Na terenie Koreańskiej Strefy Zdemilitaryzowanej znajduje się betonowy most, nazywany Mostem Bez Powrotu (ang. Bridge of No Return). Wykorzystywano go przez wiele lat do wymiany jeńców między Koreą Północną a Południową. Po incydencie z 1976 roku miejsce to stopniowo popada jednak w ruinę.
Wraz z zakończeniem wojny w Korei i utworzeniem Koreańskiej Strefy Zdemilitaryzowanej, rozpoczęła się długa i trudna historia koegzystencji dwóch Korei, przeplatana incydentami i napięciami. Co ciekawe, już zanim oficjalnie wojna dobiegła końca (27 lipca 1953 roku), w kwietniu przeprowadzono pierwszą, testową operację wymiany jeńców wojennych.
Most Bez Powrotu (fot. Filzstift/Wikimedia Commons)
Miejscem tej wymiany stał się betonowy most znany obecnie jako Most Bez Powrotu. W trakcie zorganizowanej wówczas operacji Little Switch doszło do wymiany 605 amerykańskich i południowokoreańskich żołnierzy, za 6030 północnokoreańskich żołnierzy. Sukces tego przedsięwzięcia sprawił, że w kolejnych miesiącach kontynuowano negocjacje, dzięki czemu w ramach operacji Big Switch udało się wymienić 13 444 amerykańskich, brytyjskich i południowokoreańskich żołnierzy za 89 493 północnokoreańskich i chińskich żołnierzy.
Wokół mostu po obu stronach granicy zbudowano w tym czasie liczne posterunki obserwacyjne i wartownie, zamieniając to miejsce w najważniejszy punkt wymiany jeńców wojennych i więźniów w Korei. Swoją nazwę miejsce to zawdzięcza ultimatum, które Amerykanie dawali wszystkim biorącym udział w wymianie – jeśli decydowali się na zmianę kraju pobytu, nie mogli liczyć na powrót gdyby zmienili zdanie.
Most Bez Powrotu (fot. Dushan Hanuska)
Kolejnym istotnym wydarzeniem w historii mostu było uwolnienie załogi USS Pueblo, zdobytego przez oddziały północnokoreańskie. Była to jednak ostatnia wymiana jeńców przeprowadzona na tym moście. Przez kolejne lata utrzymywano wartownie, zakładając, że może dojść do kolejnej wymiany, ale wszystko zmieniło się 18 sierpnia 1976 roku za sprawą “Incydentu z siekierą”.
Tego dnia grupa południowokoreańskich żołnierzy wraz z 12 Amerykanami wkroczyła do strefy zdemilitaryzowanej przy moście z zamiarem ścięcia drzewa, które zasłaniało widok z jednej z wartowni. Żołnierze posiadali jedynie siekiery, jednak krótko po rozpoczęciu prac na miejsce dotarli żołnierze północnokoreańscy domagający się przerwania prac (argumentując to ochroną drzewa, które miał rzekomo zasadzić sam Kim Ir Sen), do czego nie doszło. W związku z tym doszło do szarpaniny, w trakcie której dwóch amerykańskich żołnierzy zostało zabitych – jeden w trakcie starcia (kpt. Arthur Bonifas), a drugi (por. Mark Barrett), ranny i pozostawiony przez wycofujących się żołnierzy amerykańskich został dobity przez żołnierzy z Korei Północnej.
Most Bez Powrotu
Incydent ten doprowadził do eskalacji napięć między Koreą Północną a Południową i USA. W odpowiedzi, 21 sierpnia Amerykanie zorganizowali Operację Paul Bunyan, w trakcie której do strefy zdemilitaryzowanej wkroczyły osłaniane przez lotnictwo oddziały, które ścięły wszystkie sporne drzewa, oraz zniszczyły dwa północnokoreańskie punkty obserwacyjne.
Aby uspokoić sytuację, niedaleko oryginalnego mostu, po stronie Korei Północnej zbudowano nowy most – prace trwały 72 godziny. Miejsce to stało się nowym punktem wymiany jeńców. Stary most pozostawiono własnemu losowi, przez co z czasem zaczął popadać w ruinę. Obecnie cały czas znajdują się przy nim wartownie, ale stan mostu jest bardzo zły. Co ciekawe, jest on wykorzystywany przez amerykańskich żołnierzy w trakcie ceremonii promocyjnych. Most był również wielokrotnie przedstawiany w różnych filmach – m.in. w Śmierć nadejdzie jutro oraz Salt.
