SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Trending
    • Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć
    • USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei
    • Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!
    • Odjechane Jednorożce – recenzja
    • Krótka historia kapsli do zamykania butelek
    • Muzyka pop na winylach. Te albumy musisz mieć!
    • Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain
    • Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Featured
      29 stycznia 20230

      Pancerniki typu Iowa

      Recent
      4 lutego 2023

      USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

      31 stycznia 2023

      Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

      30 stycznia 2023

      Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Featured
      29 stycznia 20230

      Pancerniki typu Iowa

      Recent
      4 lutego 2023

      USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

      2 lutego 2023

      Krótka historia kapsli do zamykania butelek

      31 stycznia 2023

      Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Featured
      1 marca 20222

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Recent
      5 lutego 2023

      Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

      1 stycznia 2023

      Muzeum Techniki im. Nikola Tesli w Zagrzebiu

      12 grudnia 2022

      Jak zrobić ładną stronę internetową?

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Featured
      6 maja 20210

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Recent
      2 lutego 2023

      Krótka historia kapsli do zamykania butelek

      1 lutego 2023

      Muzyka pop na winylach. Te albumy musisz mieć!

      14 stycznia 2023

      Piłkarska zapowiedź weekendu – typy na Serie A!

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Featured
      30 grudnia 20190

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Recent
      5 lutego 2023

      Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

      3 lutego 2023

      Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!

      29 grudnia 2022

      Osuszacz powietrza – kiedy warto skorzystać z niego na budowie?

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Filmy
      3. Książki
      4. Sprzęt
      Featured
      9.0
      1 października 20160

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Recent
      9.3
      3 lutego 2023

      Odjechane Jednorożce – recenzja

      19 października 2022

      Plakat – najlepszy pomysł na aranżację Twojego wnętrza

      21 sierpnia 2022

      Fotoksiążka Saal Professional Line – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    You are at:Strona główna » PZL MD-12 – zapomniany samolot pasażerski
    PZL MD-12 - zapomniany samolot pasażerski
    PZL MD-12 - zapomniany samolot pasażerski
    Artykuły

    PZL MD-12 – zapomniany samolot pasażerski

    Michał BanachBy Michał Banach21 czerwca 2015Updated:6 stycznia 2020Brak komentarzy6 Mins Read
    Na przełomie lat 40. i 50. we wszystkich państwach sowieckiej strefy wpływów jedynymi dostępnymi samolotami pasażersko-transportowymi były pamiętające okres przedwojenny Lisunowy Li-2.  Samoloty te były kopią amerykańskich Douglasów DC-3 i były już całkowicie przestarzałe. W związku z tym w Polsce rozpoczęto prace nad następcą tych maszyn – PZL MD-12.

    Geneza

    W Polsce wraz z zakończeniem II wojny światowej i rozpoczęciem programu odbudowy kraju, pojawiła się potrzeba posiadania sporej floty samolotów transportowych, pasażerskich oraz specjalistycznych. Jedyne dostępne wówczas samoloty – radzieckie Li-2 miały już swoje lata a ich parametry dalece odbiegały od potrzeb ówczesnego lotnictwa.

    Lisunow Li-2 (fot. Michał Banach)
    Lisunow Li-2 (fot. Michał Banach)

    W roku 1954 profesor Franciszek Misztal rozpoczął prace projektowe nad dwusilnikowym samolotem komunikacyjnym, który mógłby zastąpić wysłużone radzieckie konstrukcje. Nowa maszyna miała pełnić rolę samolotu pasażerskiego, pasażersko-transportowego oraz typowo transportowego. Ponadto zakładano możliwość wykorzystania go do oprysku lasów oraz jako samolotu fotograficznego. W 1956 roku do zespołu dołączył profesor Leszek Dulęba.

    Zakładano, że maszyna otrzyma radzieckie silniki ASz-21. Niestety w Moskwie równolegle podjęto decyzję o wycofaniu ich z produkcji. W związku z tym należało poszukać zupełnie nowej jednostki napędowej. Tak rozpoczęła się właściwa historia samolotu MD-12

    PZL MD-12

    Poszukując nowej jednostki napędowej dla samolotu konstruktorzy zwrócili uwagę na wprowadzony do produkcji polski silnik WN-3. Opracowano go z myślą samolocie szkolnym TS-8 Bies. Nie miał on parametrów takich jak radziecka jednostka, w związku z tym należało odpowiednio przerobić projekt pod nowy napęd.

    PZL MD-12P
    PZL MD-12P

    Efektem była zmiana konfiguracji samolotu na maszynę czterosilnikową. Uzyskany zapas mocy sprawił, że możliwe było również powiększenie przedziału transportowego (z 14 miejsc pasażerskich do 20). W 1957 roku zespół projektowy przeniesiono do Ośrodka Konstrukcji Lotniczych WSK Okęcie w Warszawie, gdzie rozpoczęto prace nad prototypem nowego samolotu, który otrzymał oznaczanie MD-12.

    Prace szły bardzo szybko a pierwszy prototyp do prób statycznych był gotowy w marcu 1959 roku, a już 21 lipca 1959 roku w powietrze wzbił się pierwszy samolot tego typu. Maszyna otrzymała niepełną konfigurację, chociaż planowano wykorzystać ją jako samolot pasażerski. Napęd stanowiły silniki WN-3C.

    Pierwsze loty okazały się bardzo udane, w związku z tym szybko rozpoczęto dalsze próby. 7 stycznia 1961 roku oblatano drugi prototyp, który otrzymał oznaczenie MD-12P. Maszyna ta otrzymała pełne wyposażenie kabiny pasażerskiej.

    PZL MD-12P
    PZL MD-12P

    Samolot skierowano na próby państwowe, które zakończono w trybie przyspieszonym i już w sierpniu 1961 roku maszyna weszła do eksploatacji w PLL LOT. W ciągu 5-cio tygodniowego okresu próbnego samolot wykonał 120 lotów na trasie Warszawa-Rzeszów. Nie był to koniec intensywnej eksploatacji, ponieważ już w 1962 roku samolot odbył kilkanaście lotów na trasie Warszawa-Poznań.

    Równolegle z prowadzonymi próbami rozpoczęto prace nad kolejną wersją samolotu, przeznaczoną do aerofotografii. Samolot ten otrzymał oznaczenie MD-12F. Pracami kierował zespół pod przewodnictwem inżyniera Marcina Fortuńskiego.

    Maszyna znacząco różniła się od wersji pasażerskich. Zwiększono rozpiętość skrzydeł, przebudowano przód samolotu dodając oszklenie, zlikwidowano stanowisku pilota po prawej stronie, dodano autopilota, oraz wyposażenie do lotów w trudnych warunkach atmosferycznych oraz przy ograniczonej widoczności. Samolot zaopatrzono również w ciemnię oraz oczywiście rozbudowane wyposażenie fotograficzne.

    Tak skonfigurowany samolot wzbił się w powietrze 21 lipca 1962 roku. Pierwsze próby były sukcesem, przez co szybko maszynę skierowano do eksploatacji. Krótko później MD-12F odbył kilka lotów pokazowych na Węgry i Rumunię.

    Niestety zainteresowanie wersją pasażerską i transportową było znikome. Pojawiające się wówczas nowe radzieckie samoloty miały wiele zalet, którymi przewyższały polską konstrukcję. Jedynie MD-12F przystosowany do fotografii lotniczej budził zainteresowanie zarówno w kraju jak i poza krajem.

    PZL MD-12P
    PZL MD-12P

    Niestety zanim rozpoczęto prace nad przygotowaniem produkcji seryjnej nowego samolotu, miała miejsce katastrofa. 17 września 1963 roku jeden z prototypów MD-12 noszący znaki SP-PAL rozbił się. Powodem katastrofy była utrata usterzenia spowodowana silnymi drganiami konstrukcji.

    W wyniku katastrofy zginęła cała 5-osobowa załoga. Konstruktorzy samolotu szybko znaleźli wadę konstrukcyjną usterzenia i wprowadzili poprawki w pozostałych dwóch maszynach. Niestety nie pomogło to w odzyskaniu zaufania do maszyny.

    PZL MD-12F (fot. Wikimedia Commons)
    PZL MD-12F (fot. Wikimedia Commons)

    Prace przerwano, a pozostałe maszyny uziemiono, natomiast w 1967 roku skasowano maszynę MD-12P. MD-12F wzbił się w powietrze po raz ostatni 19 kwietnia 1967 roku, przelatując do Krakowa, do Muzeum Lotnictwa, gdzie ostatecznie go uziemiono. Maszyna pozostaje tam do dnia dzisiejszego.

    Konstrukcja i wyposażenie

    Samoloty typu MD-12 były dolnopłatami o metalowej konstrukcji. Maszyny miały chowane podwozie. Wyposażono je w 4 silniki WN-3C o mocy 330 KM każdy. Ze względu na potrzebę sprawdzenia różnych możliwości wykorzystania maszyn, każda posiadała inną konfigurację i wyposażenie.

    PZL MD-12F (fot. Wikimedia Commons)
    PZL MD-12F (fot. Wikimedia Commons)

    Samolot w wersji przystosowanej do fotografii lotniczej posiadał 4 aparaty fotograficzne (dwa do fotografii pionowej, dwa do skośnej), autopilota, radiokompas i radiowysokościomierz, system przeciwoblodzeniowy i znacznie bardziej rozbudowane przyrządy.

    Wersja pasażerska posiadała 20 foteli zamontowanych na specjalnych szynkach, dzięki czemu można je było szybko wymontować (tak jak w współcześnie używanych samolotach pasażerskich).

    Dane techniczne MD-12P MD-12F
    Rozpiętość skrzydeł 21,36 m 23,6 m
    Długość 15,9 m 15,8 m
    Masa własna 4950 kg 5025 kg
    Masa startowa 7500 kg 7000 kg
    Prędkość maksymalna 300 km/h 305 km/h
    Prędkość przelotowa 285 km/h 280 km/h
    Prędkość lądowania 130 km/h 125 km/h
    Pułap 3500 m 4750 m
    Zasięg 650 km 2100 km

     

    Zapomniana konstrukcja

    Samoloty MD-12 były jedynymi zaprojektowanymi i wprowadzonymi do eksploatacji w Polsce maszynami czterosilnikowymi. W swoim czasie były całkiem ciekawymi konstrukcjami i mogły zyskać popularność, jednakże pojawiły się krótko przed erą odrzutowców, które pod wieloma względami były bardziej obiecującymi maszynami nawet w roli samolotów regionalnych.

    PZL MD-12F (fot. Wikimedia Commons)
    PZL MD-12F (fot. Wikimedia Commons)

    Ze względu na brak konkretnego pomysłu na ich wykorzystanie, samoloty te powstawały nieco chaotycznie i w oderwaniu od potrzeb rynku. Jedynie wariant przystosowany do fotografii lotniczej powstał w konkretnym celu, ale była to zbyt specjalistyczna rola, aby produkcja była opłacalna.

    Niektórzy sugerują, że gwoździem do trumny MD-12 było wprowadzenie do eksploatacji samolotów typu An-2. Maszyna ta faktycznie znacząco zmieniła możliwości produkcyjne polskich zakładów lotniczych, które musiały wykorzystać cały swój potencjał do budowy tych lekkich dwupłatowców.

    PZL MD-12P
    PZL MD-12P

    Jest jednak mało prawdopodobne, aby MD-12 mógł rywalizować z An-2. Obie maszyny służyły do zupełnie innych zadań. Nawet w roli samolotu komunikacyjnego oba samoloty były tak różne, że nie dało się ich ze sobą zestawić. MD-12 zupełnie nie nadawał się do oprysku pól czy też treningu skoczków spadochronowych. Ponadto eksploatacja samolotu 4-silnikowego była możliwa tylko na dobrze przygotowanych lotniskach, chociaż sam samolot mógł operować z pasów trawiastych.

    Z jednej strony szkoda, że MD-12 nie wszedł do produkcji seryjnej, ponieważ mógłby być podstawą do odbudowy po II wojnie światowej przemysłu lotniczego w naszym kraju. Z drugiej, nawet gdyby nie doszło do katastrofy w 1963 roku, samolot ten szybko byłby przestarzały, ponieważ w latach 60. popularyzowały się odrzutowce.

    PZL MD-12F podczas remontu w 2017 roku (fot. Michał Banach)
    PZL MD-12F podczas remontu w 2017 roku (fot. Michał Banach)

    Related

    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Previous ArticleDwa samoloty i hangar – niesamowity przelot
    Next Article Focke-Wulf A 16 – pokraczny debiut
    blank
    Michał Banach
    • Website
    • Facebook
    • Instagram
    • LinkedIn

    Gdybym miał spisać wszystkie swoje zainteresowania to nie starczyłoby mi życia. Głównie interesuję się historią, militariami i techniką a także fotografią, ale lista ta mogłaby być znacznie dłuższa. Skończyłem studia na kierunkach stosunki międzynarodowe oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.

    Related Posts

    Normandie – najsłynniejszy francuski transatlantyk

    26 stycznia 20237 Mins Read

    Hanriot H.110 – wielki myśliwiec i wielka porażka

    23 stycznia 20232 Mins Read

    McDonnell XP-67 – nieudany supermyśliwiec

    6 stycznia 20235 Mins Read
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    31 stycznia 20230

    Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

    Czołgi FV4201 Chieftain w momencie wejścia do służby uznawane były za najpotężniejsze czołgi podstawowe na…

    Artykuły
    18 stycznia 20230

    Wojenna prowizorka – „niszczyciel czołgów” RSO/PaK 40

    Podczas każdego konfliktu zbrojnego, nawet najlepsze armie często sięgają po prowizoryczne rozwiązania, które w krótkim…

    Artykuły
    30 stycznia 20230

    Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie

    Zbudowany w 1884 roku lodołamacz rzeczny Kuna jest najstarszą wciąż pływającą jednostką tego typu na…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    5 lutego 2023

    Naczynie Dewara – wszystko, co warto o nim wiedzieć

    4 lutego 2023

    USS Katahdin – XIX-wieczny relikt antycznej idei

    3 lutego 2023

    Wszystko, co musisz wiedzieć na temat domów mediowych!

    9.3
    3 lutego 2023

    Odjechane Jednorożce – recenzja

    2 lutego 2023

    Krótka historia kapsli do zamykania butelek

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    28 listopada 20190

    Zamawianie gadżetów przez Internet – jak to działa

    Spersonalizowane gadżety mogą być ciekawym pomysłem na prezent, który będzie dopasowany do obdarowywanej osoby. Taki…

    Biznes
    10 kwietnia 20180

    Kredyt konsolidacyjny – koło ratunkowe dla zadłużonych!

    Na rynku usług i produktów bankowych dostępny jest kredyt konsolidacyjny, który jest bardzo dobrą alternatywą…

    Artykuły
    25 lipca 20210

    Krążowniki typu Ning Hai – japońskie chińskie krążowniki

    Na początku lat 30. chińska flota prezentowała się fatalnie. Największymi okrętami były całkowicie przestarzałe i…

    Artykuły
    13 września 20150

    Historia Super Mario Bros.

    Dzisiaj mija dokładnie 30 lat od wydania gry Super Mario Bros. na platformę Nintendo. Tytuł…

    Artykuły
    1 października 20180

    Opuszczony szpital Chowrinski w Moskwie

    W dzielnicy Chowrino w Moskwie znajduje się olbrzymi i przerażający opuszczony szpital. Jego budowę rozpoczęto…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    • Regulamin
    • Polityka Prywatności
    • RODO
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.