PS Castalia – katamaran z kanału La Manche

Zbudowany w 1874 roku katamaran PS Castalia był wyjątkową jednostką. Zbudowany do obsługi regularnych połączeń pasażerskich między Wielką Brytanią a Francją, miał być mniej narażony na kołysanie na wzburzonym morzu. Ostatecznie okazał się finansową porażką.

Na początku lat 70. XIX wieku English Channel Steamship Company zamówiła w stoczni Thames Ironworks and Shipbuilding Company nowy parowiec do obsługi regularnych połączeń między brytyjskimi portami na kanale La Manche, a Calais we Francji. Od początku zakładano, że jednostka otrzyma niecodzienną jak na tamte lata konstrukcję i będzie katamaranem z napędem kołowym. Co istotne, statek miał być skonstruowany tak, aby nie trzeba było nim zawracać w porcie – rufa i dziób miały więc taką samą konstrukcję.

Castalia

Wodowanie statku miało miejsce 2 czerwca 1874 roku. PS Castalia, jak go nazwano, miał 90 m długości i dysponował tonażem 1533 BRT. Napęd zapewniały dwa silniki parowe, z których każdy napędzał jedno koło łopatkowe. Według założeń jednostka miała osiągać prędkość 13-14 węzłów, co umożliwiłoby utrzymywanie regularnych połączeń pocztowych i pasażerskich na kanale. Jednostka mogła zabrać na pokład do 700 pasażerów, którzy dysponowali m.in. barem i salonami, w których mogli spędzić podróż. Koszt prac wyniósł 70 000 funtów (współcześnie około 6,38 mln funtów).

Prace wykończeniowe trwały do października, po czym rozpoczęto próby morskie. Wykazały one, że statek jest zbyt wolny, a silniki mają za małą moc. W związku z tym przeprowadzono modernizację maszynowni, która kosztowała 16 000 funtów. Zainstalowano nowe kotły, co pozwoliło na zwiększenie prędkości maksymalnej do 11 węzłów (w pierwszym rejsie z powodu awarii osiągnięto jednak tylko 10 węzłów). Do eksploatacji katamaran wszedł dopiero w lipcu 1875 roku, jednak z powodu licznych problemów organizacyjnych i technicznych, był to trudny okres zarówno dla statku jak i armatora. Regularne połączenia PS Castalia zaczęła obsługiwać dopiero od 5 sierpnia 1875 roku. Ze względu na niską prędkość, parowiec nie mógł przewozić poczty, ponieważ nie było możliwości dopasowania rozkładu jazdy pociągów pocztowych z rozkładem rejsów.

Castalia

Castalia wykorzystywana była więc jedynie do przewozu pasażerów, zyskując pozytywne opinie na temat stabilności i małej wrażliwości na fale. W czerwcu 1876 roku przeprowadzono drobne modyfikacje parowca, po czym jednostka wróciła do służby, przewożąc miesięcznie nawet kilka tysięcy pasażerów. W marcu 1877 roku podjęto decyzję o przeprowadzeniu kolejnej modernizacji parowca, która miała zwiększyć jej prędkość. Wymieniono koła łopatkowe, co pozwoliło na odzyskanie około 2 węzłów. Mimo to parowiec nie wrócił do regularnej służby.  Po zakończeniu prac i prób odbiorczych, jednostka została zabezpieczona na poczet długów armatora. W 1878 roku English Channel Steamship Company została przejęta przez London, Chatham & Dover Railway.

Nowy właściciel rozważał przywrócenie Castalii do służby, ale ostatecznie tak się nie stało. We wrześniu 1881 roku wystawiono ją na sprzedaż. 20 października statek został kupiony za sumę 5500 funtów (współcześnie około 545 tys. funtów) przez Metropolitan Asylums Board, z zamiarem przekształcenia w pływający szpital zakaźny na 150 łóżek. W ramach prac dostosowujących do nowej roli, usunięto całe wyposażenie i napęd, oraz zbudowano całkowicie nową nadbudówkę. W nowej roli Castalia wykorzystywana była do grudnia 1904 roku, kiedy uruchomiono szpital Joyce Green Hospital. Wysłużona jednostka nie była już potrzebna, w związku z czym sprzedano ją na złom za 1120 funtów (współcześnie około 118,5 tys. funtów). Tak zakończyła się historia PS Castalia.