Największe polskie statki cz. 2 – okręty wojenne

Niszczyciele typu Grom

Kolejnymi okrętami wojennymi na tej liście są niszczyciele typu Grom wprowadzone do eksploatacji w 1937 roku. Oba okręty miały 114 metrów długości a ich wyporność z pełnym uzbrojeniem wynosiła 2183 (Grom) lub 2400 (Błyskawica po przebudowie).

ORP Błyskawica – najsłynniejszy polski niszczyciel

Okręty były uzbrojone w 7 armat kalibru 120 mm, 4 działka przeciwlotnicze kalibru 40 mm, 4 wkm-y 13,2 mm i 6 wyrzutni torped kalibru 550 mm. Ponadto na uzbrojeniu okrętów znajdowało się około 40 bomb głębinowych. Załogę obu jednostek stanowiło około 210 marynarzy.

Oba okręty nie wzięły udziału w wojnie obronnej, ponieważ 30 sierpnia 1939 roku wypłynęły z Polski w ramach operacji Pekin i skierowały się do Wielkiej Brytanii, gdzie dopłynęły 1 września. Ich wojenna eksploatacja rozpoczęła się krótko później.

ORP Grom przetrwał do maja 1940 roku, kiedy to podczas walk o Narwik został zbombardowany przez niemieckie lotnictwo i zatopiony 4 maja. Wrak znajduje się na głębokości 115 metrów w norweskim fiordzie Ofotfjord.

ORP Błyskawica miała więcej szczęścia. Okręt przetrwał wojnę, biorąc udział w wielu misjach i eskortując liczne konwoje. Po zakończeniu walk, Błyskawica powróciła do Polski 4 lipca 1947 roku. Wyeksploatowany okręt wyremontowano a w latach 1951-1952 wyposażono w uzbrojenie radzieckie. Ze względu na pogarszający się stan jednostki, w 1969 roku przekształcono ją w okręt obrony przeciwlotniczej.

W nowej roli okręt wykorzystywano do 22 listopada 1974 roku. Zapadła wówczas decyzja o przekształceniu go w muzeum i zastąpieniu nim zużytego i wymagającego remontów ORP Burza, który funkcjonował w tej roli dotychczas w Gdyni. W 1975 roku rozpoczęto przebudowę Błyskawicy na okręt muzeum. Prace zakończono 24 kwietnia 1976 roku.

W nowej roli Błyskawica została udostępniona zwiedzającym 1 maja 1976 roku. Okręt pozostaje w Gdyni do dnia dzisiejszego i cały czas jest wykorzystywano jako muzeum.

ORP Orzeł i ORP Sęp

Największymi okrętami podwodnymi II RP były ORP Orzeł i ORP Sęp. Zbudowane w Holandii okręty miały 84 metry długości i wyporność 1110 ton (na powierzchni) i 1473 ton (pod wodą). Były to tzw. duże okręty podwodne, potężnie uzbrojone i zdolne do rejsów oceanicznych.

Oba okręty były uzbrojone w 12 wyrzutni torped z zapasem 20 torped, armatę kalibru 105 mm i działko przeciwlotnicze kalibru 40 mm. Załogę stanowiło 60 marynarzy. Okręty mogły zanurzyć się na głębokość około 80 metrów. W swoim czasie były to potężne jednostki, zwłaszcza w porównaniu do niemieckich. Z drugiej strony, były stanowczo za duże jak na Bałtyk.

Najsłynniejszym z obu okrętów jest ORP Orzeł. Po wybuchu wojny okręt patrolował rejon Zatoki Gdańskiej, ale ze względu na zły stan zdrowia dowódcy jednostki, kmdr ppor. Henryka Kłoczkowskiego, podjęto decyzję o wyokrętowaniu do w Estonii oraz dokonaniu tam kilku napraw.

Do portu w Tallinie Orzeł dotarł 15 września i krótko później został internowany. Okręt został pozbawiony uzbrojenia i przyrządów nawigacyjnych oraz map. W tym czasie dowództwo na jednostce przejął kapitan Grudziński. Wspólnie z załogą podjął decyzję o ucieczce.

Brawurowa wręcz operacja miała miejsce w nocy z 17 na 18 września. Okręt pozbawiony uzbrojenia i z bardzo ograniczonymi możliwościami nawigacyjnymi pozostawał na Bałtyku przez kilkanaście dni po czym skierował się do Wielkiej Brytanii. Mimo problemów nawigacyjnych i obecności niemieckich okrętów, Orzeł dotarł do celu 14 października.

W Wielkiej Brytanii okazało się, że okręt jest w złym stanie, w związku z czym rozpoczęto jego remont, który zakończył się 1 grudnia. W kolejnych miesiącach Orzeł wziął udział w kilku patrolach i misjach, zatapiając 8 kwietnia transportowiec Rio de Janeiro.

23 maja 1940 roku okręt wyruszył w jak się okazało swoja ostatnią misję na Morzu Północnym. Krótko po wypłynięciu kontakt z Orłem został przerwany. 11 czerwca w związku z brakiem jakiegokolwiek kontaktu uznano go za zaginiony. Los okrętu pozostaje nieznany.

Bliźniacza jednostka Orła, ORP Sęp miała bardzo krótką karierę wojenną. W wyniku uszkodzeń doznanych podczas walk obronnych okręt skierował się do Szwecji, gdzie 17 września został internowany, aż do 28 października 1945 roku, kiedy to powrócił do Polski.

Po powrocie Sęp przeszedł remont i przebudowę. Niestety jego eksploatacja była trudna głównie ze względu na wiek jednostki. Liczne wypadki i pożary sprawiły, że pod koniec lat 60. postanowiono wycofać go z eksploatacji. Zanim to nastąpiło Sęp zagrał w filmie Orzeł, swojego bliźniaka.

Z eksploatacji ORP Sęp wycofano 2 września 1969 roku. W latach 1971-1972 okręt zezłomowano.

ORP Orzeł (1939) – najsłynniejszy polski okręt podwodny