Jedną z najsłynniejszych tras kolejowych na świecie jest trasa Orient Expressu. Pociąg ten po raz pierwszy wyruszył w podróż przez całą Europę 4 października 1883 roku. Przez kolejne lata jego trasa zmieniała się, pozostając jedną z najbardziej rozpoznawalnych. 12 grudnia 2009 roku oficjalnie zamknięto ostatnie połączenie Orient Expressu.
Początki
Historia Orient Expressu sięga połowy XIX wieku. Rozwój kolei sprawił, że wielu przedsiębiorców zainteresowało się stworzeniem trasy kolejowej z Paryża aż do Istambułu (dawniej Konstantynopola) w dzisiejszej Turcji. Realizacja tego pomysłu nie była jednak prosta, głównie z powodu odległości i ilości państw, przez które pociągi miałyby przejeżdżać.
Orient Express
Dopiero w 1883 roku belgijski przemysłowiec, Georges Nagelmackers dał radę zebrać odpowiednie fundusze, pozwolenia i dokumenty aby uruchomić połączenie kolejowe między Paryżem a Istambułem. Pierwszy Orient Express, jak pociąg nazwała prasa, wyruszył 4 października 1883 roku z Paryża, z dworca wschodniego przez Monachium i Wiedeń do Rumuńskiego miasteczka Giurgiu nad Dunajem. Tam pasażerowie przesiadali się na prom, którym płynęli do Ruse w Bułgarii. Następnie przesiadali się do kolejnego pociągu, który jechał do Istambułu.
Początkowo pokonanie tej trasy zajmowało 80 godzin. Specjalnie zaprojektowane pociągi pozwalały pasażerom na podróż w niesamowitym luksusie jak na tamte czasy.
Ulotka reklamowa Orient Expressu
Orient Express i jego następcy
W 1889 roku trasę Orient Expressu nieznacznie zmieniono, dzięki czemu pociąg docierał bezpośrednio do Istambułu, bez potrzeby przesiadania się na promy albo inne pociągi. Skrócił się również do 67 godzin czas podróży.
Wraz z wybuchem I wojny światowej kursowanie Orient Expressu zawieszono. W 1916 roku Niemcy uruchomili swoją wersję pociągu o nazwie Balkanzug, kursującą z Berlina do Konstantynopola, ale miała ona bardziej znaczenie propagandowe niż komercyjne. Dopiero pod koniec 1918 roku ponownie przywrócono trasę Orient Expressu.
Orient Express
W “nowej”, powojennej Europie zaszło jednak wiele zmian i już w 1919 roku uruchomiono kolejny Orient Express o nazwie Simplon Orient Express. Ze względu na zastrzeżenie nazwy Orient Express przez koleje francuskie, każda dodatkowa trasa między Paryżem a Istambułem lub później również Atenami musiała otrzymać inne nazwy.
Tunel Simplon – zbudowany na początku XX wieku tunel kolejowy pod Alpami. Do 1982 roku był najdłuższym tunelem kolejowym na świecie – 19,8 km długości.
Tunel Simplon
“Nowy” Orient Express kursował równolegle z pociągami na starej trasie. Dzięki tunelowi Simplon pod Alpami trasa pociągu mogła zahaczać o Włochy, a sama podróż do Turcji trwała już tylko 56 godzin. W latach 30. uruchomiono kolejne połączenie o nazwie Alberg Orient Express przebiegające przez Zurych, Innsbruck i Budapeszt, a następnie pociąg kierował się do Bukaresztu, by ostatecznie dojechać do Aten.
W latach 30. Orient Express przeżywał swoje najlepsze lata, chociaż na jego renomę pracowało kilka pociągów które jedynie pożyczyły nazwę oryginalnego składu.
Orient Express (fot. Murdockcrc/Wikimedia Commons)
Podobnie jak w 1914 roku, również w 1939 roku wraz z wybuchem II wojny światowej kursowanie Orient Expressu zostało zawieszone. Po wojnie wszystkie trzy trasy przywrócono, ale część z nich uległa przeróbkom, spowodowanym napiętą sytuacją na kontynencie.
W 1962 roku zlikwidowano oryginalną trasę Orient Expressu oraz Alberg Orient Express. Jedynie Simplon Orient Express kursował dalej, ale niestety również i tę trasę zamknięto oficjalnie 19 maja 1977 roku (a dokładnie obcięto do Budapesztu). W kolejnych latach obowiązki Orient Expressu przejęły inne pociągi, ale żaden z nich nie kursował bezpośrednio między Paryżem a Istambułem.
W 1982 roku James Sherwood kupił wycofane z eksploatacji wagony Orient Expressu i przywrócił je do eksploatacji jako ekskluzywny pociąg na specjalne okazje. Początkowo cena biletu wynosiła 1200 funtów (współcześnie około 4160 funtów). Komercyjny pociąg Sherwooda funkcjonuje do dnia dzisiejszego, ale odbywa tylko kilka kursów rocznie.
Orient Express (fot. Epistola8/Wikimedia Commons)
Ze względu na liczne zmiany rozkładów jazdy jakie następowały w kolejach francuskich, których głównym efektem było stopniowe ograniczanie długości trasy wznowionego Orient Expressu, 12 grudnia 2009 roku oficjalnie zlikwidowano połączenie. Głównym powodem likwidacji trasy było podzielenie jej między różne pociągi, w tym TGV.
Najsłynniejszy pociąg świata
Orient Express jest chyba najsłynniejszym i najbardziej rozpoznawalnym pociągiem na świecie. Mało kto jednak wie, że na jego sławę składało się kilka zupełnie niezależnych pociągów, które wykorzystywały podobne nazwy. W okresie po II wojnie światowej rola Orient Expressu spadła, przede wszystkim z powodu spadku popularności kolei, ale również z powodu podzielenia Europy na dwa bloki polityczne.
Orient Express wyróżniał się niesamowitym luksusem, który mimo wieku pociągów utrzymywał się na wysokim poziomie. W trakcie swojej ponad 125 letniej historii Orient Express był świadkiem wielu wydarzeń, przewiózł wielu monarchów, aktorów i wiele innych znanych postaci. Orient Express uwieczniono również w licznych filmach i powieściach.
Orient Express (fot. Epistola8/Wikimedia Commons)
