ich skala nie była tak duża, aby przerwać próby.

W 1972 roku Sormowicz wrócił do obsługi trasy pasażerskiej, ale po zakończeniu sezonu nie uruchomiono trasy zimowej. Zamiast tego, poduszkowiec w nie do końca jasnych okolicznościach został wycofany z eksploatacji (oficjalnie nastąpiło to w 1974 roku) i przetransportowany do Czkałowska, gdzie przez kilka lat niszczał. Pozostawiony własnemu losowi pojazd popadł w ruinę i ostatecznie został rozebrany, kończąc historię radzieckich pasażerskich poduszkowców (chociaż co ciekawe, Rosjanie pozostali wiodącym producentem wojskowych poduszkowców transportowych typu Żubr).

Prawdopodobną przyczyną wycofania Sormowicza z eksploatacji były wysokie koszty eksploatacji oraz liczne problemy techniczne, z którymi obsługa poduszkowca walczyła przez cały okres jego eksploatacji. Ponadto w porównaniu do ekranoplanów i wodolotów, poduszkowiec okazał się o wiele mniej ekonomiczny w eksploatacji. W swojej krótkiej karierze Sormowicz przetransportował podobno 6000 pasażerów.