Chociaż pociągi pancerne największą popularność zyskały na początku XX wieku, wykorzystywano je z różnymi skutkami aż do II wojny światowej. W Polsce wykorzystywano kilkanaście pociągów i wiele improwizowanych pociągów pancernych. Jednym z bardziej znanych jest pociąg pancerny Danuta.

Historia powstania pociągu jest dosyć skomplikowana i pełna białych plam. Prawdopodobnie pierwsze wagony wchodzące w skład przyszłej Danuty zostały zdobyte przez powstańców wielkopolskich 16 lub 18 lutego 1919 roku w bitwie pod Rynarzewem i pochodziły z niemieckiego pociągu pancernego Panzerzug 22. Nazwę Danuta miał mu nadać jeden z rannych żołnierzy, który napisał na pancerzu lokomotywy imię swojej żony.

Pociąg pancerny Danuta
Pociąg pancerny Danuta

Oficjalnie pociąg pancerny Danuta (później oznaczony jako nr. 11) został poświęcony i włączony w skład wojsk wielkopolskich 30 maja 1919 roku. Po zakończeniu walk w Wielkopolsce, poddano go modernizacji w zakładach Cegielskiego w Poznaniu, a następnie wysłano na front wschodni, gdzie brał udział w walkach nad rzeką Łań a później pod Żabinką i nad Bugiem, oraz w kilku innych bitwach.

W latach 30. pociąg poddano kolejnej modernizacji, która nadała mu formę, w której służył aż do końca swoich dni we wrześniu 1939 roku. Wymieniono lokomotywę na Ti3, zainstalowano dodatkowe uzbrojenie, a później zmodernizowano wagony pomocnicze. Ostatecznie, w 1939 roku pociąg pancerny nr. 11 Danuta składał się z parowozu (zawsze znajdującego się w środku pociągu) wraz z węglarką, 2 wagonów artyleryjskich uzbrojonych w 1 armatę kalibru 75 mm i 1 haubicę kalibru 100 mm oraz 9 karabinów maszynowych każdy, wagonu szturmowego, 2 platform Pdks, 2 wagonów osobowych, 1 cysterny wodnej, 1 wagonu warsztatowego i 5 drezyn dla tankietek TKS i 2 dla czołgów lekkich FT. Załoga pociągu składała się z 9 oficerów, 60 podoficerów i 123 szeregowych. Dodatkowe wyposażenie stanowiły 3 motocykle Sokół, 1 samochód osobowy, 2 samochody terenowe wz. 34 i 1 furgon.

Pociąg pancerny Danuta
Pociąg pancerny Danuta

Danuta w sierpniu 1939 roku oddelegowana została do służby w okolicach Poznania w ramach Armii Poznań i należącej do niej 26 Dywizji Piechoty. Ze względu na niemiecką przewagę w powietrzu, w trakcie kampanii wrześniowej, działania pociągu był utrudnione, ale mimo to jego załoga aktywnie uczestniczyła w starciach w okolicach Żnina, Inowrocławia, Torunia, Kutna oraz podczas bitwy nad Bzurą.

16 września pociąg walczył w okolicach Urzecza i Dębowej Góry, gdzie skutecznie spowalniał niemieckie natarcie. Podczas odwrotu Danuta wpadła jednak w zasadzkę. W trakcie walk zniszczeniu uległa lokomotywa, przez co pociąg nie mógł się dalej wycofać. Gdy zapasy amunicji zaczęły się kończyć, dowódca pociągu, kpt. Bronisław Korobowicz podjął decyzję o opuszczeniu pociągu. Tankietki TKS wycofały się, a pozostałe wagony zaminowano i przygotowano do wysadzenia.

Pociąg pancerny Danuta
Pociąg pancerny Danuta

Gdy do pociągu dotarli niemieccy żołnierze, część składu została wysadzona w powietrze. Członkowie załogi, którzy przeżyli bitwę, wycofali się do Warszawy, gdzie obsadzili prowizoryczny pociąg pancerny na Dworcu Gdańskim. Tym samym historia pociągu pancernego nr. 11 Danuta dobiegła końca.

Wspieraj SmartAge.pl na Patronite
Udostępnij.