Muzeum kolejnictwa Stacja Muzeum w Warszawie

W Polsce nie ma jednego, centralnego muzeum kolejnictwa. Z kilku większych placówek poświęconych popularyzowaniu historii kolei w Polsce najstarsze jest muzeum zlokalizowane w Warszawie. Stacja Muzeum, bo o nią chodzi istnieje od 2015 roku, ale przejęła ona zbiory działającego w latach 1928-2016 Muzeum Kolejnictwa w Warszawie.

Muzeum Kolejnictwa w Warszawie

Stacja Muzeum znajduje się w centrum Warszawy przy ul. Towarowej 3. Oficjalnie muzeum uruchomiono 15 czerwca 2015 roku, ale wcześniej w tym samym miejscu funkcjonowało Muzeum Kolejnictwa w Warszawie. Historia poprzedniej placówki jest zdecydowanie dłuższa, ponieważ oficjalnie uruchomiono ją 18 lutego 1928 roku. Początkowo zlokalizowano je w zachodnim skrzydle ówczesnego Dworca Głównego-Wiedeńskiego.

W kolejnych latach kilkukrotnie zmieniło ono swoją siedzibę, powiększając przy okazji zbiory. Do 1939 roku muzeum zgromadziło ponad 4000 eksponatów, w tym blisko 400 modeli pociągów, 250 tablic i wykresów, ponad 550 fotografii oraz 8000 książek. W zbiorach brakowało jednak taboru kolejowego, ponieważ nie było dla niego miejsca. Podczas II wojny światowej muzeum nie funkcjonowało. Dopiero w 1946 roku rozpoczęto proces jego odbudowy, ale w Pilawie. Następnie odzyskane zbiory przeniesiono do Bytomia. Do lat 70. muzeum cały czas funkcjonowało nieformalnie. Dopiero w 1972 roku oficjalnie władze podjęły decyzję o utworzeniu Muzeum Kolejnictwa z siedzibą na Dworcu Warszawa Główna Osobowa. Oficjalnie otwarto je 11 września 1973 roku. Początkowo w zbiorach znajdowały się 93 eksponaty, w tym 40 lokomotyw

Przez kolejne lata kolekcja muzeum powiększała się wraz z stopniowym wycofywaniem z eksploatacji parowozów. W latach 90. zmianie uległa organizacja muzeum – najpierw 1 stycznia 1995 roku wyłączono je ze struktur PKP, powierzając opiekę Ministerstwu Transportu, a 1 stycznia 1999 roku kontrolę nad nim przejął Samorząd Województwa Mazowieckiego.

Z czasem kolekcję muzeum przeniesiono na teren dworca Warszawa Główna, gdzie wydzielono część torów, na których ustawiono tabor. Na początku lat 2000. sytuacja Muzeum Kolejnictwa w Warszawie stała się dosyć niepewna. PKP do którego należał teren, na którym znajdowało się muzeum chciało go sprzedać. Samo muzeum miało natomiast być przeniesione na Warszawską Pragę. Planów tych jednak nie zrealizowano i po rozmowach między PKP a samorządem w latach 2014-2015 ustalono powołanie nowej instytucji, która miała przejąć zbiory muzeum i kontynuować działalność muzealną. Oficjalnie likwidację Muzeum Kolejnictwa w Warszawie rozpoczęto 20 lutego 2016 roku, a oficjalnie zamknięto je 20 marca 2016 roku.

Stacja Muzeum

Na podstawie decyzji Samorządu Województwa Mazowieckiego, 15 czerwca 2015 roku utworzono Stację Muzeum, która przejęła zbiory i siedzibę Muzeum Kolejnictwa w Warszawie po jego likwidacji. Nowe Muzeum w praktyce niewiele różniło się od poprzedniego. Głównym celem zmian było po prostu uporządkowanie sytuacji prawnej muzeum. Co istotne, nie zapomniano o pomyśle przeniesienia muzeum do nowej lokalizacji, ponieważ dworzec Warszawa Głowna został rozbudowany. W związku z tym część taboru przetoczono bliżej zabudowań muzeum.

Obecnie Stacha Muzeum cały czas działa i stopniowo odnawia posiadane lokomotywy oraz wagony. Ze względu na swoje położenie i brak dostępu do warsztatu, kolekcję muzeum stanowią niedziałające eksponaty. Mimo to wiele z nich utrzymywanych jest w bardzo dobrym stanie wizualnym. Czy ulegnie to zmianie? Ciężko powiedzieć, ponieważ koszty przywrócenia starych lokomotyw do pełnej sprawności i co istotne, jej utrzymanie są bardzo wysokie.

Aktualna kolekcja muzeum jest bardzo ciekawa i pod wieloma względami unikatowa. Obok popularnych parowozów, które królowały na polskich torach wyróżnia się jedyny zachowany na świecie parowóz serii Pm3 w otulinie aerodynamicznej, parowóz bezogniowy TKb(b), opancerzona lokomotywa pociągu pancernego oraz wagon artyleryjski, a także parowozy TKz 211 i Tr203. Ponadto w zbiorach znajdują się liczne modele pociągów, bogata kolekcja dokumentów i innych artefaktów, oraz liczne wagony.

W porównaniu do innych muzeów i skansenów kolejowych w Polsce Stacja Muzeum prezentuje się ciekawie, ale nie okazale. Daleko jej do ogromu kolekcji z Jaworzyny Śląskiej czy też Chabówki, nie ma też klimatu Wolsztyna albo Kościerzyny, a już tym bardziej powierzchni Gniezna. Mimo to jest to bardzo ciekawe muzeum, które każdy fan polskich kolei musi odwiedzić.