SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Trending
    • Normandie – najsłynniejszy francuski transatlantyk
    • Potez-CAMS 161 – niedokończony olbrzym
    • Pancernik Mikasa – ostatni zachowany predreadnought
    • Hanriot H.110 – wielki myśliwiec i wielka porażka
    • Czołg ciężki KW-1 – zapomniana legenda frontu wschodniego
    • Star Jet – roller coaster zabrany przez morze
    • Miasiszczew M-4 – nieudany bombowiec strategiczny
    • Bojowy wóz piechoty Marder 1
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Featured
      17 grudnia 20220

      Bracia Wright i pierwszy lot samolotu

      Recent
      26 stycznia 2023

      Normandie – najsłynniejszy francuski transatlantyk

      25 stycznia 2023

      Potez-CAMS 161 – niedokończony olbrzym

      24 stycznia 2023

      Pancernik Mikasa – ostatni zachowany predreadnought

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Featured
      17 grudnia 20220

      Bracia Wright i pierwszy lot samolotu

      Recent
      26 stycznia 2023

      Normandie – najsłynniejszy francuski transatlantyk

      25 stycznia 2023

      Potez-CAMS 161 – niedokończony olbrzym

      24 stycznia 2023

      Pancernik Mikasa – ostatni zachowany predreadnought

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Featured
      1 marca 20222

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Recent
      1 stycznia 2023

      Muzeum Techniki im. Nikola Tesli w Zagrzebiu

      12 grudnia 2022

      Jak zrobić ładną stronę internetową?

      3 grudnia 2022

      Licznik Geigera – na czym polega fenomen tego urządzenia?

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Featured
      6 maja 20210

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Recent
      14 stycznia 2023

      Piłkarska zapowiedź weekendu – typy na Serie A!

      24 grudnia 2022

      5 zwyczajów i symboli wigilijnych

      22 grudnia 2022

      Zimowa przerwa od jazdy motocyklem. 5 pomysłów, czym warto się zająć między sezonami

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Featured
      30 grudnia 20190

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Recent
      29 grudnia 2022

      Osuszacz powietrza – kiedy warto skorzystać z niego na budowie?

      2 listopada 2022

      Co to jest i jak działa elektroniczny obieg dokumentów?

      30 października 2022

      Cesja umowy leasingu – na czym polega? Kiedy można z niej skorzystać?

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Filmy
      3. Książki
      4. Sprzęt
      Featured
      9.0
      1 października 20160

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Recent
      19 października 2022

      Plakat – najlepszy pomysł na aranżację Twojego wnętrza

      21 sierpnia 2022

      Fotoksiążka Saal Professional Line – recenzja

      7.0
      3 czerwca 2022

      Crime Scene Game – Helsinki 2012 – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    You are at:Strona główna » Od potęgi do potęgi – historia Podgórza
    Od potęgi do potęgi – historia Podgórza
    Artykuły

    Od potęgi do potęgi – historia Podgórza

    Artykuł PartneraBy Artykuł Partnera9 października 2017Brak komentarzy8 Mins Read
    Niewiele ponad 100 lat temu Podgórze po długich negocjacjach zostało przyłączone do Krakowa. Co ostatecznie przekonało Podgórzan? Jakie prawa zagwarantował im Juliusz Leo? Najważniejsze jednak: co stało się z Podgórzem po połączeniu z Krakowem?

    Podgórze – źródła sukcesów u progu XX wieku

    Kopiec Krakusa, z którego rozciąga się widok na cały Kraków to jeden z najbardziej charakterystycznych punktów na mapie Podgórza. – O tym terenie można w zgodzie z prawdą napisać, że to miejsce prestiżowe, w którym zaczyna się historia Krakowa. Prowadzone przed laty badania archeologiczne dowiodły, że osadnictwo na tym terenie rozwijało się już kilkaset lat przed naszą erą. W Krakowie podobne tradycje ma tylko Wawel. W czasach nowożytnych zamieszkiwała tu szlachta. W XIX wieku teren ten zajęli Austriacy, bo po pierwsze był strategicznie położony, a po drugie rozciągają się stąd piękne panoramiczne widoki na Stare Miasto – komentuje prof. Łukasz Sroka z Uniwersytetu Pedagogicznego.

    Widok na Podgórze z Kopca Krakusa, około 1928 r. (fot. fotopolska.eu)
    Widok na Podgórze z Kopca Krakusa, około 1928 r. (fot. fotopolska.eu)

    W 1913 roku prezydent Krakowa Juliusz Leo określił Podgórze jako „perłę w pierścieniu gmin otaczających”. Nie były to tylko czcze pochlebstwa mające na celu przyśpieszenie finalizacji połączenia, o które zabiegał od kilku lat. Podgórze faktycznie wyróżniało się nie tylko na tle sąsiednich gmin, ale również na tle samego Krakowa. To tutaj otwarto pierwszą w okolicy elektrownię miejską, wyprzedzając o kilka lat elektrownię krakowską. Dostarczała ona prąd na ulice, do podgórskich zakładów przemysłowych, urzędów, szpitali, miejskiej hali targowej i chłodni oraz gospodarstw domowych. Znajdowało się tu 10% wszystkich zakładów przemysłowych będących w pobliżu stolicy małopolski, a przez miasto przechodziły ważne szlaki handlowe.

    Obowiązywała szersza ordynacja wyborcza i niższe podatki, a społeczeństwo było zróżnicowane i tolerancyjne. Na terenie miasta mógł się bowiem osiedlić każdy, bez względu na narodowość, wyznanie czy profesję. Miasto m.in. pokrywało część kosztów budowy domu i udzielało bezzwrotnych pożyczek na rozpoczęcie własnej działalności. Gdy w latach 1898 -1902 brytyjski urbanista Ebenzer Howard prezentował w Londynie ideę miast-ogrodów, w których w centrum miał znajdować się zacieniony park, Podgórze cieszyło się takim obszarem już od kilku lat.

    Hala targowa w Podgórzu w latach 1910-1920 (fot. fotopolska.eu)
    Hala targowa w Podgórzu w latach 1910-1920 (fot. fotopolska.eu)

    Połączenie z Krakowem – kulisy wielkich negocjacji

    Społeczeństwo i włodarze Podgórza przez długi czas nie zgadzali się na połączenie z Krakowem. Szczególnie mieszkańcy podchodzili do takiego rozwiązania niechętnie, bojąc się utraty wywalczonych swobód obywatelskich i podniesienia podatków. Kraków przyłączał jednak wszystkie sąsiednie gminy, co zaczęło utrudniać rozwój samego Podgórza. Dodatkowo konieczne było przeprowadzenie kosztownych inwestycji (m.in. regulację Wisły po tragicznej powodzi, która zalała Podgórze w lipcu 1903 roku), a miasto już wcześniej zaciągnęło kilka pożyczek, by zbudować szkoły, budynki użyteczności publicznej oraz największą – na budowę kościoła.

    Zły stan ówczesnej świątyni oraz rozwój Podgórza (co przełożyło się na większą liczbę wiernych) zmusił rządzących do wybudowania nowego kościoła, znanego nam dzisiaj jako kościół św. Józefa. Wszystko to sprawiło, że Rada Miasta Podgórza coraz przychylniej patrzyła na propozycję Juliusza Leo. Kluczowy okazał się… patriotyzm. Wizja silnego, rozwiniętego miasta, które będzie w stanie sięgnąć po niepodległość ostatecznie przekonała mieszkańców oraz rządzących.

    Widok na przemysłowe Podgórze, lata 1900-1920 (fot. fotopolska.eu)
    Widok na przemysłowe Podgórze, lata 1900-1920 (fot. fotopolska.eu)

    W przemówieniu wygłoszonym na moście Krakusa podczas oficjalnych uroczystości połączenia z Krakowem, 4 lipca 1915 roku Franciszek Maryewski, ostatni burmistrz Podgórza, tak komentował podjętą decyzję: – Oby ta Wisła, która dotychczas dzieliła nie tylko nas, ale i dzielnice Polski, stała się symbolem zjednoczenia całego Narodu, oby ta krew braci naszych, która zabarwiła jej fale, stała się ogniwem łączności Narodu w jednej, wielkiej, wspólnej daj Boże niepodległej Ojczyźnie.

    W dokumencie łączącym Kraków z Podgórzem znalazły się szczegółowe zapiski, które regulowały sprawy administracyjne, społeczne, ekonomiczne, gospodarcze i prawne obu miast. Oprócz obietnicy ze strony Krakowa o niepodwyższaniu podatków oraz spłaceniu wszystkich zobowiązań finansowych Podgórza rejon ten miał zyskać m.in. nowy szpital, siedzibę straży pożarnej i kanalizację. Ostatecznie jednak nie zostały one wybudowane. Zamiast tego powstał most łączący Kraków z Podgórzem (dziś im. Józefa Piłsudskiego).

    Alejka w Parku im. W. Bednarskiego (fot. MHK)
    Alejka w Parku im. W. Bednarskiego (fot. MHK)

    Cofnąć się, by wziąć rozpęd

    Mimo wywalczenia szeregu przywilejów po połączeniu z Krakowem Podgórze nie rozwijało się już tak dynamicznie. Ceną za szeroki dostęp do kultury i nauki Krakowa (w postaci uczelni wyższych, teatru, opery) był spowolniony rozwój gospodarczy. W późniejszych latach dynamiczny rozkwit rejonu przyczynił się do odbudowania jego wcześniejszej pozycji. Obecnie turyści zaciekawieni bogatą historią Podgórza coraz częściej zwiedzają już nie tylko popularny Kazimierz. Przyciąga ich także bogata oferta kulturalna. – Chętnie odwiedzane są: Muzeum Sztuki Współczesnej, teatry (m.in. Teatr Piosenki Francuskiej oraz Teatr Figur), Galeria Sztuki Współczesnej Starmach czy Fabryka Schindlera. Podgórze zachwyca architekturą – neogotyckim kościołem św. Józefa, rynkiem z zabytkowymi kamienicami czy nowoczesną i popularną wśród zakochanych, Kładką Ojca Bernatka – opowiadana Zuzanna Waligóra, licencjonowany przewodnik turystyczny.

    Nowe inwestycje (m.in. Bonarka City Center, która cieszy się ogromną popularnością nie tylko ze względu na duży wybór sklepów, ale także dzięki organizowanym wydarzeniom i konkursom dla mieszkańców), rozbudowana sieć komunikacyjna (w tym mająca wkrótce otwarcie łącznica kolejowa Kraków Zabłocie – Kraków Krzemionki, która skróci o nawet połowę czas przejazdu do pobliskiej Skawiny) oraz liczne tereny zielone przyciągnęły także mieszkańców. – Po ukończeniu studiów sama się tutaj przeprowadziłam. Poranny jogging po rezerwacie „Bonarka”, niedzielne spacery po Parku Bednarskiego, zachody słońca na Kopcu Kraka i wieczory po tej lepszej stronie Kładki Ojca Bernatka mogę polecić z własnego doświadczenia – zdradza pani Zuzanna Waligóra.

    Podgórze - stacja pomiarów wodnych, w tle most cesarza Franciszka Józefa, około 1900 r. (fot. MHK)
    Podgórze – stacja pomiarów wodnych, w tle most cesarza Franciszka Józefa, około 1900 r. (fot. MHK)

    Na dzieci czekają tu przedszkola, bawialnie oraz specjalne zajęcia i widowiska prowadzone w Teatrze Jednej Miny. Dorośli do dyspozycji mają siłownie, Akademię Jogi, kina czy też centra wspinaczkowe. Restauracje, bary i kawiarnie urozmaicą natomiast niedzielny, rodzinny spacer. Na ten najlepiej wybrać się do wspomnianego już Parku Bednarskiego, który jest przykładem jednej z pierwszych, w naszej części Europy, rekultywacji terenów poprzemysłowych. Teren ten został stworzony przez Wojciecha Bednarskiego – nauczyciela, radnego miejskiego oraz inicjatora powstania Towarzystwa Upiększania Miasta Krakowa.

    Początkowo miasto nieprzychylnie patrzyło na pomysł stworzenia parku, dlatego Wojciech Bednarski z własnych środków założył „ogródek przyszkolny”, przy powstaniu którego pomagała mu młodzież. W późniejszych latach, już przy udziale władz miejskich, rozbudowywał i wzbogacał teren parku, za co miasto nadało mu tytuł honorowego obywatela. Dawniej odbywały się tam pokazy ćwiczeń, grała orkiestra, a na najmłodszych czekała ślizgawka. Park, który wraz z zalesieniem obejmuje obszar ponad 13 hektarów, również dziś jest jednym z najciekawszych terenów zielonych Krakowa. Dodatkowo władze miasta przystąpiły właśnie do planów rewitalizacji parku, które zakładają powstanie: kilku placów zabaw dla dzieci w różnym wieku, miejsca do ćwiczeń fizycznych, restauracji z tarasem widokowym oraz sceny kina letniego.

    Alejka w parku im. W. Bednarskiego (fot. fotopolska.eu)
    Alejka w parku im. W. Bednarskiego (fot. fotopolska.eu)

    W 1990 roku Podgórze zostało podzielone na nowe dzielnice, m.in. zostało wydzielone Podgórze Duchackie. To tutaj powstaje nowoczesne miejsce do zamieszkania Lokum Vista realizowane przez Lokum Deweloper, a kompleks biurowy Bonarka for Business, w którym swoje biura mają m.in takie firmy jak: Alexander Mann Solutions, Lufthansa Global Business Services, Pegasystems, Euroclear, Innogy, Jatomi Fitness, Luxmed, Luxoft czy Global Logic, wciąż otwiera kolejne budynki, dzięki czemu region zyskuje nowe miejsca pracy.

    Poprzez takie projekty jak Bonarka – idealne miejsce dla biznesu i odpoczynku, dzielnica Podgórze przestała być już postrzegana jako teren przemysłowy. Kraków jest dobrze prosperującym rynkiem biurowym dlatego zaplanowaliśmy rozbudowę naszego kompleksu Bonarka for Business o kolejne trzy budynki. Jesteśmy zwolennikami budowy centrum miejskiego, które tworzy nową dzielnicę w życiu społeczności, a także nowe wielofunkcyjne centrum miejskie.– mówi Anna Krztoń, Senior Leasing Manager z firmy TriGranit Polska.

    Kościół św. Benedykta, lata 20. XX w. (fot. Stanisław Mucha/MHK
    Kościół św. Benedykta, lata 20. XX w. (fot. Stanisław Mucha/MHK

    Lokum Deweloper docenił natomiast Podgórze za bogactwo atrakcji i doskonałą komunikację. Lokum Vista znajduje się tak blisko centrum, że do Bulwarów Wiślanych czy na Kazimierz jesteśmy w stanie dotrzeć w niecałe 15 minut. Dodatkowo okolica posiada rozbudowaną infrastrukturę komunikacyjną, która pozwala na szybkie przemieszczanie się w każdy rejon Krakowa. Dzięki różnorodności obiektów kulturalnych Podgórze daje wiele możliwości spędzania czasu wolnego – z przyjaciółmi w kinie, restauracji czy kawiarni, a także z rodziną np. w parku. Uważamy, że są to jedne z największych zalet tego rejonu, patrząc z perspektywy mieszkańców – komentuje Eryk Nalberczyński, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper.

    Czy takie wizje rozwoju stałyby dzisiaj przed tym rejonem, gdyby w 1915 roku nie doszło do połączenia z Krakowem? Tego nie dowiemy się nigdy. Patrząc z perspektywy obu miast, połączenie było dobrą decyzją, wbrew początkowym obawom Podgórzan. Dlatego na początku przyszłego roku, Juliusz Leo – twórca idei Wielkiego Krakowa zostanie uhonorowany pomnikiem, który stanie w okolicy Kładki Ojca Bernatka.

    Dworzec Główny w Krakowie w latach 1910-1915 (fot. fotopolska.eu)
    Dworzec Główny w Krakowie w latach 1910-1915 (fot. fotopolska.eu)
    Rynek Podgórski z dawnym kościołem św. Józefa około 1900 roku (fot. Natan Krieger/MHK)
    Rynek Podgórski z dawnym kościołem św. Józefa około 1900 roku (fot. Natan Krieger/MHK)
    Trzeci Most (Most Krakusa), lata 30. XX w. (fot. MHK)
    Trzeci Most (Most Krakusa), lata 30. XX w. (fot. MHK)
    Tramwaj na Rynku Podgórskim, lata 30. XX w. (fot. Stanisław Mucha/MHK)
    Tramwaj na Rynku Podgórskim, lata 30. XX w. (fot. Stanisław Mucha/MHK)
    Panorama Krakowa - widok z Krzemionek Podgórskich, lata 60. XX w. (fot. Henryk Hermanowicz/MHK)
    Panorama Krakowa – widok z Krzemionek Podgórskich, lata 60. XX w. (fot. Henryk Hermanowicz/MHK)
    Kopiec Krakusa, lata 60. XX w. (fot. Henryk Hermanowicz/MHK)
    Kopiec Krakusa, lata 60. XX w. (fot. Henryk Hermanowicz/MHK)

    Related

    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Previous ArticleAkademia Nikona w 31. BLT w Krzesinach – galeria
    Next Article Szwedzkie krążowniki HSwMS Göta Lejon i HSwMS Tre Kronor
    blank
    Artykuł Partnera

    Related Posts

    Na jaką pracę w Krakowie mogą liczyć mieszkańcy Podlasia?

    27 maja 20212 Mins Read

    Hotel Forum – krakowski przykład brutalizmu

    9 listopada 20193 Mins Read

    Salon Książki Historycznej w Krakowie

    16 października 20171 Min Read
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    18 stycznia 20230

    Wojenna prowizorka – „niszczyciel czołgów” RSO/PaK 40

    Podczas każdego konfliktu zbrojnego, nawet najlepsze armie często sięgają po prowizoryczne rozwiązania, które w krótkim…

    Artykuły
    4 września 20165

    10 najlepszych asów myśliwskich II wojny światowej

    W trakcie II wojny światowej wojna w powietrzu była równie ważna, jak walki na lądzie.…

    Artykuły
    4 stycznia 20230

    Wewnątrz słynnego czołgu T-34/85

    T-34 był jednym z najważniejszych czołgów II wojny światowej. Pojazd ten stał się legendą, a…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    26 stycznia 2023

    Normandie – najsłynniejszy francuski transatlantyk

    25 stycznia 2023

    Potez-CAMS 161 – niedokończony olbrzym

    24 stycznia 2023

    Pancernik Mikasa – ostatni zachowany predreadnought

    23 stycznia 2023

    Hanriot H.110 – wielki myśliwiec i wielka porażka

    22 stycznia 2023

    Czołg ciężki KW-1 – zapomniana legenda frontu wschodniego

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    25 września 20210

    RMS Caronia – statek, który wyprzedzał swoją epokę

    Do lat 40. statki pasażerskie obsługiwały głównie ruch liniowy na trasach między Europą a Ameryką,…

    Artykuły
    26 grudnia 20210

    Jak wybrać samochody na akumulator dla dzieci?

    Twoje dziecko interesuje się motoryzacją? Auto na akumulator to często miniatura prawdziwego samochodu. To może…

    Artykuły
    18 września 20200

    Avions Voisin C28 Aérosport (1935) – samochód w stylu Art Deco

    Zaprezentowany w 1935 roku na Motor Show w Paryżu Avions Voisin C28 Aérosport był bez…

    Artykuły
    18 stycznia 20158

    Poradnik zakupowy gracza #1 – klawiatura mechaniczna

    Najprawdopodobniej już wiesz, czym są przełączniki mechaniczne. Być może rozróżniasz ich typy i wiesz dokładnie, czym…

    Artykuły
    13 stycznia 20220

    Innowacyjne maszyny myjące: klucz do podniesienia efektywności procesu mycia przemysłowego

    Współczesne procesy produkcyjne często wymuszają konieczność wdrożenia skutecznych rozwiązań z zakresu mycia przemysłowego. Warto podkreślić,…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    • Regulamin
    • Polityka Prywatności
    • RODO
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.