Northrop YA-9 – zapomniany rywal Thunderbolta II

Northrop YA-9 powstał w ramach programu A-X, którego celem było zaprojektowanie dedykowanego, amerykańskiego samolotu szturmowego przystosowanego do bezpośredniego wsparcia oddziałów lądowych. Ostatecznie do służby trafił konkurencyjny samolot Fairchild A-10 Thunderbolt II.

Geneza

A latach 60. zadania bezpośredniego wsparcia oddziałów lądowych prowadzone były w amerykańskiej armii przez odrzutowe samoloty bombowe oraz pamiętające jeszcze końcówkę lat 40. samolotu A-1 Skyrider. Żadna z tych maszyn nie była jednak w pełni dostosowana do bliskiego wsparcia oddziałów lądowych zarówno pod względem osiągów, przenoszonego uzbrojenia oraz przede wszystkim wytrzymałości na ostrzał z ziemi.

Analizując potrzeby wojska stwierdzono, że powinien powstać samolot o napędzie turbośmigłowym, dysponujący dobrymi osiągami, ale również niską prędkością ataku, opancerzeniem i co istotne tani w produkcji. Wstępną specyfikację dla programu A-X (Attack Experimental) wysłano do 21 firm z branży lotniczej 6 marca 1967 roku. Na podstawie przeprowadzonych następnie analiz i dyskusji, w maju 1969 roku sformułowano nowe wymagania, w których napęd zamieniono na turboodrzutowy.

W maju 1970 roku przedstawiono bardziej uszczegółowione wymagania, w których dodano wymóg zainstalowania nowoprojektowanego działka kalibru 30 mm (GAU-8 Avenger). Sprecyzowano również osiągi, jakimi miał dysponować samolot – prędkość maksymalna 740 km/h, rozbieg 1200 m, możliwość przenoszenia 7300 kg uzbrojenia, zasięg bojowy 460 km i koszt jednostkowy około 1,4 mln dolarów przy zamówieniu 600 maszyn.

18 grudnia 1970 roku USAF wybrało do dalszych badań projekty dwóch firm – Fairchild Republic z YA-10A oraz Northropa z YA-9A.

Northrop YA-9

Firma Northrop w pracach nad swoją maszyną duży nacisk położyła na obniżenie kosztów. Zastosowano słabsze i tańsze silniki niż w YA-10A, które wywodziły się z silników wykorzystywanych w śmigłowcach CH-47 Chinook. Zabieg ten pozwolił na znaczne obniżenie kosztów.

YA-9 miał 16,3 m długości i 17,68 m rozpiętości skrzydeł. Maksymalna masa startowa wynosiła natomiast 18 597 kg. Napęd stanowiły dwa silniki Lycoming YF102-LD-100, zapewniające prędkość maksymalną 837 km/h i zasięg operacyjny 463 km. Ze względu na opóźnienie w pracach nad działkiem GAU-8, jako uzbrojenie przewidziano mniejsze działko M61 Vulcan kalibru 20 mm. Na węzłach podskrzydłowych możliwe było przenoszenie ładunku 7260 kg bomb i pocisków rakietowych.

Zbudowano dwa prototypy. Pierwszy wzbił się w powietrze 30 maja 1972 roku a drugi 23 sierpnia. Od 10 października do 9 grudnia 1972 roku YA-9 wraz z YA-10 testowane były przez USAF. Chociaż maszyna Northropa spełniała oczekiwania wojska pod wieloma względami i nie wymagała większych poprawek, wybór padł na YA-10, który miał solidniejszą i bardziej odporną na ostrzał przeciwlotniczy konstrukcję.

Tym samym projekt A-9 został zamknięty, a oba prototypy przekazano NASA, które kontynuowało ich eksploatację przez pewien czas. Po wycofaniu z eksploatacji, jedna z maszyn trafiła do muzeum March Field Air Museum w Kaliforni, a druga do bazy Edwards, gdzie czeka cały czas na dalszy los.