Poland (Kiribati) – „polska” wioska na Oceanie Spokojnym

Mieszkańcy miasteczka Poland na Kiribati wbrew nazwie nie mają zbyt mocnych polskich korzeni. Na pewno jednak Polacy mieli swój wpływ na powstanie tej miejscowości i to im zawdzięcza swoją nazwę. Chociaż sama miejscowość nie ma zbyt interesującej historii, co roku, mieszkańcy tej miejscowości jako pierwsi witają Nowy Rok.

Republika Kiribati to niewielkie państwo wyspiarskie na Oceanie Spokojnym. Składa się z 32 atoli i jednej wyspy koralowej o łącznej powierzchni 726 km², rozsianych na obszarze o powierzchni… 3,5 mln km². Wyspy zamieszkuje łącznie 119 tys. osób. Największą, ale nie najbardziej zaludnioną wyspą Kiribati jest wyspa Kiritimati. Znajdują się na niej 3 zamieszkałe osady – London, Banana i Poland, oraz jedna opuszczona – Paris. Łącznie wyspę o powierzchni 388 km² zamieszkuje około 7300 osób. Na wyspie działa jedno lotnisko, ale we wschodniej części wyspy znajdują się pozostałości po drugim, od lat nieużywanym lotnisku.

Wyspa została odkryta przez Jamesa Cooka 24 grudnia 1777 roku. Ze względu na datę odkrycia, początkowo odkrywca nadał jej nazwę Wyspy Bożego Narodzenia. Przez kolejne lata nie założono na niej stałej osady, chociaż w przeszłości czasami pojawiali się na niej tymczasowi osadnicy. Dopiero w latach 80. XIX wieku na wyspie pojawili się pierwsi tymczasowi osadnicy związani głównie z plantacjami palm kokosowych. W latach 1902-1905 ma wyspie działała firma Levers Pacific Plantations, która założyła plantację palm kokosowych w zachodniej części wyspy w pobliżu miejsca, gdzie współcześnie znajduje się miejscowość Poland.

Niestety trudne warunki klimatyczne sprawiły, że plantacja uległa zniszczeniu, a wyspa została porzucona aż do 1914 roku. W 1917 roku wyspę wydzierżawił Emmanuel Rougiera, który zaczął rozbudowywać na niej infrastrukturę oraz przemysł. Zarządcą wyspy został Charles Malinowski, Francuz polskiego pochodzenia. Istnieje kilka teorii o pochodzeniu nazwy miejscowości Poland. Jedna z nich sugeruje, że Rougier nadał ją z inspiracji Malinowskiego. Druga sugeruje, że plantacją w tym miejscu zarządzał Stanisław Pełczyński, który miał duży wkład w rozwój systemów nawadniania na wyspie i to dla niego plantację nazwano Poland. Po raz pierwszy nazwa Poland pojawiła się w dokumentach z 1927 roku. Rougier zarządzał wyspą do 1939 roku.

Podczas II wojny światowej wyspa znalazła się pod okupacją wojsk alianckich, które założyły na niej bazę wojskową i garnizon. Na wsypie nigdy nie toczono żadnych walk. Po zakończeniu wojny wyspa stała się bazą dla jednostek biorących udział w amerykańskich testach broni nuklearnej. Ostatecznie w 1969 roku zrezygnowano jednak z dalszej aktywności militarnej na wyspie. Wraz z wycofaniem się wojska, na wyspie zaczęli pojawiać się nowi mieszkańcy, a plantacja Poland została przekształcona w wioskę. Przez krótki czas rozważano budowę kosmodromu na wyspie, ale nigdy nie zrealizowano tego pomysłu.

Z czasem liczba mieszkańców wyspy Kiritimati zaczęła systematycznie wzrastać, a wioska Poland zamieszkana była przez blisko 500 osób. Ze względu na swoje położenie, jest ona dosyć mocno odcięta od pozostałych osad na wyspie, do których można dojechać drogą biegnącą przez całą wyspę na około. W 1995 roku w miejscowości powstała parafia katolicka pod wezwaniem św. Stanisława Kostki. Ciekawostką jest, że ze względu na położenie wyspy i miejscowości Poland, jej mieszkańcy jako pierwsi witają Nowy Rok. Obecnie osadę zamieszkuje około 400 osób w 73 domach. Co ciekawe, większość mieszkańców stanowią mężczyźni.