SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Trending
    • 5 domowych sposobów na walkę z komarami
    • Spędzanie czasu na świeżym powietrzu – letnie atrakcje w mieście
    • Caudron R.11 – samolot rozpoznawczy, który stał się bombowcem i myśliwcem
    • Na smoka! Czyli XVIII Turniej Rycerski na Zamku Królewskim w Będzinie
    • Niezastąpiona bielizna bezszwowa – dlaczego warto mieć ją w swojej szafie?
    • Antidotum Airshow Leszno 2022 – relacja
    • Kosmetyki dla nastolatków – ranking 2022
    • Różnice między futbolem amerykańskim a rugby
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Polecane
      15 czerwca 20220

      Mil Mi-10 – latający dźwig

      Najnowsze
      2 lipca 2022

      Caudron R.11 – samolot rozpoznawczy, który stał się bombowcem i myśliwcem

      30 czerwca 2022

      Antidotum Airshow Leszno 2022 – relacja

      28 czerwca 2022

      HMS Trincomalee i HMS Unicorn – ostatnie fregaty typu Leda

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Polecane
      15 czerwca 20220

      Mil Mi-10 – latający dźwig

      Najnowsze
      2 lipca 2022

      Caudron R.11 – samolot rozpoznawczy, który stał się bombowcem i myśliwcem

      28 czerwca 2022

      HMS Trincomalee i HMS Unicorn – ostatnie fregaty typu Leda

      27 czerwca 2022

      Eksperymentalny bombowiec Douglas XB-19

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Polecane
      1 marca 20222

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Najnowsze
      19 czerwca 2022

      Przeglądarka Internet Explorer – krótka historia

      18 czerwca 2022

      Pamięć RAM – krótka historia

      9 czerwca 2022

      Wideorejestratory w samochodzie – przydatny (nie)gadżet

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Polecane
      6 maja 20210

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Najnowsze
      4 lipca 2022

      5 domowych sposobów na walkę z komarami

      3 lipca 2022

      Spędzanie czasu na świeżym powietrzu – letnie atrakcje w mieście

      1 lipca 2022

      Na smoka! Czyli XVIII Turniej Rycerski na Zamku Królewskim w Będzinie

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Polecane
      30 grudnia 20190

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Najnowsze
      1 czerwca 2022

      Ciężki żuraw pływający Herman the German – z Niemiec, przez USA do Panamy

      4 maja 2022

      Podpis elektroniczny – rozwiązanie, w które warto zainwestować

      23 kwietnia 2022

      Jak inwestować w fundusze ETF? Poradnik dla początkujących inwestorów

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Filmy
      3. Książki
      4. Sprzęt
      Polecane
      9.0
      1 października 20160

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Najnowsze
      7.0
      3 czerwca 2022

      Crime Scene Game – Helsinki 2012 – recenzja

      9 listopada 2021

      Fotoobraz galeriadruku.com.pl – recenzja

      9 czerwca 2021

      Aurelis Lunar – księżycowa lampa – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    Znajdujesz się tutaj: Strona główna » North American X-15 – najszybszy samolot na świecie
    North American X-15 - najszybszy samolot na świecie
    North American X-15 - najszybszy samolot na świecie
    Artykuły

    North American X-15 – najszybszy samolot na świecie

    Michał BanachBy Michał Banach8 czerwca 2022Brak komentarzy5 Mins Read
    Oblatany w 1959 roku North American X-15 uznawany jest za najszybszy na świecie załogowy samolot o napędzie rakietowym. Powstały trzy egzemplarze, które wykonały łącznie 199 lotów, w których uczestniczyło 12 pilotów wojskowych, cywilnych oraz jeden z marynarki wojennej. Wśród nich znalazł się również Neil Armstrong.

    Eksperymentalny samolot suborbitalny

    W grudniu 1954 roku NACA (National Advisory Committee for Aeronautics, późniejsze NASA) przygotowało specyfikację dla kolejnego, eksperymentalnego samolotu serii X. Maszyna otrzymała oznaczenie X-15, a w listopadzie 1955 roku kontrakt na jej budowę otrzymały zakłady North American. W 1956 roku zakłady Reaction Motors otrzymały natomiast kontrakt na zaprojektowanie silników.

    North American X-15
    North American X-15

    Według założeń maszyna miała być zdolna do osiągania jeszcze większych prędkości niż dotychczas wykorzystywane samoloty eksperymentalne, oraz przede wszystkim lotów suborbitalnych. Od początku zakładano również, że w powietrze będzie wynoszona przez samolot-nosiciel, którym został B-52.

    Pierwszy prototyp wzbił się w powietrze 8 czerwca 1959 roku. Pilotowana przez Scotta Crossfielda maszyna wykonała lot bez napędu. Dopiero 17 września Crossfield wykonał pierwszy lot silnikowy X-15. Zbudowano łącznie 3 samoloty, które miały zbliżoną konstrukcję zewnętrzną, ale w toku prób przechodziły różne modyfikacje wyposażenia.

    North American X-15
    North American X-15

    North American X-15 miał 15,45 m długości, 6,8 m rozpiętości skrzydeł, masę 6 620 kg i maksymalną masę startową 15 420 kg. Początkowo napęd stanowił dwa silniki rakietowe Reaction Motors XLR11, zastąpione później przez pojedynczy silnik Reaction Motors XLR99-RM-2 o znacznie większym ciągu. Zasięg maszyny wynosił 450 km. Podczas lotu, X-15 wynoszony był na pułap 13,7 km i zwalniany przy prędkości 805 km/h. Co ciekawe, X-15 miał nietypowe podwozie w postaci koła przedniego i płóz, a przed lądowaniem dolne stabilizatory były odstrzeliwane, aby zapewnić odpowiedni prześwit.

    X-15 wykonały łącznie 199 lotów, w trakcie których ustanowionych zostało wiele rekordów prędkości i wysokości lotu. Podczas 13 lotów przekroczono pułap 80 km, a podczas dwóch pułap 100 km, za co piloci otrzymali odznaki astronautów (początkowo odznaki te otrzymali tylko piloci wojskowi, natomiast cywilni dopiero w 2005 roku). Co ciekawe, pułap 100 km przekroczył dwukrotnie ten sam pilot – Joseph A. Walker, a miało to miejsce 29 lipca i 22 sierpnia 1963 roku (loty 90 i 91). Podczas tych lotów udało mu się osiągnąć wysokość odpowiednio 105,9 i 107,8 km. Najwyższą zanotowaną prędkość, X-15 osiągnął natomiast podczas 188 lotu, 3 października 1967 roku. Wyniosła ona 7 274 km/h na wysokości 31,1 km, a za sterami zasiadł William J. „Pete” Knight.

    North American X-15
    North American X-15

    Ostatni lot X-15 miał miejsce 24 października 1968 roku. Planowano jeszcze jeden, dwusetny lot, ale z powodów technicznych przekładano go kilkanaście razy, po czym ostatecznie podjęto decyzję o rezygnacji z niego i zamknięcia programu X-15.

    Podczas wszystkich lotów nosicielami X-15 były dwa przebudowane bombowce Boeing NB-52A i NB-52B i numerach 52-003 i 52-008, oraz nazwach własnych „The High and Mighty One” oraz „The Challenger” (przemianowany później na „Balls 8”. Obie maszyny wycofano z eksploatacji odpowiednio w październiku 1969 roku i listopadzie 2004 roku. Dodatkowo wśród samolotów towarzyszących znajdowały się różne samoloty pościgowe, w tym F-100, F-104 i F5D, oraz samoloty transportowe X-130 i C-47.

    Piloci X-15

    Pilot Organizacja Liczba lotów Loty kosmiczne USAF Maksymalna liczba Macha Maksymalna prędkość Maksymalna wysokość
    Michael J. Adams USAF 7 1 5.59 6151 km/h 81 077 m
    Neil Armstrong NASA 7 0 5,74 6587 km/h 63 246 m
    Scott Crossfield North American Aviation 14 0 2,97 3154 km/h 24 725 m
    Bill Dana NASA 16 2 5,53 6272 km/h 93 543 m
    Joe H. Engle USAF 16 3 5,71 6257 km/h 85 527 m
    Pete Knight USAF 16 1 6,7 7274 km/h 85 496 m
    John B. McKay NASA 29 1 5,65 6217 km/h 90 099 m
    Forrest S. Peterson US Navy 5 0 5,3 5794 km/h 31 029 m
    Robert Rushworth USAF 34 1 6,06 6466 km/h 86 868 m
    Mitt Thompson NASA 14 0 5,48 5993 km/h 65 258 m
    Joe Walker USAF 25 3 5,92 6605 km/h 107 960 m
    Robert M. White USAF 16 1 6,04 6587 km/h 95 936 m

    Katastrofa lotu 3-65-97

    15 listopada 1967 roku o godzinie 18:30 rozpoczął się kolejny, 191 lot X-15-3, a za sterami maszyny zasiadł Michael J. Adams. Niestety w trakcie wznoszenia, maszyna wpadła w korkociąg. Ze względu na brak wypracowanych procedur wyprowadzania tak nietypowej maszyny, jaką był X-15 z korkociągu, Adams nie do końca wiedział jak opanować maszynę.

    Po chwili udało mu się odzyskać kontrolę nad samolotem, ale z nieznanych do końca przyczyn samolot po chwili rozpadł się w powietrzu i rozbił, a Adams zginął na miejscu. Przyjmuje się, że podczas prób opanowania maszyny, Adams popełnił błąd, co doprowadziło do przeciążenia konstrukcji. Warto dodać, że była to pierwsza katastrofa tzw. pechowego lotu numer 191.

    Wrak X-15-3
    Wrak X-15-3

    Podsumowanie

    Dwa egzemplarze X-15 – X-15-1 i X-15-2, przetrwały program i obecnie znajdują się w muzeach National Air and Space Museum w Waszyngtonie oraz National Museum of the United States Air Force w Wright-Patterson Air Force Base.

    Chociaż North American X-15 uznawany jest za najszybszy samolot na świecie, oficjalnie miano to nosi Lockheed SR-71 Blackbird, który ustanowił 28 lipca 1976 roku rekord prędkości wynoszący 3529,6 km/h. Rekord X-15 uznawany jest za najszybszy lot załogowego samolotu o napędzie rakietowym, natomiast za najszybszy bezzałogowy samolot uznaje się NASA X-43A.

    North American X-15
    North American X-15
    North American X-15
    North American X-15
    North American X-15
    North American X-15
    North American X-15A-1 w National Air and Space Museum (fot. Michał Banach)
    North American X-15A-1 w National Air and Space Museum (fot. Michał Banach)
    Udostępnij. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Poprzedni artykułLaptop dla każdego, czyli jaki?
    Następny artykuł Wideorejestratory w samochodzie – przydatny (nie)gadżet
    blank
    Michał Banach
    • Strona internetowa
    • Facebook
    • Instagram
    • LinkedIn

    Gdybym miał spisać wszystkie swoje zainteresowania to nie starczyłoby mi życia. Głównie interesuję się historią, militariami i techniką a także fotografią, ale lista ta mogłaby być znacznie dłuższa. Skończyłem studia na kierunkach stosunki międzynarodowe oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.

    Podobne artykuły

    Caudron R.11 – samolot rozpoznawczy, który stał się bombowcem i myśliwcem

    2 lipca 20222 Mins Read

    Eksperymentalny bombowiec Douglas XB-19

    27 czerwca 20224 Mins Read

    Junkers F.13 – pierwszy całkowicie metalowy samolot pasażerski

    25 czerwca 20224 Mins Read
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    4 czerwca 20220

    Ostatnie działo nadbrzeżne 16 inch M1919

    Obecnie obronę wybrzeża oprócz okrętów wojennych zapewniają wyrzutnie rakiet oraz samoloty. Zanim jednak te dwa…

    Artykuły
    27 lipca 20190

    Edmund Fitzgerald – największy wrak Wielkich Jezior

    W momencie zbudowania w 1958 roku, SS Edmund Fitzgerald był największym statkiem pływającym po Wielkich…

    Artykuły
    15 stycznia 20220

    ORP Orzeł (1939) – najsłynniejszy polski okręt podwodny

    O ile miano najsłynniejszego polskiego nawodnego okrętu wojennego przypisuje się najczęściej niszczycielowi ORP Błyskawica, najsłynniejszym…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    4 lipca 2022

    5 domowych sposobów na walkę z komarami

    3 lipca 2022

    Spędzanie czasu na świeżym powietrzu – letnie atrakcje w mieście

    2 lipca 2022

    Caudron R.11 – samolot rozpoznawczy, który stał się bombowcem i myśliwcem

    1 lipca 2022

    Na smoka! Czyli XVIII Turniej Rycerski na Zamku Królewskim w Będzinie

    1 lipca 2022

    Niezastąpiona bielizna bezszwowa – dlaczego warto mieć ją w swojej szafie?

    Reklama




    Losowe
    Smart
    18 kwietnia 20210

    Jak dbać o wątrobę?

    Wątroba jest największym narządem w organizmie człowieka. Pełni wiele funkcji, oczyszcza układ pokarmowy z nagromadzonych…

    Artykuły
    12 października 20173

    Radzieckie okręty podwodne projektu 940 (NATO – India)

    Pod koniec lat 70. w ZSRR zbudowano dwa nietypowe okręty podwodne projektu 940 Lenok (NATO:…

    Artykuły
    2 stycznia 20152

    Tu-128 – największy myśliwiec ZSRR

    W czasach Zimnej Wojny rozwój lotnictwa bardzo intensywny. USA i ZSRR rozwijały coraz lepsze samoloty…

    Artykuły
    14 grudnia 201919

    Zapora Trzech Przełomów – największa hydroelektrownia na świecie

    Zapora Trzech Przełomów na rzece Jangcy w Chinach jest największą tamą i hydroelektrownią na świecie.…

    Artykuły
    8 października 20180

    Cierva C.30 – najpopularniejszy przedwojenny wiatrakowiec

    Zanim śmigłowce zaczęły zyskiwać swoją popularność, hiszpański konstruktor, Juan de la Cierva opracował w 1933…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2022. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.