Matka Ojczyzna Wzywa! – olbrzymi pomnik w Wołgogradzie

W Wołgogradzie (dawniej Stalingrad) znajduje się niesamowity, 85-metrowy pomnik noszący nazwę Matka Ojczyzna Wzywa!, poświęcony żołnierzom, którzy bronili Stalingradu podczas II wojny światowej. Jest to również jeden z najwyższych pomników na świecie.

Bitwa o Stalingrad uznawana jest za jedną z najważniejszych i zarazem najkrwawszych bitew stoczonych na Froncie Wschodnim podczas II wojny światowej. Zwycięska dla Armii Czerwonej obrona “Miasta Stalina” doprowadziła do odwrócenia sytuacji na froncie i zapoczątkowała drogę do zakończenia II wojny światowej. W trakcie walk zginęło ponad 478 tys. radzieckich żołnierzy oraz około 40 tys. cywilów, natomiast siły państw Osi utraciły około 364 tys. zabitych i zaginionych (kolejne 102 tys. zmarło w niewoli).

Monument podczas budowy

Miasto zostało doszczętnie zniszczone, ale jego ruiny stały się symbolem bohaterstwa radzieckich żołnierzy. Po wojnie władze chciały upamiętnić te wydarzenia. Pod koniec lat 50. podjęto decyzję o budowie pomnika w rejonie Kurhanu Mamaja, najwyższego wzniesienia w mieście. Jego projekt stworzył zespół rzeźbiarzy i architektów kierowany przez Jewgienija Wuczeticza, a pracami inżynieryjnymi zajął się Nikołaj Nikitin.

Budowę pomnika rozpoczęto w 1959 roku, jednak w trakcie prac kilkukrotnie zmieniono projekt. Początkowo zakładano, że pomnik będzie miał 36 m wysokości, ale ostatecznie zbudowano statuę o wysokości 85 m. Nikita Chruszczow chciał, aby pomnik był najwyższy na świecie. Oficjalne zakończenie prac miało miejsce 15 października 1967 roku. W międzyczasie zmieniono nazwę miasta z Stalingrad na Wołgograd.

Panorama Wołgogradu (fot. Wikimedia Commons)

Olbrzymi posąg przedstawiający kobietę z uniesionym w niebo mieczem od początku robił niesamowite wrażenie. Cała konstrukcja ma 85 m wysokości, natomiast sam posąg ma 52 m wysokości i waży 8000 ton. Wykonano go z zbrojonego betonu, ale jego wnętrze jest puste – ścianki mają 25-30 cm grubości. Posąg znajduje umieszczono na dwumetrowym cokole, osadzonym na fundamencie o wysokości 16 m. Do budowy pomnika zużyto 25 tys. m³ betonu, 25 tys. ton stali i przemieszczono ponad 1 mln m³ ziemi.

Wokół pomnika utworzono kompleks poświęcony żołnierzom biorącym udział w bitwie o Stalingrad. Na Kurhanie Mamaja pochowanych jest 34 505 radzieckich żołnierzy. Wzdłuż liczącej 200 stopni (tyle dni trwała bitwa) znajduje się 35 granitowych nagrobków, pod którymi spoczywają obrońcy miasta, których odznaczono tytułem Bohatera Związku Radzieckiego.

Monument szybko stał się atrakcją turystyczną przyciągającą rzesze turystów. Niestety pomnik jest też źródłem problemów. Utrzymanie konstrukcji pochłania około 165 mln rubli rocznie, a teren na którym znajduje się konstrukcja nie jest stabilny – wody gruntowe doprowadzają do przesuwania się fundamentów, a tym samym do przechylania się pomnika. Jeśli proces ten nie zostanie  zatrzymany, cała konstrukcja może się zawalić.