Most Golden Gate w charakterystycznym czerwonym kolorze (prawdziwa nazwa koloru to International Orange) i jego lokalizacja nad cieśniną Golden Gate, będącą jedną z częściej uczęszczanych dróg morskich w regionie sprawiają, że jest to chyba jeden z, jeśli nie najbardziej rozpoznawalny most na świecie.
Geneza
Historia mostu Golden Gate sięga początku XX wieku. Szybko rozwijające się San Francisco zaczęło cierpieć na problemy komunikacyjne związane z ograniczonym dostępem do miasta. Poza połączeniem lądowym na południu, jedynym sposobem dotarcia do miasta były promy. Najbardziej dokuczliwa była droga na północ, w kierunku hrabstwa Marian oddzielonego od miasta zatoką Golden Gate.
Przeprawa promem przez szeroką na ponad 2 km zatokę trwała wówczas około 20-30 minut. Jak na tak krótki odcinek było to stanowczo za dużo. Władze miasta zaczęły się więc zastanawiać nad zbudowaniem mostu. Problem w tym, że nikt nigdy nie zbudował tak dużej konstrukcji.
Pierwsze przymiarki do budowy ponad 2700-metrowego mostu rozpoczęto już w pierwszej dekadzie XX wieku. Niestety przedstawiane koncepcje były albo bardzo drogie (projekt głównego architekta miasta, Michaela M. O’Shaughessyiego wyceniono na 100 mln dolarów – współcześnie byłoby to około 2,2 mld dolarów (sic!)) albo budziły zbyt wiele obaw. Przede wszystkim obawiano się utrudnień w żegludze na tak ważnym akwenie jak zatoka Golden Gate.
Dopiero 1921 roku inżynier Joseph Strauss zaprezentował pierwszy dający nadzieję projekt mostu wiszącego, który nie tylko był w miarę tani, ale również nie powodowałby utrudnień w żegludze. Pomysł wymagał dokładnego zaplanowania, dlatego przez kolejnych kilka lat Strauss wspólnie z wieloma lokalnymi inżynierami dopracowywał plany konstrukcji.
Bardzo ważny był wybór miejsca w którym most miał stanąć. W najbardziej dogodnym miejscu do budowy, na obu brzegach zatoki Golden Gate znajdowały się forty należące do amerykańskiej armii. Chroniły one podejście do zatoki. Chociaż w latach 30. ich znaczenie nie było już tak duże, wojsko nie chciało się ich pozbywać, a już tym bardziej burzyć. W związku z tym most musiał się zmieścić między nimi.
Budowa
Projekt przygotowany przez Straussa wspólnie z Irvingiem Morrowem i Charlesem Ellisem był gotowy na początku lat 30.. Dużym wyzwaniem było zebranie blisko 35 mln dolarów potrzebnych na sfinansowanie projektu. Innym wyzwaniem było… przekonanie mieszkańców do pomysłu. Chociaż wszyscy odczuwali problemy związane z komunikacją w regionie, spora część społeczeństwa obawiała się budowy mostu.
Joseph Strauss – amerykański inżynier urodzony 9 stycznia 1870 roku. Zmarł 16 maja 1938 roku, rok po zbudowaniu mostu Golden Gate. W swojej długiej karierze zaprojektował setki mostów
Największe obawy dotyczyły zwiększenia ruchu samochodowego w San Francisco oraz katastrofy. Mało kto wierzył, że możliwe jest zbudowanie tak wielkiej konstrukcji i to w takim miejscu. Obawiano się silnych wiatrów, które mogłyby rozkołysać most i doprowadzić do jego zniszczenia. Inne obawy miało wojsko i US Navy, obawiające się zniszczenia mostu i zablokowania całej zatoki.
Mimo tych przeciwności, ostatecznie 5 stycznia 1933 roku rozpoczęto budowę mostu. Projekt skierowany do realizacji znacząco różnił się od tego, jaki Strauss zaprezentował w 1921 roku. Zdecydowano się na budowę mającego 2700 metrów długości (dokładnie 2737,4 m) mostu wiszącego o stalowej konstrukcji wspartego na dwóch 230-metrowych wieżach. Kładka została zawieszona na stalowych linach o średnicy 93 cm. Każda z nich składa się z 27 572 stalowych drutów. Do połączenia elementów mostu wykorzystano 600 000 nitów.
Stal do budowy mostu wytwarzały zakłady Bethlehem Steel rozlokowane w całych Stanach Zjednoczonych, nawet na wschodnim wybrzeżu. Celowo rozłożono produkcję na kilka zakładów, aby uniknąć opóźnień i zapewnić stałe dostawy gotowych elementów.
Od strony wizualnej za projekt odpowiadał Irving Morrow. Zaprojektował on wspaniały most w stylu Art Deco. Podczas prac sporym problemem był… wybór koloru gotowej przeprawy. Ze względu na warunki atmosferyczne w zatoce, częste mgły i chmury, uznano, że most należy pomalować na wyróżniający się kolor. Padły dwie propozycje – czarno-żółte pasy, albo pomarańczowo-czerwony kolor. Wygrała druga opcja. Oficjalnie kolor ten nazywa się International Orange.
W pracach budowlanych wzięło udział 10 dużych firm, zatrudniających dziesiątki tysięcy osób. Ogólny przebieg budowy był spokojny. Nie dochodziło do żadnych poważniejszych wypadków. Dopiero w 1936 roku doszło do śmierci pierwszego robotnika. 17 stycznia 1937 roku, na kilka miesięcy przed ukończeniem prac doszło do drugiej i zarazem najtragiczniejszej katastrofy. W wyniku zerwania fragmentu konstrukcji zginęło 10 osób.
Ogólnie mała liczba ofiar spowodowana była wyjątkowymi zasadami bezpieczeństwa. Podczas prac cały czas pod mostem była rozwieszona siatka. Gdyby ktoś spadł, wpadałby w nią. Z tego wątpliwego przywileju skorzystało 19 osób. Nazywa się ich członkami Halfway-To-Hell Club. Prace nad mostem Golden Gate zakończono 19 kwietnia 1937 roku.
Symbol San Francisco
W momencie ukończenia most Golden Gate był najdłuższym mostem wiszącym na świecie. Palmę pierwszeństwa oddał dopiero w 1964 roku. Niesamowita konstrukcja zapierała dech. W ceremonii otwarcia, 27 maja 1937 roku wzięło udział blisko 200 000 osób. Dopiero następnego dnia uruchomiono jednak ruch samochodowy.
W kolejnych latach most zaczął przyciągać rzesze turystów. Jego charakterystyczna i majestatyczna sylwetka stała się symbolem San Francisco. Aż do lat 60. Golden Gate nie wymagał większych prac remontowych. Solidna konstrukcja spisywała się znakomicie. Niestety po prawie 30 latach zaczęły ujawniać się pierwsze oznaki zużycia. Dotyczyło to przede wszystkim nitów i farby.
Zapoczątkowano wówczas zakrojony na szeroką skalę program modernizacyjny. Przez kolejne lata aż do dnia dzisiejszego wymieniane są zużyte nity. Most kilkukrotnie malowano, zachowując jego charakterystyczny kolor. Obecnie jego konserwacją zajmuje się 16 techników i 33 malarzy.
Golden Gate to przykład wręcz perfekcyjnej inżynierii. Mimo zbudowania w latach 30., przetrwał liczne trzęsienia ziemi jakie nawiedziły San Francisco, silne wiatry i sztormy. W całej swojej dotychczasowej historii most zamknięto jedynie 3 razy:
- 1 grudnia 1951 roku – most zamknięto na 3 godziny z powodu silnego wiatru
- 23 grudnia 1982 roku – most zamknięto na 2 godziny z powodu silnego wiatru
- 3 grudnia 1983 roku – most zamknięto na 3 i pół godziny z powodu silnego wiatru
Obecnie przez most codziennie przejeżdża ponad 110 000 samochodów. Jest to jedna z najbardziej uczęszczanych przepraw. Od 1937 roku do 2014 roku przejechało przez niego ponad 2 025 883 491 samochodów. Największy ruch odnotowano w październiku 1989 roku. W związku z potężnym trzęsieniem ziemi w regionie, cały ruch samochodowy przekierowano na most Golden Gate. 27 października 1989 roku przez most w kierunku południowym przejechało 162 414 samochodów.
Jednym z ciekawych rozwiązań wprowadzonych w 1963 roku są zmienne pasy ruchu na moście. Ze względu na zmieniającą się ilość samochodów przejeżdżających przez most, możliwe jest zmienienie kierunku jazdy na każdym z 6 pasów. Normalnie ruch podzielony jest na 3 pasy w każdą stronę, jednak w razie potrzeby pasy mogą zostać przestawione na ruch w przeciwnym kierunku. Oprócz tego na moście są ścieżki dla pieszych i rowerzystów.
Ze względu na specyficzny mikroklimat w zatoce, częstym zjawiskiem są bardzo nisko zawieszone chmury. Przykrywają one często znaczną część wież. Również mgły nawiedzające zatokę sprawiają, że most często ukrywa się pod nimi. Obserwując go więc z otaczających zatokę wzniesień, można odnieść wrażenie, że most znajduje się ponad chmurami.
Pod mostem często przepływają okręty wojenne. W ostatnich latach bardzo ważnym wydarzeniem był ostatni rejs pancernika USS Iowa.
Sam most jest też częstym „aktorem” w licznych filmach i grach. Najczęściej most jest ofiarą kataklizmów, ataków obcych itp. Most „zagrał w takich filmach jak: Pacific Rim, San Adreas, Geneza planety małp, Godzilla, Terminator Genisys, Zabójczy Widok i wielu innych.
